26 Ноябр, 2024, 25 Жумадул аввал, 1446
26 Ноябр, 2024, 25 Жумадул аввал, 1446
Элакни яхши биламиз, унинг хизматини ҳам – кераклини кераксиздан ажратиш. Рамазон ойи инсондаги яхши ва ёмон хислатларни бир-биридан ажратадиган,
яхшиларини сузиб олиб, ёмонларига йўл бермайдиган элак мисоли.
Ундан ўтарканмиз, гуноҳ қолдирган кирлардан тозалангандек, оғирликлардан қутулгандек бўламиз. Орттирган ёмон одатларимиз биздан узоқлашади, биз эса улардан. Қудратли бир қўл элакни силтаркан, елкаларимиздаги ҳеч қачон ажралолмаймиз деб ўйлаган юклардан қутқаради.
Аммо элак кўзидан ўтмай қолган нарсаларга маҳкам ёпишганлар ҳам борки, қанча силталанмасин, улардан ажралишолмайди. Натижада кераксизлар билан бирга чиқитга улоқтирилишади, зое бўлиб кетишади. Агар кишини гуноҳу хатолардан, кибр, кин, ҳасад, бахиллик каби одатлардан Рамазон ҳам қутқаролмаса, элак кўзидан ўтмай, кераксизга чиқарилганлар орасида топади ўзини, Аллоҳ сақласин!
Келинг, Раббимиз бу муборак ойда бизга буюрган амаллар моҳиятига боқайлик.
Рамазон, энг олдин, рўза мавсуми.
Ҳеч бир ота-она боласининг оч қолишини истамайди. Улар хоҳлаган нарсаларни едиришга ҳаракат қилади. Бу – ота-онага Аллоҳ таоло ато этган марҳамат, шафқат намоёни. Шундай бўлгач, марҳаматлиларнинг марҳаматлиси бўлган Зот биз қулларини кунлар давомида ейиш-ичиш каби нафсимизга хуш келадиган нарсалардан тийиб юришга буюриши бежиз эмас. Чунки рўза фақат бизнинг яхшилигимиз, фойдамиз учун.
«Очликнинг инсонга қандай фойдалари бор?» деган савол жавобини шифокорларга қолдирайлик-да, маънавий фойдаларига тўхталайлик. Рўза билан одам очлик нима эканини билади. Ўзи бир кунгина чеккан очлик, ташналик азобини бир умр тортиб яшаган, яшаётганлар аҳволини тушунади, кўнглида шафқат, марҳамат уйғонади. Ҳеч бўлмаса дуолари билан уларга кўмак беришга шошилади. Овқат ейишга кетадиган вақтини, қувватини яна-да яхши нарсаларга сарфлайди. Хаёллари, туй¬ғулари теранлашади, бадани дам олади, руҳияти юксалади.
Рамазон – Қуръон мавсуми. Ҳар Рамазонда Пайғамбаримиз (с.а.в.) Жаброил (а.с.) билан юзма-юз ўтириб, ўша пайтга қадар нозил бўлган оятларни ўқиб берганлар. Вафот этадиган йилларида эса бу ҳолат икки марта такрорланган. Демак, Рамазон Қуръони карим нозил бўла бошлаган, такрор-такрор ўқилган, тингланган, ёд олинган ой. Бу муддатни Қуръоннинг фақат арабчасини эмас, балки тафсирларини ўқиб, маъноларини тушуниш мавсуми сифатида қадрлай олсак, не бахт!
Рамазон – инфоқ ойи. Закот, фидя ва фитр садақалари билан яна-да файзланган ой бойнинг ҳам, фақирнинг ҳам дилига қувонч бахш этади. Муҳтожлар ўзлари орзу қилган моддий имконларга етишса, бойлар зиммаларидаги бурчни адо этиш билан хушнуд бўлишади.
Рамазон – намоз ойи. Таҳажжудлар, саҳарларда ўзгача хушуъ билан ўқилган бомдодлар, беш вақт намозни масжидларда адо этишга қилинган ҳаракатлар ва оқшомнинг таровиҳ билан файзга тўлиши... Қазо, нафл намозлари...
Рамазон – силаи раҳм ойи. Қўшни ва қариндошлик ришталарини мустаҳкамлаш, кишилар бир-бирларининг ҳолидан ҳар дамгидан ҳам кўпроқ хабар оладиган мавсум.
Рамазон – савоби мақбул ҳажга тенг бўлган умра ойи. Каъба билан, Макка ва Мадина билан юзлашиб, дилдаги Саодат асри соғинчлари тафтини бир оз бўлса-да босиш фурсати. Тутилган рўза, қилинган барча ибодатлар муборак маконлар василаси билан яна-да барокатланадиган палла.
Рамазон – шайтонлар занжирбанд қилиниб, нафслар эзилган, руҳлар парвозга шайланган, кўнгиллар юмшаб, шафқатга тўлган – илоҳий раҳмат ёмғирлари ҳар жой, ҳар дилни обод қилган ой.
Ва яна Рамазон ичида минг ойдан хайрли экани хабари берилган кеча – Қадр бор. Яъни, бу кечани топган, қимматига муносиб тарзда кутиб, кузатган инсон бутун умрини ибодат билан ўтказганга тенг демак!
Балки бу сўнгги Рамазондир биз учун. Шундай бўлгач, сўкилганларимизни бутлайлик, синдирганларимизни таъмир этайлик, бузганларимизни тиклайлик. То қабрга киргунимизча тақиб қиладиган, у ерда ҳам бизни ҳисоби билан чарчатадиган, ўзи эса ортимиздагилар билан бирга қоладиган моддий юкларимизни маънавийларига алмаштирайлик. Фаришталарнинг бу муддат ичра тонгга қадар «Аллоҳу каримдан ҳожатини истаганлар борми? Борми Меҳрибон Зотдан саломатлик, шифо сўраган? Кечирилиш, афв этилиш тилаганлар борми?» деган нидоларига «лаббай» дея жавоб берайлик.
Бу муборак ойни шундай кутиб, шундай кузатайликки, Рамазон элагидан қалбу жисмимиз-ла тоза, соф ҳолатда ўтиш барчамизга насиб қилсин!
Зумрад Фозилжон қизи
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Кўпчиликгимиз узоқ вақт соғлом бўлиб юриш учун дорихоналардан “мўъжизавий таблетка” сотиб олишга кўплаб пул сарфлаймиз. Бу дорилар иммунитетимизни кучли қилишини ва яқинларимизни томоқ оғриғи, бронхит, гриппнинг ҳар қандай турлари ва бошқа касалликлардан ҳимоя қилади деган ишончдамиз.
Лекин, бугунги кунда фармацевтика саноати қанчалик муваффақиятларга эришган бўлишидан қатъи назар, мустаҳкам иммунитетга эга бўлиш учун уларнинг ўзи етарли эмас десак муболаға бўлмайди. Албатта, дори-дармоннинг инсон саломатлиги учун аҳамияти катта эканлигини инкор қилиб бўлмайди.
Соғлом организмли бўлиш учун дорихоналар билан бирга динимизда тарғиб қилинган, инсон саломатлигига фойдали бўлган табиий ўсимлик ва маҳсулотларга мурожаат қилиш ҳам самаралидир. Бу маҳсулотлар иммунитет тизимини ҳимоя қилишда мустаҳкам девор вазифасини ўтайди.
Ҳар бир мусулмон қиладиган кундалик ибодатлар нафақат савоб, балки саломатлик калити ҳамдир. Таҳоратнинг юрак-қон томир тизими учун фойдали эканлиги ва бундан ташқари, у рефлексологик усулларни ўзида мужассам этгани олимлар томонидан исботланганига анча йиллар бўлди. Совуқ сув билан таҳоратда юз-қўлни ювиш танани мукаммал даражада чиниқтиради. Оғиз ва бурунни мунтазам ювиш инфекцияларнинг ривожланишига тўсқинлик қилади. Умуман олганда, ҳаммаси оддий, таҳорат қилинг ва соғлом бўлинг!
Занжабил антибактериал, яллиғланиш ва микробларга қарши, антисептик, бактерицид хусусиятлари билан машҳур. Занжабил уйимизда доимо, айниқса куз ва қиш мавсумида бўлиши керак бўлган маҳсулотдир. Бу аччиқ илдиз соғлиқ учун C, Б витаминларига бой ва инсон организмидаги зарарланган ҳужайраларни даволаш ва янгилаш қобилиятига эга бўлган ретинол моддасини ўз ичига олади. Асал занжабилнинг фойдали хусусиятларини мукаммал равишда тўлдиради.
Қуръони каримда зикр қилинган шифобахш егуликлардан бири асалдир. У иммунитетимиз учун ажралмас маҳсулотдир. Эътибор берсак, инсон қони ва асалнинг кимёвий таркиби жуда ҳам ўхшаш. Инсон қони 24 микроэлементни ўз ичига олади, табиий асали эса 22 тани.
Танани иссиқ тутиш, совуқдан ҳимоя қилиш учун табиий асалнинг ёнғоқ билан аралашмаси самаралидир.
Қора седана кучли табиий иммуномодулятор бўлиб, у организмга табиий ва юмшоқ таъсир кўрсатади. Ўсимликнинг фаол моддаси тимокинон бўлиб, тана иммунитет мудофаасини таъминлайди ва касалликларга чидамлилигини оширишда катта рол ўйнайди.
Тананинг ҳимоя хусусиятларини рағбатлантириш учун қора седана ёғини эрталаб оч қоринга, тушликда овқатдан бир соат олдин ва кечқурун ётишдан олдин ичиш тавсия этилади. Катталар учун 1 ош қошиқ меъёр ҳисобланади.
Табиблар, агар одамлар ҳелбанинг қанчалик фойдаси борлигини билганда эди, уни олтин нархига сотиб олишарди, дейишган. Олимларнинг саъй-ҳаракатлари туфайли бу ажойиб ўсимликнинг фойдалари ҳақида жуда кўп маълумот айтилган, лекин негадир кўпчилик неча асрлардан буён фойдаланиб келинаётган уруғларга соғлиқни тиклаш учун эътибор бермай қўйдилар.
Шундай қилиб, ҳелба уруғлари шамоллаш, иситма ва вирусли инфекцияларнинг оқибатларидан халос бўлишга ёрдам беради. Юмшатувчи хусусиятлари туфайли бу ўсимлик шамоллашни даволашда, яллиғланишга қарши ва экспекторан сифатида ишлатилади. Бу балғамни юмшатиш ва эритиш ва лимфа тизими орқали токсинларни олиб ташлашга кўмаклашади. Шунинг учун ярим литр сувга бир ош қошиқ ҳелба уруғи солиб ичилса, шамоллашни даволайди. Бундан ташқари, қўшимча витаминлаш таъсирини таъминлаш учун кўпинча ичимликка клюква ёки лимон шарбати қўшилади.
Мақолада баён қилинган маҳсулотлар соғлиқни мустаҳкамлаш учун самарали ҳисобланади. Шифобахш маҳсулотларни истеъмол қилиш билан бирга фаол ҳаёт тарзини олиб бориш, меъёрида овқатланиш ва ибодатларни кўпайтириш ҳам керак.
Пўлатхон Каттаев,
ТИИ Ҳадис ва ислом тарихи фанлари кафедраси катта ўқитувчиси.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 