Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ғийбат нима биласизми?" дедилар. Саҳобалар: "Аллоҳ ва Расули билгувчидир", дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: "Биродарингни, у ёмон кўрадиган нарса билан зикр қилишинг", дедилар. "Мазкур нарса биродаримда мавжуд бўлса-чи?" деб савол берилди. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Айтилган нарса биродарингда мавжуд бўлса – ғийбат, унда бўлмаса – туҳматдир", дедилар (Имом Муслим).
Ғийбат қилиш гуноҳи кабирадир. Унинг ҳаром эканига Қурьони карим оятлари ва ҳадиси шарифларда кўплаб далиллар бор. Жумладан, Аллоҳ таоло бундай амр қилади: "Айримларингиз айримларингизни ғийбат қилмасин" (Ҳужурот, 12), деб буюрилган.
Уламоларнинг айтишларича, ғийбат тўрт хил бўлади:
1.Мубоҳ ғийбат. Бунда ғийбатчи гуноҳкор бўлмайди. Бу ғийбат гуноҳ ва бидъатни ошкора қилувчини ғийбат қилиш бўлиб, бу хусусда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Фожирдаги нарсаларни зикр қилаверинглар, чунки одамлар ундан эҳтиёт бўлишлари лозимдир", деганлар.
Бундан ташқари, ғийбат кўз қисиш, масхара қилиб кулиш, ишора, киноя, ҳаракат, ёзиш кабилар билан ҳам амалга ошади. Ўтганларни ғийбат қилишнинг гуноҳи қаттиқроқдир. Чунки, тирик инсондан кечирим сўраш мумкин. Вафот этганнинг розилигини олиш амримаҳол.
Аллоҳ таоло оқибати оғир гуноҳдан сақланишимизни ва бошқаларни ҳам огоҳ этишимизни насиб этсин. Амиин.
Фотима КОМИЛЖОНОВА,
ТИИ 1-курс талабаси