01 Октябр, 2024, 28 Рабиъул аввал, 1446
01 Октябр, 2024, 28 Рабиъул аввал, 1446
Тафсир
«Албатта, бўҳтон қилган кимсалар ўзларингиздан бўлган бир тўда кимсалардир. Уни ўзларингиз учун ёмон деб ўйламанг, у сизлар учун яхшидир. Улардан ҳар бир киши учун ўзи орттирган гуноҳи бордир. Улардан (туҳматни) каттасини биринчи бошлаган кимса учун улкан жазо бордир. Сизлар туҳматни эшитганингизда, мўмин ва мўминалар ўзларидан бўлганлар ҳақида яхшиликни гумон қилиб: “Бу аниқ бўҳтон-ку!” десалар бўлмасмиди?!» (Нур сураси, 11–12-оятлар).
“Албатта, бўҳтон қилган кимсалар ўзларингиздан бўлган бир тўда кимсалардир”. Эй мусулмонлар! Ойша розияллоҳу анҳога туҳмат қилган кимсалар бегоналар эмас, балки орангиздаги бир гуруҳ мусулмонлардир. Улар орасида (мунофиқ) Абдуллоҳ ибн Убай ибн Салул ҳам бор. Чунки у кўринишда иймонли деб ҳукм қилинган мусулмонлардан эди.
“(Эй туҳматдан азият чекканлар, сизлар) у (туҳмат)ни ўзларингиз учун ёмонлик деб ўйламанг”. Дарҳақиқат, Ойша ва Сафвон розияллоҳу анҳумо ҳамда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам, Абу Бакр Сиддиқ ва унинг яқинлари туҳматдан қаттиқ азият чекишди, жуда мушкул аҳволда қолишди.
“...балки у сизлар учун яхшидир”. Туҳмат воқеаси уларга бир неча жиҳатдан яхши бўлди. Биринчидан, улар Аллоҳ таолонинг розилигини истаб, туҳматга сабр қилишгани учун улкан ажру савобга эга бўлишди.
Иккинчидан, бу бўҳтон ошкор этилмаганида, баъзи одамларнинг қалбида Ойша онамизга нисбатан ёмон гумон сақланиб қолган бўлар эди. Туҳмат ошкор этилгач, у гуруҳнинг ёлғони асрлар оша ёйилди.
Учинчидан, шу воқеа сабаб Ойша розияллоҳу анҳонинг ва туҳматдан азият чеккан бошқаларнинг покизалиги, шарафи, қадри баён этилган, туҳматчиларга лаънат ва азоб муқаррарлиги зикр этилган ўн саккизта ояти карима нозил бўлди.
Улардан ҳар бир киши учун ўзи орттирган гуноҳи (жазоси) бордир. Яъни, Ойша розияллоҳу анҳо онамизга туҳмат қилган ҳар бир кишига бўҳтонига яраша жазо бордир. Яъни, уларнинг азоби туҳматга қанчалик аралашганига кўрадир.
Улардан туҳматни биринчи бошлаган кимса учун эса улкан жазо бордир. Бу туҳмат-бўҳтонни мунофиқлар каттаси ибн Салул бошлади. Бошқалар унинг гапини гапириб юришди... Бу гапни ташиганлар жазосини олишди. Ибн Салулга эса улкан жазо – жаҳаннам оташи бор.
«Сизлар (туҳматни) эшитганингизда мўмин ва мўминалар ўзларидан бўлганлар ҳақида яхшиликни гумон қилиб: “Бу аниқ бўҳтон-ку!” десалар бўлмасмиди?!» Яъни, ҳар бир мўмин солиҳлиги ва иффатлиги билан танилган киши ҳақида бирор айблов ёки ёмон гап эшитганида, унга ишонмаслиги, аксинча, у ҳақда яхши ўйда бўлиши керак.
Ривоят қилинишича, Абу Айюб Ансорийнинг хотини: “Одамлар Ойша ҳақида нима дейишаётганини эшитдингизми?” деб сўради. У: “Ҳа эшитдим. Лекин у бўҳтон-ку! Сен шу ишни қилармидинг, эй Умму Айюб?” деди. Хотини: “Аллоҳга қасамки, йўқ”, деб жавоб берди. Шунда Абу Айюб розияллоҳу анҳу: “Аллоҳга қасамки, Ойша сендан кўра яхши ва номуслидир”, деди. Умму Айюб: “Тўғри”, деди.
Ибн Зайд айтади: “Мўмин ўзининг онасига нисбатан, она эса боласига нисбатан фожирлик қилмайди. Ахир Ойша розияллоҳу анҳо мўминларинг онаси-ку!”
Абу Бакр Розий айтади: “Бу оят кўринишида парҳезкор бўлган шариат қайтарган нарсалардан тийилган киши ҳақида яхши ўйда бўлиш вожиблигига далолат қилади.
Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ айтади: “Гуноҳ ишлари ошкор бўлмагунича, мусулмонлар адолатли, гувоҳлиги мақбул ҳисобланади. Биз (мўминлар ҳақида) яхши ўйда бўлишга буюрилганмиз”.
“Мафатиҳул ғойб”, “ат-Тасҳил ли ъулумит-танзил”,
“ал-Жамиъ ли аҳкамил Қуръан”, “Мадарикут-танзил”
асарлари асосида Азизбек ХОЛНАЗАРОВ
тайёрлади.
Муҳтарам устоз ва мураббийлар!
Аввало, сиз, азизларни, юртимиздаги таълим-тарбия соҳаси ходимларини Ўқитувчи ва мураббийлар куни – умумхалқ байрами билан чин қалбимдан муборакбод этиб, барчангизга энг эзгу тилакларимни билдиришдан бахтиёрман.
Халқимиз ўзининг азму шижоати, бунёдкорлик салоҳияти билан Янги Ўзбекистон ва Учинчи Ренессанс пойдеворини барпо этаётган бугунги кунда ушбу улуғ айёмнинг моҳияти, муаллим ва устозларнинг жамиятимиз ҳаётидаги ўрни ва аҳамияти айниқса ортиб бормоқда.
Эл-юртимиз азалдан эъзозлаб келадиган ўқитувчи ва мураббийларнинг мақомини, қадр-қимматини янада юксалтириш – биз амалга ошираётган давлат сиёсатининг энг муҳим, ҳал қилувчи йўналишига айлангани
ҳам шундан далолат беради.
Зеро, донишмандлар айтганларидек, мамлакат аввало ердан ризқ-насиба ундирадиган деҳқонлар, халқни ёвдан, турли ёвузликлардан ҳимоя қиладиган аскарлар, ёш авлодга таълим ва тарбия берадиган фидойи муаллимларнинг саъй-ҳаракати билан обод ва фаровон бўлади.
Ҳурматли ватандошлар!
Кейинги йилларда миллий тараққиёт стратегиямиз асосида юртимизда таълим ва тарбия тизимида ҳам том маънода тарихий ишлар амалга оширилмоқда.
Қисқа фурсатда соҳага оид кўплаб қонун, фармон ва қарорлар қабул қилиниб, бу борадаги ҳуқуқий база мустаҳкамланди. Янгиланган Конституциямизда ўқитувчининг мақоми алоҳида белгилаб қўйилди.
Республикамизда ҳар йили янги-янги таълим масканлари барпо этилиб, уларнинг моддий-техник базаси, кадрлар салоҳияти мустаҳкамланмоқда. Дарслик ва ўқув қўлланмаларининг замон талабларига мос янги авлоди яратилмоқда.
Айниқса, мактабгача таълим тизими дунёдаги илғор тажрибалар асосида мутлақо янгича ривожланиш босқичига қадам қўйди. Юртимиздаги болалар боғчалари сони 8 баробар ошиб, салкам 38 мингтага, жумладан, нодавлат таълим муассасалари 250 тадан 29 мингтага, қамров эса 27 фоиздан 76,4 фоизга етгани ҳам бу фикрни тасдиқлайди.
Мамлакатимизда мактаб таълимини ривожлантириш умуммиллий ҳаракатга айланди. Бу ҳақда сўз юритганда, охирги етти йилда 5 мингдан зиёд мактабда, шу йилнинг ўзида эса 608 та мактабда қурилиш ва таъмирлаш ишлари бажарилганини таъкидлаш лозим.
Илк бор 530 та мактабда инклюзив таълим жорий этилди. Қорақалпоғистон Республикаси ва Хоразм вилоятида 288 минг нафардан ортиқ бошланғич синф ўқувчиларининг бепул овқатланиши йўлга қўйилди.
Хусусий сектор ривожи учун яратиб берилаётган қулай имкониятлар натижасида нодавлат мактаблар улуши 5 фоизга етгани диққатга сазовордир.
Биз инсон қадрини улуғлашга қаратилган улкан ишларимиз доирасида ўқитувчи ва мураббийлар меҳнатини муносиб баҳолаш ва рағбатлантиришга алоҳида аҳамият бермоқдамиз.
Бугунги кунда ўқитувчиларнинг иш ҳақи 2016 йилга нисбатан ўртача 2,5 марта, профессор-ўқитувчиларнинг ойлик маоши эса 4,5 карра ўсгани, октябрь ойидан педагог ходимларнинг иш ҳақи яна 15 фоизга оширилиши шу борадаги саъй-ҳаракатларимиз натижасидир.
Таълим сифатини юксалтириш мақсадида педагогларнинг малакасини ошириш бўйича ягона ва вертикал тизим яратилди. Жорий йилда ҳозирга қадар 142 нафар ўқитувчи илғор хорижий давлатларда малака ошириб қайтди. Мактаб директори лавозимига тайинлаш тизими такомиллаштирилиб, уларга менежерлик сертификатини бериш тартиби ўрнатилди.
Таълим-тарбия соҳасига берилаётган улкан эътибор туфайли ёшларимиз билим, фан ва техника, маданият ва санъат, спорт соҳаларида юксак марраларни қўлга киритаётгани барчамизни мамнун этмоқда.
Ўқувчиларимиз 2010-2016 йилларда халқаро фан олимпиадаларида 73 та медални қўлга киритган бўлса, сўнгги етти йилда 349 та, 2024 йилнинг ўзида эса 122 та медалга сазовор бўлгани ҳам биринчи навбатда сизларнинг машаққатли меҳнатингиз самарасидир.
Бу борада халқаро фан олимпиадаларида ғолибликни қўлга киритган ўқувчиларнинг устозларини рағбатлантириш тизими йўлга қўйилгани ва шу мақсадда Давлат бюджетидан 6 миллиард сўм маблағ йўналтирилгани муҳим рағбатлантирувчи омил бўлиб хизмат қилмоқда.
Ўзбекистон тарихида биринчи марта буюк алломаларимизга бағишланган халқаро фан олимпиадаларини ўтказишни бошладик. Бу эса фарзандларимиз, бутун халқимиз қалбида ғурур ва ифтихор туйғуси билан бирга, дунёда Ўзбекистоннинг маърифий нуфузини ҳам юксалтирмоқда.
Мактабда иккинчи хорижий тил ва касб-ҳунарларни ўргатиш борасида ҳам муҳим қадамлар ташланди. Жорий ўқув йилида 354 та мактабда 16 мингдан зиёд ўқувчига иккита хорижий тилни ўқитиш, 289 та мактабда 40 мингдан ортиқ ўқувчига касб-ҳунар ўргатиш
йўлга қўйилди.
Олий таълим соҳасида ҳам катта ислоҳотлар амалга оширилмоқда. Қисқа муддатда юртимизда 135 та янги олийгоҳ ташкил этилиб, уларнинг умумий сони 211 тага етказилгани, тизимда қамров даражаси 4 баробардан зиёд ошиб, 9 фоиздан 38 фоизга етгани мисолида буни яққол кўриш мумкин.
Қадрли дўстлар!
Кўҳна тарих, бугунги ҳаёт тажрибаси барча муаммоларнинг ечими, саволларнинг жавоби фақат ва фақат таълимда, камолот ва бахт эшикларининг калити таълим ва тарбияда эканидан далолат беради.
Барчамиз яхши тушунамизки, ўз олдимизга қўйган буюк мақсадларга етишда – жонажон Ўзбекистонимизни эркин ва фаровон, ҳар томонлама обод мамлакатга айлантиришда соҳа ривожини янги сифат босқичига кўтариш ҳал қилувчи аҳамият касб этади.
Сизлар билан бўлиб ўтган сермазмун ва самимий мулоқотимизда бу ҳақда яна бир бор фикр алмашиб, келажак режаларимизни аниқ белгилаб олдик.
Ишончим комил, сиз, муҳтарам педагоглар, профессор-ўқитувчиларимиз таълим соҳасидаги ислоҳотларимизда янада фаол иштирок этиб, “Янги Ўзбекистон – маърифий жамият” деган олижаноб ғоямизни амалга оширишга муносиб ҳисса қўшасиз.
Ҳеч шубҳасиз, биз таълим ва тарбия тизимини янада равнақ топтириш, соҳа ходимлари учун муносиб меҳнат ва турмуш шароитларини яратиш масаласига бундан буён ҳам устувор аҳамият берамиз ва ўқитувчиликни жамиятимизда энг обрўли касблар қаторига олиб чиқамиз.
Муҳтарам устозлар!
Мана шу шукуҳли айёмда сиз, азизларни яна бир бор чин дилдан қутлаб, барчангизга сиҳат-саломатлик, оилавий бахт, эзгу ва шарафли фаолиятингизда улкан муваффақиятлар тилайман.
Ҳамиша соғ-омон бўлинг, қадрли ва меҳрибон устозлар!
Шавкат Мирзиёев,
Ўзбекистон Республикаси Президенти
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 