Мусулмонлар учун ўн икки ойнинг энг гўзали бўлган Рамазон ойи қачон кириши аниқ бўлди. Ўтган ҳафта бу муборак ойни муносиб тарзда ўтказиш юзасидан муҳтарам Президентимизнинг қарори ҳам эълон қилинди.
Миллионлаб мусулмонлар иштиёқ ва сабрсизлик билан кутаётган Рамазон ҳар йилгидек фараҳли бир суратда кириб келаётир.
Илк саҳарлик ва ифтор вақти қачон киради?
Машинада кетаётиб Себзордаги чорраҳада қизил чироққа тўхтасангиз, олдингизда Рамазон тақвими сотиб юрган йигитлар пайдо бўлади. Бозорлардаги ер ости йўлларига кириш ва чиқишда ҳам тақвим сотаётганлар билан дучлашасиз. Аслида ана шу ҳам мусулмонларнинг бир-бирига моддий-маънавий ёрдами ҳисобланади. Шундай вақтда бир-икки эҳтиёжманд кишилар уч-тўрт сўм ишлаб қолади-да. Ўша тақвимлардан ҳаммамиз билиб олган бўлсак-да, яна бир бор эслаб олсак фойдадан холи бўлмайди.
Биринчи саҳарлик вақти жумадан шанбага ўтар кечаси 03.25; ифтор вақти эса 19.47. Рамазоннинг энг қисқа вақти ҳам шу кун. Кейинги кунлар бошидан охирига қараб чўзилиб бораверади.
Таровеҳ қандай ўқилади?
Таровеҳ жума куни оқшом бошлаб ўқилади. Таровеҳ – хуфтон ва витрнинг орасида ўқиладиган намоз. Таровеҳни тўрт ракатда бир салом билан ўқиш жоиз бўлса-да, икки ракатда бир намоз билан ўқиш янада фазилатлидир. Намознинг ҳар тўрт ракатида бир оз ўтириб нафас ростлаб олинади. Шу вақтда тасбеҳ айтилади.
Таровеҳни уйда ўқиса ҳам бўлади, аммо жамоа билан бир сафда ўқишнинг савоби каттадир.
Дамин ЖУМАҚУЛ тайёрлади.
Баъзи оталар аёли, болаларидан ўзининг айшу ишрати ва улфатчилигини устун қўядилар, гоҳида ўша тарафга бутунлай бурилиб кетадилар.
Эй муҳтарам ота! Нима учун оилангиз ва болаларингиздан қочяпсиз?! Нима учун кўзингиздаги нурга парда ташлаяпсиз, фарзандларингиз сизни тун қоронғусидан бошқа маҳал кўра олишмаяпти.
Барчалари сизни излайдилар. Ёш болаларни ўпсангиз, катталар даврасида бўлсангиз, табассумингизга сабабчи бўлувчи аёлингизга эътибор қаратсангиз, қандай ҳам гўзал!
Зиммангиздаги уларнинг ҳақларига беэътибор бўлманг. “Емак-ичмак, кийим-кечагини тўкиб-сочиб қўйсам бўлди, вазифамдан қутулдим”, деб ўйламанг. Улар сиз томонингиздан етказилувчи маънавий, руҳий озуқага муҳтождирлар.
Эй муҳтарам ота! Оилангиз беэътибор қолса, кўзи очларнинг ҳирслари уларни еб битириши мумкин. “Бошсиз қолган жасад тирик туради”, деб ўйламанг. Сиз оилангиз учун тананинг бошидексиз, бош танадан жудо бўлса, руҳ танадан ажрайди ва ҳаёт тугайди.
Оилангизга мустаҳкам қўрғон бўлинг. Унутмангки, қиёмат куни ҳар бир раҳбар ўз қўл остидагилари борасида жавоб беради.
Барча масъулиятни аёлингизга юклаб қўйманг. Тарбия машаққатини унинг елкасига юкламанг.
Ўтинаман, зое бўлаётган умрингизга, оилангизга қайтинг! Аввал Роббингизга қайтинг ва қилган гуноҳу исёнларингизга тавба қилинг. Намозга маҳкам бўлинг. Қалбингизда иймон қайта барқ уриб, раҳмат вужудингизга сизиб кириши учун тун қоронғусида туриб таҳажжуд ўқинг.
Ҳар гал болаларингизни, аёлингизни кўрсам, уларнинг кўзидаги маҳзунлик мени тилка-пора қилади. Бунинг таъсиридан сизга айтадиган охирги гапим:
Ердагиларга раҳм қил, самонинг Эгаси сенга ҳам раҳм қилади. Сенга шукрини адо қилолмайдиган даражада неъматлар ато этган Роббингга яқинлаш. Оила деб аталмиш неъматдан юз ўгирдинг. Оилангни ташлаб кетдинг, улар қаёққа борарини билмай қолишди.
Ачинарли бир воқеани келтирай: Ота-онаси ишга кетиб ёлғиз қолган болаларнинг шўхликлари авжига чиқиб, ораларидан бири пичоқ ўйнаб хонадаги чарим диван ва курсини йиртиб, тешди. Ота ишдан келиб боланинг қилган ишини кўрди ва қаттиқ ғазабланиб боланинг қўл-оёқларини маҳкам боғлаб қўйди.
Бола тинмай йиғлаб, бўшатиб юборишларини ўтиниб сўради. Лекин бари бефойда эди. Ғазабланган отага ҳеч нарса таъсир қилмади. Лекин она боғичларни ечишга уринди. Ота унга: “Агарда ечсанг, талоқсан”, деди.
Бола тинмай йиғлайверганидан тинкаси қуриди ва ухлаб қолди. Унинг қўл-оёқларининг ранги ўзгара бошлади ва кўкариб кетди.
Ота қўрқиб кетганидан боғични ечди ва болани дарҳол шифохонага олиб борди. Бола кома ҳолатида эди. Шифокорлар боланинг оёқ-қўлларини ампутатция қилишга қарор қилишди. Бола ўткир ишемияга чалинган эди.
Ота ампутация қилиш учун берилган қоғозга имзо қўяркан, тинмай йиғларди.
Ҳақиқий мусибат бола жарроҳлик амалиётидан чиққанидан кейин бошданди. Бола отасига қараб: “Дада, дадажон, оёқларимни қайтариб беришсин. Энди ҳечам бундай иш қилмайман”, дея дод солди.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.