15 Июн, 2025, 19 Зулҳижжа, 1446
15 Июн, 2025, 19 Зулҳижжа, 1446
Маълумки, динимизда инсонни саодатга етиштиришнинг кўплаб кўрсатмалари мавжуд. Шундай амаллардан бири – бу ўз нафсини поклашидир. Инсон қалбининг хасталиги ва унинг сабабларидан ўта зийраклик билан огоҳ бўлишга муҳтож. Нафсни ҳар хил ёмон йўлларга кириб кетишдан асраб, эртанги кунга нима ҳозирлаб қўяётганига эътибор қилган инсон чин бахт эгаси ҳисобланади. Нафсини тарбия қилмас экан, оқибати аянчли бўлади.
Тарихга назар соладиган бўлсак, ўтган олима-авлиёларимизнинг барчаси доимо нафсини тергаб турган. Ҳаммаси яхшиликларнинг асоси – нафс тарбияси, ёмонликларники – унга тобе бўлиш эканини таъкидлаган.
Нафс мавзуси ҳамиша долзарб мавзулардан бўлиб, унинг тўғрисида кўплаб рисолалар, ҳикматли сўзлар битилган.
Нафс тарбияси борасида Аллоҳ таоло Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: “Дарҳақиқат, уни (яъни ўз нафсини-жонини иймон ва тақво билан) поклаган киши нажот топди” (“Шамс” сураси, 9-оят). Демак, тақво билан ҳаёт кечирган киши саодатга эришар экан.
Нафсни тақво ила тарбия қилиш ҳақида ҳадиси шарифда бундай дейилади.
Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳим, нафсимга тақвосини бер, Сен унинг эгаси ва мавлосисан, уни поклайдиганларнинг энг яхшисисан”, дер эдилар” (Имом Табароний ривояти).
Нафсни душманларнинг ичида кўринмас душманга ўхшатиш мумкин. Бу хусусда Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламдан бундай ҳадис келтирилади: “Душманларнинг ичида энг ашаддий ички душман – ўз нафсингдир”. Инсон тафаккур қиладиган бўлса, сиртдан келаётган душманни кўриши ва унга қарши тайёргарлик кўриши мумкин. Лекин ичидаги душманини енгиши анча мушкул. Чунки у инсоннинг ҳамма сир-асроридан хабардор бўлади. Инсонни ёмон ишларга ундайди, гуноҳга тарғиб этади. Шу сабабли ҳар ким ўз нафсини тафтиш қилиб, уни кузатишдан ҳаргиз бепорво бўлмаслиги керак. Инсон ҳаёт экан, нафс билан бўлган савол-жавоблар ва баъзан ғалаёнлар сира ҳам тўхтамайди. Нафс тинимсиз тарбияга мухтож, бироз бўш қўйса, дарҳол ишратга мойил қилади. Нафс туфайли одам боласи кайфу сафога, ёмон хаёлларга ғарқ бўлади. Зеро, инсоннинг ўз вужудини идора қилувчи бир бошқарувга эҳтиёжи бордир. Нафс инсоннинг шу эҳтиёжини қондиради.
Нафс инсонга душман экани тўғрисида Суфён Саврий бундай деди: “Ўзимга нафсимдан кўра ашаддийроқ душманни кўрмадим”. Абу Аббос Мусилий нафсига қарата дерди: “Эй нафс, неъматларга бурканган бойваччалар билан бўлиб, дунёдан нима топдинг? Охират ғамида обидлар билан ибодатлар қилдинг, яна нега норозисан? Мен сен билан гўё жаннат ва дўзах орасида тутқундайман. Эй нафс, қачон фурсатни ғанимат биласан?” Демак, нафсини жиловлай олмаганлар бу дунёга алданиб қолар, қимматли вақтини беҳуда нарсаларга сарф этган бўлар экан.
Ҳақиқатан сабр билан тарбия қилинмаган нафс инсонни ҳар кўйга солади. Нафс тинмасдан инсонни айшу-ишратга, мол-дунёга, шариат ҳаром қилган нарсалар истеъмоли ва ҳоказога тарғиб этади. Буларни фақат сабр ва кучли ирода ила бартараф қилиш мумкин.
Нафс тарбиясидан умиди бор инсон, аввало, каттаю кичик гуноҳлардан ўзини асраши, савобли амалларни кўпайтириши лозим. Зеро, шайтон унинг очиқ душманидир. У нафсга қул бўлиб, гуноҳ ишларга ундайди. Инсон тоатда танбаллик қилса, оқибат гумроҳлик бўлади. Шу боис ҳар ким ўз ички душмани билан доимо ҳисоблашиб туриши керак. Инсоннинг ўзи англаб етиши мушкул бўлган бир қанча душманлари бўлиб, улар дунё, шайтон ва нафсдир. Тақво билан дунёдан эҳтиёт бўлинади.
Яратган барчамиз н и одобда гўзал хулқда айласин.
Кенжабек Солиев,
Чуст тумани "Ғойиб эронлар" жоме
масжиди и мом хатиби
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар, Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин!
Қалбим сурури, кўзим қувончи бўлган азиз фарзандим! Сиз дунёга келганингизда менданда бахтли инсон йўқ эди. Илк бор мустақил қадам босганингиз, “дадажон” деб, эркаланганингиз, телефон қилиб “дада уйга қачон келасиз?” деганингиз кечагидек ёдимда.
Кўз очиб юмгунча бир зумда улғайдингиз... Мактабда тенгқурларингиз орасида тарбиянгиз билан ажралиб турардингиз.
Ёшлигингиздан орзу қилган Тошкент Ислом институтининг талабаси бўлиш бахтига эришсин дея кечалари онангизнинг йиғлаб қилган дуолари, “Аллоҳим фарзандимга манфаатли илм бергин” деб қилган илтижоларим ижобат бўлганини эшитганимда кўз ёшларимни тиёлмагандим. Юзлаб қоракўзлар ичидан талаба бўлиш бахти сизга насиб бўлгани учун Роббимга ҳамдлар айтдим.
Мана орадан 4 йил ўтди. Бугун бу файзли ва муборак даргоҳни тарк этмоқдасиз.
Эй Фарзандим! Бугун фурсатдан фойдаланиб, Сизга кичик бир насиҳатни қилмоқчиман. Унга умрингизнинг охирги лаҳзаларигача амал қилишингизга Аллоҳ тавфиқ беришини сўраб қоламан.
Азиз дилбандим! Сиз эндигина 4 баҳорни кўрган болакай эдингиз. Жажжи қўлларингиздан тутиб сизни боғчага олиб кетардим. Шунда дўкондаги машина ўйинчоғини кўриб қолиб, олиб беринг деб роса хархаша қилгандингиз. Олиб беришни жуда истардимку, аммо афсуски олдимда шу кичкинагина ўвинчоқни олиб беришга ҳам пулим йўқ эди....Жонимни сўрашса сизга беришга тайёрман болам... ўзимдан афзал инсон бўлишингиз учун бор имкониятимни ишга солиб ҳаракат қиламан. Баъзан дуода ўзимни унутсамда, сизни асло унутмайман.
Орадан йиллар ўтиб, Расулимиз алайҳиссаломнинг суннатларига мувофиқ никоҳ тўйингизни ўтказдик. Шу куни сизни муборак этгани сўзга чиққанимда сизга мендан аразлаб, ҳатто гаплашмай қўйишингизга сабабчи ўша кичкина машинани топширганимда жуда уялиб, юзларингиз қизариб кетганди...
Жоним болам, ниятим сизни уялтириш эмас... Сизга фақат яхшиликларни тилайман. Сизга бутун умрингиз ва охиратингиз учун керак бўладиган муҳим бир сабоқни амалий тарзда етказгим келди, холос...
Унутмангки, кунлар ўтиб Аллоҳнинг ҳузурига қайтариласиз. Бир кун аниқ Роббимизнинг олдида турамиз. Аллоҳ таоло ҳар биримизнинг қилган амалимизни бирма-бир ҳисоб-китоб қилади. Шундай кунда уммати Муҳаммад бўлган сиз дилбандим амалларингизнинг жуда оз ва кичкиналиги билан бутун халойиқнинг олдида уялиб қолманг! Бунинг учун ҳар бир амалингизни холис Аллоҳ таоло учун қилинг! Ҳеч кимни ғийбат қилманг, бошқаларга ҳасад қилманг!
Унутмангки, сиз Аллоҳ таолонинг динини етказишдаги омонатдорсиз. Улуғ зотларга илм бешиги бўлган маъҳаднинг вакилисиз. Сиз уларга сўзсиз муносиб бўлишингиз керак. Зеро, халқимиз муборак Ислом динимизни – имом тимсолида кўради.
Бизни залолатдан ҳидоятга, зулматдан ёруғликка, жаҳолатдан маърифатга, бахтсизликдан саодатга олиб чиққан, бу йўлда молларини ҳам, жонларини ҳам аямаган, ҳамиша фақат биз бевафо умматнинг ғамида бўлган севикли Пайғамбаримиз Муҳаммад Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам нимага буюрган бўлсалар шуни маҳкам тутинг, нимадан қайтарган бўлсалар ундан тийилинг. Ҳадисларини ёдлашга ҳарис бўлинг, ҳаётлари, сифатлари, хулқлари ва йўлларини кўпроқ ўрганинг ва уларга амал қилинг.
Асло эришган ютуғингиз билан чекланиб қолманг. Кимдир ёки нимадир учун илм олманг. Энг муҳими – илм ибодат эканини унутманг!
Қуръонни қўлингиздан қўйманг. Қуръонга муҳаббатли бўлинг!
Жигарпорам, мусофирчилик, ота-онадан узоқда юриш, уларга бўлган меҳрни ҳам узоқлаштирмасин. Унутмангки, биз сизни яхши кўрамиз, сиз бизнинг ҳамиша қалбимизда, дуоларимиздасиз.
Сизни кўришимиз болалигингизни, бахтли онларингизни, қувонч билан югуриб қучоғимизга ўзингизни отишингизни ёдимизга солади.
Сиз келмай қўйсангиз бизнинг юраклар сиқилиб, соғинчдан ва хавотирдан жам бўлмайди.
Сиздан ягона илтимосимиз шуки, дуоларингизда доимо эслаб, Аллоҳ таолодан бизга раҳм-шафқат сўранг. Қанийди, Жаннатда барча ота-оналар қаторида турганимизда исмларимиз билан чақирилиб, “фарзандингиз Қуръон ёдлаб, қилган солиҳ амаллари учун сизга мукофот – иззат тожи кийдирилади” деганини эшитсак эди... Бу бизнинг энг буюк орзуимиз.
Аллоҳ таоло барчамизни жаннатда бирга қилсин! Иззат тожини киядиган зотлардан қилсин! Омийн.
Даврон НУРМУҲАММАД
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа