Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
27 Ноябр, 2024   |   26 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:01
Қуёш
07:25
Пешин
12:16
Аср
15:15
Шом
16:59
Хуфтон
18:17
Bismillah
27 Ноябр, 2024, 26 Жумадул аввал, 1446

Маҳмуд Халил Ҳусорий

17.01.2017   10222   5 min.
Маҳмуд Халил Ҳусорий

Миср ва Сурия Ислом оламида Қуръони каримни қироатини энг яхши ва хуш овоз билан ўқийдиган қорилар юртлари сифатида машҳурдир. Айниқса, Абдулбосит Абдуссомад, Муҳаммад Сиддиқ Миншавий, Мустафо Исмоил, Али Банно каби Қуръон ҳофизларининг шуҳрати оламга кенг ёйилган. Улар орасида устоз қорилардан, Қуръони карим ҳофизи ва ҳомили Маҳмуд Халил Ҳусорий алоҳида ўрин тутади.

Фазилатли шайх Маҳмуд Халил Ҳусорий ҳижрий сана бўйича 1335-йили Зулҳижжа ойида мелодий 1917 йили сентябр ойининг 17-кунида Мисрнинг ғарбий вилояти Тонтонинг маркази Шуброн намлаҳ қишлоғида дунёга келган. Унинг отаси бўйра тайёрлаб сотарди. Бўйрани арабчада “ҳасир”дейишади. Шунинг учун у кейинчалик “Ҳусорий” тахаллуси билан машҳур бўлди. Маҳмуднинг болалик ва ёшлик даври отасига тирикчилик ишларида ёрдам бериш билан кечди. Орада Қуръони каримни ҳифз этишни бошлади ва саккиз ёшидаёқ ёд олди. Ўша даврнинг машҳур Қуърон ҳофизи Иброҳим Саломдан сабоқ олди. Тенгдошлари Мустафо Исмоил ва Маҳмуд Али Баннолар билан мусобақалашиб Қуръонни ўрганишди ва тадқиқ қилишди.

Қуръони каримни тажвид қоидаларига биноан мукаммал қилиб, хуш овоз билан тиловат қилиши Маҳмуд Халил Ҳусорийни бутун мамлакатга машҳур қилиб юборди. У мелодий 1944 йили ҳижрий 1364 йили Миср радиоси ташкил этган қорилар таловида икки юз нафар қори ичида биринчи ўринни эгаллади ва жаҳоннинг энг кучли қориларидан бири эканини исботлади.

У Қуръон ҳофизи бўлибгина қолмади. Тинимсиз изланишлар, чуқур тадқиқотлар эвазига Қуръони карим ҳомилига, яьни, Қуръонни ёддан ўқиш билан бирга маьноларини тушуниб, уни ҳаётга татбиқ этувчи, унга амал қилувчи кишига айланди.

1944 йилдан бошлаб Масжидул Аҳмадийда, 1955 йилда эса Масжидул Ҳусайнийда Қуръон тиловат қилиб берувчи ва Миср қорихоналарини назорат қилувчи ва тафтишчиси эди. Кейинчалик мелодий 1961, ҳижрий 1381 йили шайхлик ловозимини бошқарувчи этиб тайинлангунига қадар унга мудир ўринбосари этиб тайинланди. У биринчи бўлиб мелодий 1961 йили, ҳижрий 1381 йили Ҳафс Осимдан қилган ривояатга кўра тартил ила ўқилган Қуръони каримни овозли кўринишда чиқарган. Мисрда чамаси 10 йил родио эшиттиришларда Ҳусорий чиқарган биргина Қуръони каримни овозли нусхасидан фойдаланилган. Мелодий 1964 йили, ҳижрий 1384 йили Варш Нофеьдан қилган ривояатга кўра тартил ила ўқилган Қуръони каримни овозли кўриниши чиқаради. Кейинчалик мелодий 1968 йили, ҳижрий 1388 йили Қолун ад-Дурийдан қилган ривояатга кўра тартил ила ўқилган Қуръони каримни овозли кўриниши чиқаради. Мана шу йилнинг ўзида “Бутун Дунё Ислом Қорилари” бирлашмасини раиси этиб тайинланади.

1965 йили уни Миср Вақф ишлари вазирлигига Қуръони карим бўйича маслаҳатчи вазифасига тайинлашди. Кейинчалик муқаддас Қуръони мажид соҳасида илмий-тадқиқот ишлари учун унга “Қуръон фанлари доктори” деган унвон берилди. Қуръон ҳомили илоҳий ваҳйнинг дахлсиз ва ўзгаришсиз асралишида катта қатъият ва фидокорлик кўрсатди. Исроилда Қуръони карим изоҳлари бузиб талқин қилинганида Маҳмуд Хусарий бу сохтакорликларни биринчи бўлиб кескин рад этди. Машҳур қори кўплаб Ислом ўлкаларига ташриф буюриб, ўша мамлакатлар мусулмонларининг Қуръон билан боғланишларини мустаҳкамлаш, Илоҳий каломни тиловат қилиш, ўрганиш ва амал қилишда, қорилар тайёрлаш ишларида уларга холисона кўмаклашди. Бу хайрли амалларда кўп ғайрат ва шижоат кўрсатди. Унинг ана шу саъй-ҳаракатлари натижасида ғайримуслим ўлкалардаги бошқа диндагиларнинг Исломга киришлари сезиларли даражада кўпайди.

У ҳаётининг сўнгида ўзининг барча мол мулкини учдан бирини Қуръони каримни хизмати ва Қуръони каримни ёдловчилар учун берилишини васият қилган.

Қуръон ҳофизи ва ҳомили Маҳмуд Халил Ҳусарий мелодий 1980-йили 24-Октябр, ҳижрий 1401-йил Муҳаррам ойиниг 16 душанба куни Қувайтга кетаётиб, йўлда вафот этди.

Таълиф этган китоблари:

  1. Аҳкаму қироатил Қуранил карим
  2. Алқироатул аьшр минаш Шотибийя вад Дурраҳ
  3. Маолимул иҳтидаи ила маьрифатил вақфи вал ибтида
  4. Алфатҳул кабир фил истиаьзати ват такбир
  5. Аҳсанул асар фи тарихил қурроил арбаьата аъшар
  6. Маъал Қуранил карим
  7. Қироату Варш ан Нафиь маданий
  8. Қироатуд Дурий ан Абий Аъмр Басрий
  9. Нурул қулуб фи қироатил имам Яьқуб
  10. Ассабилул муяссар фи қироатил имам Абий Жаьфар
  11. Ҳуснул масарроҳ фил жамъи байнаш Шотибийя вад Дурраҳ
  12. Аннаҳжул жадид фи илмит тажвид
  13. Роҳалати фил ислам.

Аллоҳ таоло у зотдан рози бўлсин.

Имом Бухорий номидаги

Тошкент ислом институти 4-курс талабаси

 Каримов Зиёдуллоҳ Ғайбуллох Ўғли

Қуръони карим
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Ҳасан розияллоҳу анҳунинг саховатлари

25.11.2024   1908   3 min.
Ҳасан розияллоҳу анҳунинг саховатлари

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Ҳасан розияллоҳу анҳу зироат экинлари экиладиган ерларга эга эди. Бундан ташқари, ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу даврида укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳу билан бирга давлатдан йилига беш минг дирҳам маош оларди. Бу миқдордаги маошни фақат Бадр жангида қатнашганларгина олишлари мумкин эди. У киши розияллоҳу анҳу Муовия розияллоҳу анҳунинг даврида йилига юз минг дирҳам маош оладиган бўлди. Кўплаб бой саҳобалар Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббатлари туфайли Ҳасан розияллоҳу анҳу ва укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳуга катта миқдорда ҳадялар беришарди. Бундан ташқари, баъзи саҳобалар ўлимидан олдин ўзи қолдирган меросдан уларга берилишини васият қилишарди. Масалан, Бадр ва Уҳуд жангларида қатнашган Ислом суворийси Миқдод ибн Амр ибн Саълаба ал-Киндий ўлимидан олдин бойлигидан ўн саккиз минг дирҳамни Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳумога васият қилади. Бу васият амалга оширилади.

Ҳасан розияллоҳу анҳу кўп марта уйланган саҳобалардан эди. Бироқ у ажрашган аёлларига нисбатан жуда сахий эди. Ана шундай аёли Оиша Ҳасамийяга йигирма минг дирҳам нафақа тўлаган. Яна ажрашган икки хотинига ўн минг дирҳамдан ташқари бошқа мол-мулкларни ҳам нафақа қилиб қўшиб берган. У никоҳига оладиган аёлларига ҳам кўп миқдорда маҳр берарди. Иккита аёлига йигирма минг дирҳамдан, бошқа бир аёлига эса юзта жория ва юз минг дирҳам маҳр берган.

Ҳасан розияллоҳу анҳу бор мол-мулкини икки марта, мол-мулкининг ярмини оёқ кийими ва маҳсиларигача уч марта ҳадя қилган. Ёрдамга муҳтож бир кишига бир юз ўттиз минг дирҳам, бошқа бирига эса юз минг дирҳам садақа қилгани ривоят қилинган. Мадина кўчаларидан ўтиб кетаётган бир йўловчини зарур бўлган улов ва озиқ-овқатлар билан таъминлаган. Эҳтиёжи учун юз минг дирҳам сўраб Аллоҳ таолога дуо қилган кишига ўшанча пул жўнатган. Масжидул Ҳаромнинг четида бир кишининг «Аллоҳим, менга ўн минг дирҳам бер», деганини эшитиб, дарҳол уйига қайтиб бориб, унга шунча пул юборган.

Ҳасан розияллоҳу анҳу ҳаж сафари чоғида ўзи ва укаси Ҳусайн розияллоҳу анҳуни, жияни Абдуллоҳ ибн Жаъфар ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳуни қўй гўшти билан меҳмон қилган бечора аёлни Мадина бозорида кўриб қолиб, унга мингта қўй ва минг тилла бериб юборган.

Маккадан Мадинага сафари чоғида бир одам у кишини ёмғирдан ҳимоялаш учун ўз чодирида меҳмон қилади. Ана шу чодир эгасига чўпонлари билан бирга юзта туя ҳадя қилади.

Яна Ҳасан розияллоҳу анҳу ўзига бир қўй ҳадя қилган қулни қўйлари билан бирга сотиб олиб, уни озод этади ва унга сурувни ҳадя қилади. Шунга ўхшаш яна бир воқеа: итига овқатидан берган қулни ўзи қўриқлаётган боғи билан бирга сотиб олиб, уни озод қилади. Кейин ўша боғни қулнинг ўзига ҳадя қилади.

«Миллионер саҳобалар» китобидан