Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
04 Ноябр, 2024   |   03 Жумадул аввал, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:38
Қуёш
06:58
Пешин
12:12
Аср
15:33
Шом
17:17
Хуфтон
18:32
Bismillah
04 Ноябр, 2024, 03 Жумадул аввал, 1446

НЕГА “БИЗ?..”

28.10.2016   5755   3 min.
НЕГА  “БИЗ?..”

Дуога қўл очганимизда Аллоҳга “Сен” деб мурожаат қиламиз, Пайғамбар алайҳиссаломга эса “Сиз” деймиз. Нега шундай дейишимизнинг боисини кўп вақт ўйлаб юриб, шундай хулосага келдим:

Биринчиси, банда ўзини Унга жуда ҳам яқин ҳис этгани боис шундай дейишга журъат этади. Масалан, аксар миллатлар одамлари бегона киши билан танишган чоқда “сиз” деб муомала қилади. Бу муносабатни бир оз эҳтиромга ва яна бир оз ётсирашга ҳам ўхшатиш мумкин. У билан апоқ-чапоқ бўлиб қолганидан сўнг “сиз”лаш чегарасидан “сен”лаш ҳудудига ўтади;

Иккинчиси, Пайғамбар алайҳиссалом инсон наслидан. Шу боис уни энг шарафли зот ҳисоблаб мурожаат қилинади, ҳурмат-эҳтиром кўрсатилади. Бундай ҳолатда “сен” сўзи сира ҳам қовушмайди.

“Сен”ни ҳам, “Сиз”ни ҳам, бу сўзларни истеъфода этувчини ҳам яратган Аллоҳ таолодир. Шунингдек, У мурожаат этувчининг қалбини кўриб туради. Бу жиҳатдан, унга қайси сўз билан эмас, қайси ҳол билан мурожаат этиш муҳимдир.

Шу аснода яна бир савол туғилди: Биз, бандалар “Сен” деб мурожаат қилган Аллоҳ таолонинг Ўзи Қуръони каримда “Биз” демоқда. Бунинг боиси нима?

Мавзуга оид адабиётларни саҳифалаб? бу саволга қуйидагича жавоб топишга мушарраф бўлдим ва уларни муҳтарам муштарийларга ҳам илинишга журъат этдим:

  1. “Биз” калимаси билан Аллоҳ ҳукмдорларга ибратли бир ҳикматни англатган. Чунки бу сўз замирига У улуғворлик ва виқорни жойлаган. Тарихдан биламизки, “биз” маликлар ва султонлар ифодасидир. Улар ҳукмлари ва мактубларини ”Биз ки...” дея бошлайдилар. Масалан, “Биз ки(м), малики турон...” Зеро, бу ифодада ҳашамат ва буюклик бор. Аллоҳ – азал ва абаднинг малики, подшоҳи. Албатта, ҳашамат ва буюкликни ифода этган “Биз” сўзини “Мен” сўзидан афзал кўриши Унинг азамати шарафидандир.
  2. Қуръони каримнинг туширилишига ўхшаган жараёнларда фаришталар ҳам қатнашган ва улар восита бўлган ишларда “Биз” дейдики, бунинг билан зоти ила бирликда ижрочи фаришталарга ҳам ишорат этгани тушунилади. Масалан, “Қуръонни Биз туширдик”, деганида “Қуръонни мен фаришталарим воситасида ҳабибимга туширдим” деган гап назарда тутилади. Шу каби “Биз кўкдан бир сув туширамиз” деганида ёмғир ёғдирувчи булутларни суриб келишга масъул бўлган фаришта ҳам эътиборга олинади. Аммо бу фаришталарнинг таъсирда ҳеч қандай иштироки йўқ. Чунки таъсирнинг ҳақиқий соҳиби – Аллоҳдир.
  3. Илк яратилишни ифода этган оятларда Аллоҳ “Мен” дейди. Масалан, “Мен жинларни ва инсонларни фақат менга ибодат этсинлар дея яратдим”. Лекин кейинги яратилишлар хабари берилган оятларда “Биз” ифодаси келган. Бундан қасд этилгани эса ўша вақтда яратилишга фаришталарнинг шоҳид бўлгани ва Унинг амрини бажарганидир. Бу ифода билан Аллоҳ ўз ишига фаришталарни гувоҳ этмоқда. Масалан, “Биз ерни, кўкни ва ичидагиларни яратдик” деганда Аллоҳ бу яратилишни ёлғиз ўзи бажаргани ва уларни яратар экан у ерда фаришталар ҳозир туриб гувоҳ бўлгани тушунилади.

                                                                                                                       

Дамин ЖУМАҚУЛ, журналист

Мақолалар
Бошқа мақолалар
Мақолалар

Жаннат оналар оёғи остида

1.11.2024   4848   1 min.
Жаннат оналар оёғи остида

Ўқитувчи ўқувчиларга уйга вазифа берди: “Эртага ҳамма жаннатдан бир тупроқ олиб келсин. Нимага жаннатдан эканлигини тушунтириб берасизлар” дея таъкидлаб ўқувчиларга жавоб берди. 
Эртаси куни ўқитувчи ўқувчилардан сўради: “Қани кимни уйга вазифага тайёр”, дея сўради. Ўқувчилар бирин-кетин доска ёнига чиқиб ўзларининг жавобини айта кетди. 
Аҳмадхон: “Мен тувача олиб келдим. Бунда одамлар сув ичишади. Сув эса оби ҳаёт”,  деди. Фотима: “Интернетда дунёда энг қимматли нарса тупроқ дейишган экан. Мен тупроқ жаннатдан бўлса керак деб ўйладим”. 
Ўқитувчи: “Яна ким тайёр” деб сўради. Дилшод ҳаяжон билан қўлини кўтарди.  Ўқитувчи: “Қўрқма доскага чиқ” деди. Унинг қўлида бир парча тупроқ бор эди. Буни кўрган ўқувчилар кулишди. Ўқитувчиси эса “Бу тупроқ жаннатданми” деб сўради? Дилшод эса “Бу тупроқда Онам юрган эдилар. Жаннат оналар оёғи остидадир” деб жавоб берди... 

Акбаршоҳ Расулов таржимаси

Ибратли ҳикоялар