02 Октябр, 2024, 29 Рабиъул аввал, 1446
02 Октябр, 2024, 29 Рабиъул аввал, 1446
Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси Баҳраматдин РАЗОВ билан суҳбат
– Ассалому алайкум, муҳтарам домла. Аввало, сизни масъулиятли лавозимга тайинланганингиз муносабати билан табриклайман. Аллоҳ таоло ёр ва мададкор бўлсин. Табиийки, муҳтарам муштарийларни, ўқувчиларни Қорақалпоғистонда сўнгги йилларда диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар қизиқтиради. Сўзни шундан бошласак.
– Юртимизда диний-маърифий соҳада олиб борилаётган ислоҳот ва ўзгаришлар Қорақалпоғистонда ҳам амалий тус олаётгани барчамизга маълум. Хусусан, Нукус шаҳридаги Муҳаммад Беруний номидаги ўрта махсус ислом билим юрти ўқув дастурлари тубдан янгиланди. Талабалар учун барча шароитлар, қулайликлар ҳозирланди.
Ҳудудларда аҳолининг диний-маърифий эҳтиёжларини қондириш мақсадида хонадонларга ташриф буюрилиб, уларнинг муаммолари ўрганиляпти, хайр-эҳсонлар тарқатиляпти. Бундан ташқари, қорақалпоқ тилида диний-маърифий адабиётлар ҳам чоп этилиб, китобхонларга етказиляпти.
– Бу борадаги ишларнинг кўзга кўринарлиси эса, масжидлар фаолияти билан боғлиқ. Шундай эмасми?
– Дарҳақиқат, сўнгги йилларда юртимиз масжидлари буткул янги қиёфага кириб, намозхонлар учун барча шароитлар яратилмоқда. Сўнгги уч йилда 14 та янги масжид очилди, эскилари эса, қайта таъмирланди.
Хўжайли туманидаги “Сарышунгул” ва Нукус шаҳрида “Алланияз Қаҳарман” маҳаллаларида янги масжидлар барпо этиляпти. Қораўзак туманида “Идрис эшон”, Нукус туманида “Имоматдин эшон”, Хўжайли туманида “Муҳаммад Карим”, Амударё туманида “Ноғай эшон”, Тўрткўл туманида “Мунтук бобо”, “Шорахан” масжидларининг бинолари янгидан қуриляпти.
Буюк муфассирлардан Абдураҳмон ибн Абу Ҳотим раҳимаҳуллоҳ Хуросонга келганида у кишини талабалар қуршаб олиб, намозхонлар ёзнинг жазирамасида, қишнинг қаҳратонида қийналиб намоз ўқишларидан шикоят қилиб, масжид қуриш учун эҳсон йиғиб беришларини илтимос қилишади. Шунда буюк олим: «Эй Хуросоннинг бой, савдогар аҳли! Ким масжид қуриш учун эҳсон қилади? Зеро, Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Ким Аллоҳ учун бир масжид бино қилса, гарчи у какликнинг уясичалик бўлса ҳам, Аллоҳ унга жаннатда бир уй қуриб беради” (Имом Термизий ривояти), деганлар», деди. Буни эшитган савдогарлардан бири: “Масжид қурганимнинг эвазига Аллоҳ таоло менга жаннатда уй қуриб беришига кафил бўласизми? Агар кафил бўлсангиз, бир васиқа ёзиб беринг. Масжидни ўз ҳисобимдан қуриб бераман”, деди. Шунда олим Аллоҳга таваккул қилиб, кафил бўлди ва васиқа ёзиб берди. Барча шунга гувоҳ бўлди.
Масжид қуриб битказилди. Ўша кеча Ибн Абу Ҳотим раҳимаҳуллоҳ туш кўрди. Тушида у кишига: “Аллоҳ васиқани амалга оширди. Масжидни қурган кишига жаннатда бир уй қурилганининг хушхабарини бер”, дейилди».
– Қорақалпоғистон Республикасида одамларнинг Ислом маърифатига ташналигини кўрамиз. Уларнинг эҳтиёжларини қондириш ва малакали мутахассисларни жалб қилиш бўйича қандай чоралар кўрилмоқда?
– Одамзод табиатан эътиқодга муҳтож, динга ташна қилиб яратилган. Мана шу эҳтиёж қондирилмаса, инсонлар асло саодатли умр кечира олмайдилар. Қорин тўқ бўлгани билан руҳ оч бўлса, эътиқод, ибодат ўлда-жўлда бўлса, киши чинакам бахтли бўла олмаслиги кундайин равшан.
Мана шу эҳтиёжларни Исломнинг соф ақидаси, Имом Мотуридий бобомизнинг таълимоти билан тўлдириш бугунги куннинг долзарб масалаларидан ҳисобланади. Жалолиддин Румий ҳазратларининг ушбу сўзлари ҳам бунга яққол далилдир: “Султонлар икки ракат намозда ҳис этган лаззатимни билганларида эди, салтанатнинг пар тўшакларини улоқтириб, қўшинлари билан эшигимизга келар, икки ракат намозга талабгор бўлар эдилар”.
Республикадаги жами 141 нафар мутахассис динимизнинг аҳкомларини, шариат кўрсатмаларини буюк аждодларимизнинг бой илмий меросига таянган ҳолда халқимизга етказиб бермоқда. Эътироф этиш керак, имомларимизнинг бу саъй-ҳаракатлари натижасида аҳолининг Исломга, Расулуллоҳга муҳаббати сезиларли даражада ошди. Лекин эътиқод ўғрилари, ғаламислар ҳамон изғиб юришибди. Шундай экан, биз янада ҳушёр ва огоҳ бўлишимиз шарт.
Шу боис аҳоли орасида ва таълим муассасаларида кўплаб диний-маърифий суҳбатлар ўтказиляпти. Мазкур учрашувларда ёшлар ёт ғояларга берилиб кетмаслиги учун экстремизм, терроризм ва миссионерликнинг олдини олиш бўйича ҳам тарғибот-ташвиқот ишлари олиб борилмоқда.
Айни дамда Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти тизимидаги масжидларда жами 64 нафар имом-хатиб ва 77 нафар имом ноиби фаолият юритмоқда. Шундан 24 нафари олий диний, 40 нафари ўрта диний, 77 нафар имом ноибидан 9 нафари олий диний, 68 нафари ўрта диний маълумотга эга. 2019 йилдан буён қорақалпоғистонлик 32 нафар имом-хатиб Тошкент ислом институтига модуль таълим тизими асосида ўқишга қабул қилинди. Улардан 11 нафари олий маълумотли бўлди.
– Имом-хатибларнинг ижтимоий тармоқлардаги тарғибот ишларига ҳам тўхталсангиз.
– Имом-домлалар ҳам интернет сайтларидан, ижтимоий тармоқлардан унумли фойдаланиб, халқнинг маърифатини юксалтиришга, Исломнинг соф таълимотини аҳоли, айниқса, ёшлар онгига сингдиришга бел боғлашган. Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Сизлардан яхшиликка даъват этадиган, амри маъруф ва наҳйи мункар ишларини олиб борадиган (бир) уммат бўлсин! Айнан улар (охиратда) нажот топувчилардир” (Оли Имрон сураси, 104-оят), деб марҳамат қилган.
Ҳанафий мазҳаби уламолари мазкур оятга биноан амри маъруф ва наҳйи мункар билан шуғулланишни фарзи айн, яъни ҳар бир мусулмон зиммасидаги фарздир, деганлар. Жумладан, Абу Мансур Мотуридий ҳазратлари ҳам “Таъвилоту аҳлис сунна” асарида шу суранинг 110-, Моида сурасининг 79-оятлари ва бир неча ҳадиси шарифларни далил қилиб, амри маъруф, наҳйи мункар ишларини қилиш ҳар бир мусулмонга фарзи айндир, деб таъкидлаган.
Ҳақиқатан, ижтимоий тармоқларнинг, интернет сайтларининг қамрови кенг. Бу имкониятлардан фойдаланиш мақсадида Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти тизимидаги барча масжидларнинг телеграм каналлари, шаҳар ва туман марказий масжидларнинг расмий сайтлари самарали ишлаб турибди.
Бизнинг paziylet.uz расмий диний-маърифий сайтимиз ва унинг ижтимоий тармоқларида имом-хатибларимизнинг ранг-баранг чиқишлари, диний-маърифий мавзудаги мақолалар, жума мавъизалари, аудио ва видеороликлар мунтазам бериб борилмоқда.
– Аллоҳ таоло барча хайрли ишларингизда ёр ва мададкор бўлсин!
Юсуп САБУРОВ
суҳбатлашди.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Улуғ саҳобалар ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан қалбларини тафтиш этишни, бу дунёда ўзлари ёқтирган, келажакка умид бахш этадиган, амал ва эҳсонга ундайдиган ва шу билан бирга, ғам-ташвишларни аритадиган нарсаларни аниқлаб олишни ўргандилар.
Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу: «Яхшиямки (бу дунёда) Аллоҳ йўлида учқур отларни чоптириш, кечалари қоим бўлиш ва инсонлар хурмонинг энг ширинини танлаб еганидек, энг тотли сўзларни танлаб сўзлайдиган инсонлар билан ҳамсуҳбат бўлиш бор!» деганлар.
Демак, Умар розияллоҳу анҳу учун уч нарса суюкли бўлган экан: учқур отларни чоптириш, тунни ибодат билан бедор ўтказиш ва яхши сўзларни сўзлайдиган солиҳлар билан ҳаммажлис бўлиш. Улар билан бирга ўтириш яхшиликни зиёда қилади, қалбларга сокинлик олиб киради.
Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу бемор бўлганларида Аллоҳ таолога шундай нидо қилганлар: «Аллоҳим, Ўзинг биласан, мен оқиб турган анҳорлар учун, соя-салқин боғларда ўтириш учун, аёллар билан бирга бўлиш учун яшашни хоҳлаётганим йўқ! Мен жазирама иссиқда рўза тутиш учун, тунда қийналиб қоим бўлиш учун, зикр давраларида уламолар кўплигидан издиҳомларда ўтириш учунгина яшашни истаяпман!».
Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳунинг илмга муҳаббатлари, илм олишдаги ғайратлари қандай мева берганини биласизми?
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Муоз ибн Жабал Қиёмат куни уламоларнинг имоми бўлади», деганлар.
Муоз розияллоҳу анҳунинг мартабалари, шарафлари, ўзларига хос хислатлари ана шундай бўлган. Энди эса у дунёда бу зот уламолар жамоасининг саййиди бўлар эканлар. Ваҳоланки, бундай шарафга эга бўлиш учун у киши кўп вақт сарфламаганлар. Муоз ибн Жабал розияллоҳу анҳу Шом юртида тарқалган ўлат сабабли ҳижрий 18 йилда, 33 ёшларида (бошқа қавлга кўра 38 ёшда) вафот этганлар. Аллоҳ у кишидан рози бўлсин.
Энди мана шу саволга жавоб беринг: “Қайғуга чўмган пайтингизда сиз яхши кўрадиган, қилишга шошиладиган қандай севимли машғулотларингиз бор?”.
Бир қиз айтади: “Бу дунёда ёқтирадиган ишларимдан бири – рўза тутиш. Кўпинча қайғуларимга қарши рўза билан курашаман. Қачон ғамга ботсам, муаммоларим кўпайса, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қуйидаги сўзларига ишониб, Аллоҳ йўлида бир кун рўза тутаман: «Рўзадор учун икки хурсандчилик бор: бири ифтор қилганида, бири Роббига етишганида» (Имом Бухорий ривоят қилган).
Мен рўза қайғуларимни енгиллатаётганини, қалбимга ўзгача сурур олиб кираётганини кўрдим. Оғиз очиш пайтида ҳар қандай дунё қайғуларини йўқ қила оладиган улкан саодатни ҳис қиламан, чунки бу саодат – Пайғамбаримиз алайҳиссалом ваъда қилган раббоний хурсандчиликдир! Аллоҳдан кўпинча сўрайдиган ўтинчим шуки, дунёда рўза тутиш хурсандчилиги билан сийлаганидек, охират шодлигидан ҳам маҳрум этмасин”.
Яна бир қиз айтади:
«Қачон тушкунликка тушсам, онамнинг олдига бориб, бирор ишига ёрдамлашаман: уйни йиғиштираман, сингилчамни ўйнатиб, кулдириб ўтираман, отамга ўзи яхши кўрадиган қаҳва тайёрлаб бераман, дугонамга ёқадиган нимадир ўйлаб топаман ва ҳоказо. Бу ишларни қилар эканман, ўзгаларни хурсанд қилганимдек, Роббим ҳам менга ёрдам беришига, дардларимни аритишига ишончим комил эди. Аллоҳга ҳамдлар бўлсинки, шундай бўларди ҳам. Бошқаларга ёрдам берганим учун Роббимнинг изни ила қайғуларимга қарши тура олдим. Қайғуларим ўз ўрнини шодлик ва бахтга бўшатиб берди. Шу билан бирга, яқинларим ҳам, дугоналарим ҳам мени яхши кўришар эди. Зеро, бу ишларнинг барчасини суюкли Пайғамбаримизнинг мана шу сўзларига ишончим туфайли қилганман:
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:
“Ким бир мўминдан дунё ташвишларидан бирини аритса, Аллоҳ ундан Қиёмат кунининг ташвишларидан бирини аритади. Ким бир қийналган одамга енгиллик қилса, Аллоҳ унга дунёю охиратда енгиллик қилиб беради. Ким бир мусулмоннинг айбини яширса, Аллоҳ унинг айбини дунёю охиратда яширади. Модомики банда биродарининг ёрдамида экан, Аллоҳ ҳам унинг ёрдамида бўлади” (Имом Муслим ривоят қилган).
Бир аёл айтади:
«Энг яхши кўрадиган ишим китоб ўқиш, масжидларда илмий-маърифий дарсларга қатнашиш эди. Шу икки иш ҳаёт довонларидан ошиб ўтишимда катта роль ўйнаган. Буни қарангки, айни мана шу ёқтирган ишларимни қилишда катта қийинчиликларга дуч келардим. Энди китобни очиб, ўқий бошласам, онам: «Бунинг ўрнига дарсларингни қилсангчи, бадиий китобдан нима фойда? Ундан кўра идиш-товоқни ювиб қўйсангчи?» деб, дашном беришни бошлар эдилар. Илм мажлисларига бориш ундан ҳам машаққатли бўларди, чунки бу мажлисларни оиламизда фақат мен ёқтирардим, илм мажлисидан қайтишим билан ота-онамдан қаттиқ дакки эшитардим. Лекин дакки эшитсам ҳам, масжидда ўзгача ҳаловат туярдим. У ерга боришимга рухсат сўраб, онамга роса ёлворардим. Йўлда кетаётиб, имтиҳонлардан эсон-омон ўтиб олишни Аллоҳдан тинмай илтижо қилиб сўрардим.
Минг афсуслар бўлсинки, онам баъзида мени тушунишга ҳаракат қилса-да, отам мутлақо тушунмас, институт толибаси бўлишимга қарамай, мени ҳақоратлар, ҳатто урар эди. Буларнинг барига чидардим, отамга нисбатан мулойим бўлишга, хизматларига шай туришга интилардим. Бундан ташқари, илм мажлисларидан олаётган фойдаларимни кўришсин деб, дарсларимда ҳам илғор бўлишга уринардим. Афсуски, барибир натижа кутилгандек бўлмасди.
Шу зайлда йиллар кетидан йиллар ўтиб бораверди. Магистр даражасига эришдим. Аллоҳ менга олийжаноб умр йўлдошни насиб этди. У мени илм мажлисларига янада кўпроқ боришга чорлар, илм олишдан илм тарқатиш босқичига ўтишимни истар эди. Унинг ёрдами билан ҳатто докторлик диссертациясини ҳам ёқладим. Орадан йиллар ўтиб, ота-онамнинг фахрига айландим, ака-сингилларимдан кўра уларга меҳрибонроқ бўлдим. Шунга қарамай, Аллоҳ уларни кечирсин-у, менга берган озорларини ҳеч унута олмадим…».
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 