24 Ноябр, 2024, 23 Жумадул аввал, 1446
24 Ноябр, 2024, 23 Жумадул аввал, 1446
Миср ва Сурия Ислом оламида Қуръони каримни қироатини энг яхши ва хуш овоз билан ўқийдиган қорилар юртлари сифатида машҳурдир. Айниқса, Абдулбосит Абдуссомад, Муҳаммад Сиддиқ Миншавий, Мустафо Исмоил, Али Банно каби Қуръон ҳофизларининг шуҳрати оламга кенг ёйилган. Улар орасида устоз қорилардан, Қуръони карим ҳофизи ва ҳомили Маҳмуд Халил Ҳусорий алоҳида ўрин тутади.
Фазилатли шайх Маҳмуд Халил Ҳусорий ҳижрий сана бўйича 1335-йили Зулҳижжа ойида мелодий 1917 йили сентябр ойининг 17-кунида Мисрнинг ғарбий вилояти Тонтонинг маркази Шуброн намлаҳ қишлоғида дунёга келган. Унинг отаси бўйра тайёрлаб сотарди. Бўйрани арабчада “ҳасир”дейишади. Шунинг учун у кейинчалик “Ҳусорий” тахаллуси билан машҳур бўлди. Маҳмуднинг болалик ва ёшлик даври отасига тирикчилик ишларида ёрдам бериш билан кечди. Орада Қуръони каримни ҳифз этишни бошлади ва саккиз ёшидаёқ ёд олди. Ўша даврнинг машҳур Қуърон ҳофизи Иброҳим Саломдан сабоқ олди. Тенгдошлари Мустафо Исмоил ва Маҳмуд Али Баннолар билан мусобақалашиб Қуръонни ўрганишди ва тадқиқ қилишди.
Қуръони каримни тажвид қоидаларига биноан мукаммал қилиб, хуш овоз билан тиловат қилиши Маҳмуд Халил Ҳусорийни бутун мамлакатга машҳур қилиб юборди. У мелодий 1944 йили ҳижрий 1364 йили Миср радиоси ташкил этган қорилар таловида икки юз нафар қори ичида биринчи ўринни эгаллади ва жаҳоннинг энг кучли қориларидан бири эканини исботлади.
У Қуръон ҳофизи бўлибгина қолмади. Тинимсиз изланишлар, чуқур тадқиқотлар эвазига Қуръони карим ҳомилига, яьни, Қуръонни ёддан ўқиш билан бирга маьноларини тушуниб, уни ҳаётга татбиқ этувчи, унга амал қилувчи кишига айланди.
1944 йилдан бошлаб Масжидул Аҳмадийда, 1955 йилда эса Масжидул Ҳусайнийда Қуръон тиловат қилиб берувчи ва Миср қорихоналарини назорат қилувчи ва тафтишчиси эди. Кейинчалик мелодий 1961, ҳижрий 1381 йили шайхлик ловозимини бошқарувчи этиб тайинлангунига қадар унга мудир ўринбосари этиб тайинланди. У биринчи бўлиб мелодий 1961 йили, ҳижрий 1381 йили Ҳафс Осимдан қилган ривояатга кўра тартил ила ўқилган Қуръони каримни овозли кўринишда чиқарган. Мисрда чамаси 10 йил родио эшиттиришларда Ҳусорий чиқарган биргина Қуръони каримни овозли нусхасидан фойдаланилган. Мелодий 1964 йили, ҳижрий 1384 йили Варш Нофеьдан қилган ривояатга кўра тартил ила ўқилган Қуръони каримни овозли кўриниши чиқаради. Кейинчалик мелодий 1968 йили, ҳижрий 1388 йили Қолун ад-Дурийдан қилган ривояатга кўра тартил ила ўқилган Қуръони каримни овозли кўриниши чиқаради. Мана шу йилнинг ўзида “Бутун Дунё Ислом Қорилари” бирлашмасини раиси этиб тайинланади.
1965 йили уни Миср Вақф ишлари вазирлигига Қуръони карим бўйича маслаҳатчи вазифасига тайинлашди. Кейинчалик муқаддас Қуръони мажид соҳасида илмий-тадқиқот ишлари учун унга “Қуръон фанлари доктори” деган унвон берилди. Қуръон ҳомили илоҳий ваҳйнинг дахлсиз ва ўзгаришсиз асралишида катта қатъият ва фидокорлик кўрсатди. Исроилда Қуръони карим изоҳлари бузиб талқин қилинганида Маҳмуд Хусарий бу сохтакорликларни биринчи бўлиб кескин рад этди. Машҳур қори кўплаб Ислом ўлкаларига ташриф буюриб, ўша мамлакатлар мусулмонларининг Қуръон билан боғланишларини мустаҳкамлаш, Илоҳий каломни тиловат қилиш, ўрганиш ва амал қилишда, қорилар тайёрлаш ишларида уларга холисона кўмаклашди. Бу хайрли амалларда кўп ғайрат ва шижоат кўрсатди. Унинг ана шу саъй-ҳаракатлари натижасида ғайримуслим ўлкалардаги бошқа диндагиларнинг Исломга киришлари сезиларли даражада кўпайди.
У ҳаётининг сўнгида ўзининг барча мол мулкини учдан бирини Қуръони каримни хизмати ва Қуръони каримни ёдловчилар учун берилишини васият қилган.
Қуръон ҳофизи ва ҳомили Маҳмуд Халил Ҳусарий мелодий 1980-йили 24-Октябр, ҳижрий 1401-йил Муҳаррам ойиниг 16 душанба куни Қувайтга кетаётиб, йўлда вафот этди.
Таълиф этган китоблари:
Аллоҳ таоло у зотдан рози бўлсин.
Имом Бухорий номидаги
Тошкент ислом институти 4-курс талабаси
Каримов Зиёдуллоҳ Ғайбуллох Ўғли
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Ўлим ҳар бир инсоннинг ҳаётдаги охирги нафаси, шу билан ҳар бир инсоннинг абадияти ҳал этиладиган энг сўнги лаҳза, яхшилик ва ёмонликларимизнинг заррачасини ҳам қолдирмай кўз ўнгимизга олиб келадиган, ҳисоб қилинадиган вақт, қабрда жаннат боғчаларидан бир боғча ёки дўзах чуқурларидан бир чуқур бўлишини исботлайдиган ҳолдир.
Ўлимнинг ҳақиқий маъносини тушуниб, унинг улкан маҳобатини ҳис этган олимлар бўлар бўлмасга ўлим сўзини тилларига чиқараверишдан ҳам истиҳола қилганлар. Шунинг учун ҳам халқимиз талаффузида вафот этган кишига нисбатан тўғридан-тўғри ўлим сўзи ишлатилмайди. Балки фалон киши дунёдан ўтибдилар, йўқ бўлиб қолибдилар, омонатни топширибдилар каби сўзларни ишлатиш урфга айланган.
Бугун эса, бу сўзга нисбатан енгил муносабатда бўлиб қолганимиз ўз жонига қасд қилиш иллати авж олишига сабаб эмасмикан? Эътибор бериб қарасангиз, айримларда тушунчанинг етарли эмаслиги сабабидан кўпчилик ўзаро ҳазиллашиб ҳам ўлим сўзини ишлатмоқда, ҳатто айрим оналаримиз фарзандларини қўрқмасдан “ўлим” сўзини ишлатиб қарғамоқдалар.
Ўз жонига қасд қилиш иллатининг бундан ҳам даҳшатли сабабларидан бири кўпчилик ёши катталаримиз ҳам, ўлим хабарини эшитган пайтда мусулмон кишига хос бўлган одобни ҳам билмаслигидир. Кўпчилик узоқ вақт касал бўлиб ёки қийналиб дунёдан ўтган кишини эшитса, унга муносабат билдириб “ташвишдан, қийинчиликдан қутулибди” деган сўзларни ҳам ишлатмоқдалар. Бу каби гап сўзлар билан нафақат ўзимиз ғафлатда юрибмиз, балки ёшларимизнинг ҳам онгини чалғитишга, ўлим билан осонгина ўйнашишга сабабчи бўлиб қолмоқдамиз. Бу ҳақда ҳадиси шарифларда бундай дейилади:
فعَنْ عَائِشَةَ رضي الله عنها قَالَتْ : قِيلَ : يَا رَسُولَ اللَّهِ ، مَاتَتْ فُلَانَةُ ، وَاسْتَرَاحَتْ , فَغَضِبَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ وَقَالَ : إِنَّمَا يَسْتَرِيحُ مَنْ غُفِرَ لَهُ (رواه أحمد 24192)
Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Ё Аллоҳнинг Расули, фалон аёл вафот этиб, хотиржам бўлди, дунёнинг машаққатларидан қутилди дейишди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ғазабланиб: “Аллоҳ таоло томонидан мағфират этилган кишигина нажот топади”, дедилар (Имом Аҳмад ривояти).
Ўз жонига қасд қилишнинг тарқалишига яна бир жиддий сабаблардан бири меҳр-шафқатнинг етишмаслигидир. Доимо бир-бирлари билан чиқиша олмайдиган, арзимас сабаб билан бақир-чақирлар бўлаверадиган оилаларда ўсаётган фарзандларнинг жажжигина қалби дунёни ушбу ёвуз оила тимсолида тасаввур этиб улғаяди. Дунёни меҳрсиз деб тушуниб улғайган фарзанднинг қулоғига иккинчи томондан ўлим сўзи оддий нарса, ҳаёт қийинчиликларидан қутулиш йўли бўлиб эшитилиб тургандан кейин у нима қилсин?
Бир ҳақиқатни ҳеч қачон унутмайлик, фарзандларимизга берган меҳримиз сабабидан ҳам биз икки дунёда Роббимиз томонидан раҳм қилинамиз. Аллоҳ таолонинг Ўзи азиз халқимизни бу каби иллатларнинг домига тушиб қолишдан Ўз паноҳида асрасин.
Ш.Исроилов
ТИИ Модуль таълим тизими талабаси,
Учқўрғон тумани Муҳаммад Зариф жоме масжиди имом-хатиби
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа