Инсонлар ҳаётида бўлиб турадиган турли офат ва беморликларнинг содир бўлиши, буларнинг ҳаммаси Аллоҳ таоло томонидан бандаларига бўладиган синовдир.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қилганлар:
“Аллоҳ таоло қайси бандасига яхшиликни раво кўрса, ўшанга бирор мусибатни юборади” (Бухорий ривояти).
Солиҳ кишига турли хасталиклар, маҳзунлик, ғам-ташвишларнинг етиб туриши Аллоҳ таолонинг унга яхшиликни ирода қилганидир. Бундай кишилар учун турли ташвишларнинг етиши уларнинг гуноҳларининг каффоротидир.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Мусулмонга қай бир мусибат – ҳорғинликми, беморликми, ташвишми, маҳзунликми, озорми, ғам-ғуссами, ҳаттоки тикан киришими – етадиган
ўлса, албатта, Аллоҳ улар ила унинг хатоларини каффорот қилур”, дедилар” (Бухорий ва Муслим ривояти).
Ислом хасталикларни асосан тиб орқали, баъзи руҳий муолажага эҳтиёжлари борларни Қуръони карим оятлари ила муолажа қилишга амр этган. Ҳар қандай хасталикда аввало шу соҳанинг мутахассисларига мурожаат қилинади.
Лекин афсуски, тиб фани муваффақиятли равишда, тараққиёт чўққиларига эришиб келаётган ушбу замонимизда беморлиги сабаб баъзи инсонлар сохта табибларга ёки фолбинларга мурожат қилишади. Аҳоли ўрталарида иш кўраётган сохта табиблар, фолбин-ромчилар содда кишиларни лақиллатиб, ўз манфаатлари йўлида, осонликча бойлик орттириш мақсадида улардан фойдаланиб келишлари динимиз кўрсатмаларига зиддир
Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳадисларида марҳамат қиладилар:
“Кимки тиб илмидан бехабар, тажрибасиз бўлатуриб, табиблик даъвоси ила, бирор беморни даволашга киришса ва беморнинг муолажаси сабабли ўлса ёки бирор зарар топса, ундай “табиб” Аллоҳ таоло олдида марҳумнинг қонига зоминдир” (Ибн Можа ривояти).
Беморликка йўлиққан киши сабр қилади, савоб умидида бўлади ва ўзига етган хасталикни Аллоҳ таолонинг қазойи қадари деб тан олади. Бемор бўлган инсон аввало ва доимо Аллоҳ таолодан шифо сўраб, дуода бўлиши, хайр эҳсон қилиши, тавба, зикр ва тазарруъни кўпайтириши лозим. Шариатда ҳаром қилинган нарсалар билан даволанмаслик керак. Буларга тумор осиш, турли дам солинган иплар, баъзи ҳайвонларнинг тирноқ ва тишлари каби нарсаларни ўзи билан олиб юриш кабилар киради. Ушбу ишлар ширкдир.
Аксари ҳолларда, айниқса аёлларимиз орасида беморлик етганида турли фолбинларга бориш натижасида: “Сизда амал бор”, “Иссиқ-совуқ қилингансиз”, ёки “Фотиҳани янгилаш керак, бунинг учун қора қўчқор сўясиз, қонини танангизга сурасиз”, каби нотўғри талқинларни ҳам учратамиз.
Бундан ташқари, “Қўчқорнинг калла-почаси пиширилганда, қўйнинг кўзини ёлғиз фарзандлар ейиши керак”, “Суякнинг илигини ота фарзандига қоқиб бермаслиги керак”, “Қўчқорни калла суягини эса хонадондаги дарахтларга илиб қўйиш назар-нафасдан асрайди”, деб нотўғри талқин қилинади.
Беморлик етганида аввало Аллоҳдангина мадад сўралади. Мутахассис шифокорлар беморнинг тиббий муолажаларга муҳтож эмаслигини тасдиқласалар, у шаръий дуолар ва дам солиш ила даволанишга ўтиши мумкин. Бунда бемор ўзи билган Қуръони карим сураларидан ўқиб ўзига дам солиши ёки илмли инсондан ўзига дам солиб қўйишини илтимос қилса бўлади.
Имонли инсон ҳар қандай маҳзунлик ва беморлик Аллоҳ таоло томонидан эканлигига имон келтиради. Шу билан бирга, дардни берган Аллоҳ таолонинг Ўзи давони ҳам беришига шубҳасиз ишонади.
Мунира АБУБАКИРОВА
Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассиси
Cавол: Тил ва лабни ишлатмасдан Қуръони каримни ўқиб чиқса, хатм қилган ҳисобланадими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Қуръони каримни хатм қилган бўлиши учун ҳарфларни тил билан талаффуз қилиб, камида ўзи эшитадиган даражада ўқиган бўлиши керак. Чунки нутққа тегишли ҳукмларда энг камида ўзи эшитиши шартдир. Шунга кўра бирор шахс сажда оятини ичида, ўзи эшитмайдиган даражада ўқиса, тиловат саждасини қилиши вожиб бўлмайди. “Шарҳул виқоя” ва унинг шарҳи “Умдатур ривоя” китобида қуйидагилар айтилган:
وأَدْنَى المخافتةِ إسماعُ نفسِه، هو الصَّحيح وهذا قول أبي جعفر الهندواني - رضي الله عنه - إذ مجرد حركة اللسان لا تسمى قراءة بدون صوت عنده،
“Махфийликнинг энг ками ўзига эшиттиришдир. Саҳиҳ гап ҳам шу. Бу Абу Жаъфар Ҳиндувоний розияллоҳу анҳунинг сўзидир. Чунки тилнинг ўзини овоз чиқармасдан қимирлатиш бу кишининг наздида қироат ҳисобланмайди”.
Гапира олмайдиган одамлар, агар тилини қимирлата олса, шундай ўқийди. Буни ҳам қила олмаса, кўзнинг ўзи билан, қалби билан ўқийди. Фақиҳларимиз соқов инсоннинг намози, такбир айтиши, қироат қилишини баён қила туриб, уларнинг тил билан такбири таҳрима айтиши шарт эмас дейишган. Шунга кўра гапира олмайдиган кимсалар Қуръони каримни кўзи билан ўқиб, хатм қилаверадилар.
ولا يلزم العاجز عن النطق بها كالأخرس تحريك لسانه وكذا في حق القراءة هو الصحيح لتعذر الواجب
“Соқов каби гапира олмайдиган одамнинг тилини қимирлатиши вожиб эмас. Қироат қилишидаги ҳукм ҳам мана шу ва бу гап саҳиҳдир. Чунки у вожиб бўлган амални қила олмайди”. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.