Дуога қўл очганимизда Аллоҳга “Сен” деб мурожаат қиламиз, Пайғамбар алайҳиссаломга эса “Сиз” деймиз. Нега шундай дейишимизнинг боисини кўп вақт ўйлаб юриб, шундай хулосага келдим:
Биринчиси, банда ўзини Унга жуда ҳам яқин ҳис этгани боис шундай дейишга журъат этади. Масалан, аксар миллатлар одамлари бегона киши билан танишган чоқда “сиз” деб муомала қилади. Бу муносабатни бир оз эҳтиромга ва яна бир оз ётсирашга ҳам ўхшатиш мумкин. У билан апоқ-чапоқ бўлиб қолганидан сўнг “сиз”лаш чегарасидан “сен”лаш ҳудудига ўтади;
Иккинчиси, Пайғамбар алайҳиссалом инсон наслидан. Шу боис уни энг шарафли зот ҳисоблаб мурожаат қилинади, ҳурмат-эҳтиром кўрсатилади. Бундай ҳолатда “сен” сўзи сира ҳам қовушмайди.
“Сен”ни ҳам, “Сиз”ни ҳам, бу сўзларни истеъфода этувчини ҳам яратган Аллоҳ таолодир. Шунингдек, У мурожаат этувчининг қалбини кўриб туради. Бу жиҳатдан, унга қайси сўз билан эмас, қайси ҳол билан мурожаат этиш муҳимдир.
Шу аснода яна бир савол туғилди: Биз, бандалар “Сен” деб мурожаат қилган Аллоҳ таолонинг Ўзи Қуръони каримда “Биз” демоқда. Бунинг боиси нима?
Мавзуга оид адабиётларни саҳифалаб? бу саволга қуйидагича жавоб топишга мушарраф бўлдим ва уларни муҳтарам муштарийларга ҳам илинишга журъат этдим:
Дамин ЖУМАҚУЛ, журналист
Ўқитувчи ўқувчиларга уйга вазифа берди: “Эртага ҳамма жаннатдан бир тупроқ олиб келсин. Нимага жаннатдан эканлигини тушунтириб берасизлар” дея таъкидлаб ўқувчиларга жавоб берди.
Эртаси куни ўқитувчи ўқувчилардан сўради: “Қани кимни уйга вазифага тайёр”, дея сўради. Ўқувчилар бирин-кетин доска ёнига чиқиб ўзларининг жавобини айта кетди.
Аҳмадхон: “Мен тувача олиб келдим. Бунда одамлар сув ичишади. Сув эса оби ҳаёт”, деди. Фотима: “Интернетда дунёда энг қимматли нарса тупроқ дейишган экан. Мен тупроқ жаннатдан бўлса керак деб ўйладим”.
Ўқитувчи: “Яна ким тайёр” деб сўради. Дилшод ҳаяжон билан қўлини кўтарди. Ўқитувчи: “Қўрқма доскага чиқ” деди. Унинг қўлида бир парча тупроқ бор эди. Буни кўрган ўқувчилар кулишди. Ўқитувчиси эса “Бу тупроқ жаннатданми” деб сўради? Дилшод эса “Бу тупроқда Онам юрган эдилар. Жаннат оналар оёғи остидадир” деб жавоб берди...
Акбаршоҳ Расулов таржимаси