05 Октябр, 2024, 02 Рабиъус сони, 1446
05 Октябр, 2024, 02 Рабиъус сони, 1446
Тарғиботчи ҳожиларимиз шу кунга қадар жами 1800 нафар хонадонларга ташриф ташкил қилдилар ва 3200 нафардан зиёд фуқаролар билан маърифий учрашув ва суҳбатлар ўтказиб, 2200 дан зиёд кам таъминланган оилаларга моддий ёрдамлар кўрсатилди.
Ҳаётимизнинг барча жабҳаларида ўзликни англаш, ўз қадр-қимматини билиш, миллий урф-одатларни сақлаш, дунёвий ва диний илмларга меҳр билан қараш, ўзига хос гўзал ҳолда амалга оширилмоқда. Бунга ҳаётий далил сифатида мамлакатимиздан ҳар йили муқаддас ҳаж сафарига минглаб хожиларнинг бориб келишлари қувонарли ҳол эканлигини эътироф этишдир.
Ҳаж ибодати намоз, рўза, закот каби Исломнинг асосий рукнларидан бири бўлиб, Аллоҳ таоло қодир бўлган мусулмонларга фарз қилган. Аллоҳ таолога беҳад шукрлар бўлсинки, ҳар йили ер юзидаги миллионлаб мусулмонлар қатори ватанимиздан ҳам минглаб фуқароларимиз бу жисмоний, молиявий ва маънавий ибодатни адо этиб қайтишмоқда. Бу муборак ибодатнинг ажри ва даражаси ҳам улуғдир. Бу ҳақда Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда шундай дейилади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дeдилap: “Арафа куни Aллoҳ осмонга тушади ва улар (ҳожилар) ила фapиштaлapгa мaқтaниб: “Бaндaлapимгa қapaнглap! Typли жoйлapдaн ўзларини xop тутиб ҳyзypимгa кeлдилap. Cизлap гувоҳ бўлинглap, мeн yлapнинг гyнoҳлapини кeчдим”, дeйди”.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда шундай дейилади: "Ким Аллоҳ учун ҳаж қилса, фаҳш сўз айтмаса ва фисқу-фасод қилмаса, ҳудди онаси туққан кунидек (бегуноҳ бўлиб) қайтади”.
Жорий йил 5 июнь куни Президентимизнинг Саудия Арабистонида бўлиб турган муфтий шайх Нуриддин Холиқназар билан ҳаж мавсуми жараёнлари, Макка ва Мадина шаҳарларида зиёратчиларга яратилган шароитлар ва ҳамюртларимиз кайфияти тўғрисида ўтказган телефон орқали суҳбати юртимиз мусулмонлари томонидан тарихий воқеа сифатида баҳоланди. Бундан барча зиёратчи шодланди. Давлатимиз раҳбари юртдошларимизнинг муқаддас ҳаж ибодатини мукаммал адо этиб, соғ-омон келишларини тилаб, Ўзбекистонга қайтгач, ҳожилар жамиятдаги меҳр-оқибат муҳитини мустаҳкамлаш, жаҳолатга қарши маърифат билан курашиш, ёшлар тарбияси ва оилалар тотувлигида ибрат бўлишларига умид билдирди.
Давлат раҳбари томонидан кўрсатилган эътибордан руҳланган ҳожилар Шайх Нуриддин Холиқназар бошчилигида эзгу ташаббус лойиҳасини ишлаб чиқди. Унга кўра ўзбекистонлик ҳожилар юртга қайтганларидан кейин “Янги Ўзбекистон фидойиси бўлиб, маънавият тарғиботчисига айланамиз” шиори остида фаолиятни йўлга қўйишни мақсад қилишган эди.
Аллоҳ насиб қилиб, Ҳаж ва Умра зиёратларини адо қилиб қайтган одам ўзининг чиройли ҳулқи, камтаринлиги ва илми билан бошқаларга ибрат бўлиши, исрофгарчилик ва мақтанчоқликдан тийилиши, ножўя қадам босишга мойил ёшларни ўзларининг қимматли маслаҳатлари билан тўғри йўлга бошлаши керак.
2024 йил Самарқанд вилоятидан жами 950 нафар киши ҳаж амалини адо этиб қайтди. Уларга тажрибали 18 нафар имом хатиблар ҳамроҳлик қилди. Ҳожиларимиз муборак заминда Ҳақ таолонинг фарзи – Ҳаж амалини чиройли адо этиб, соғу саломат ўз юртига етиб келдилар. Эндиликда ҳожилик бахтига муяссар бўлган ҳамюртларимизнинг вазифалари жамиятда барчага ўрнак бўлиб, ёшларни илм-маърифатга чақириш, аҳолини эзгу ишларга бошлаш, ёмонликдан қайтариш, маҳаллаларда маънавий ишлар самарадорлигига эришиш учун ҳиссаларини қўшиш ва кам таъминланган кишиларга ёрдам кўрсатиш ишларида етакчилик қилишдан иборат бўлади. Бу хайрли ишларни ҳожиларимиз имом-хатиблар ҳамкорлигида маҳаллаларда бошлаб юборганлар. Улар атроф маҳаллалларда адашганлар бўлмаслигига эришиш, жамиятда аҳил-иноқликни мустаҳкамлаш, оилалар тотувлигини таъминлаш, ижтимоий-маънавий муҳитни соғломлаштириш каби эзгулик ишларни амалга оширмоқдалар.
Шунингдек, ушбу тадбирлар давомида аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатлами, узоқ муддатга хорижга ишлаш учун кетган фуқароларнинг оила аъзолари ва бориб келган фуқаролар, муаммоли ва ажрим ёқасидаги оилаларни ислоҳ қилиш учун улар билан учрашувлар ўтказилиб, маърифий суҳбатлар ташкил қилинмоқда.
Агар рақамларга эътибор қаратсак, тарғиботчиларимиз шу кунга қадар жами 1800 нафар хонадонларга ташриф ташкил қилдилар ва 3200 нафардан зиёд фуқаролар билан маърифий учрашув ва суҳбатлар ўтказиб, 2200 дан зиёд кам таъминланган оилаларга моддий ёрдамлар кўрсатилди.
Ёши улуғларнинг панду-насихатлари ҳамма замонда ёш авлод учун дастурул амал бўлиб келган. Айниқса, ибодатли, савобли амалларни кўп бажарадиган, фазилатли кишиларнинг айтган агплари таъсирчан бўлади. Ҳаж ибодатини адо этиб, гуноҳлардан фориғ бўлиб қайтган кишилар ҳам шулар жумласидандир. Ҳожиларимиз панду насиҳат, тўғрликка давъат ва хайру саховат ишларида бардавом бўлиб, жамиятда аҳил-иноқликни мустаҳкамлаш, фаровонлик йўлида ўз сайъ ҳаракатларини аямайди деган умиддамиз.
Аллоҳ таоло Ватанимизда тинчлик ва осойишталик, аҳиллик ва ҳамжиҳатликни, халқимиз ҳаётини янада эркин, обод ва фаровон бўлишини насиб айласин!
Ёқубжон домла Мансуров
Самарқанд вилояти бош имом-хатиби вазифасини вақтинча бажарувчи.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
«Субҳаналлоҳ» жумласи Аллоҳ таоло бандалари айтишини яхши кўрадиган зикрлардан ҳисобланади. Биз ҳар куни беш маҳал намоз ўқиганимизда ўттиз уч мартадан «Субҳаналлоҳ», «Алҳамдулиллаҳ» ва «Аллоҳу акбар» зикрларини айтамиз. Унинг қанчалик савобли иш эканидан хабардормиз. Аммо биз қуйида «Субҳаналлоҳ»нинг фазилати эмас, балки мазкур жумланинг ўзбек тилига таржима қилиниши ҳақида тўхталиб ўтамиз. Зеро, айтаётган зикрларимиз мукаммал бўлиши ва ибодатимизда ихлос ҳосил қила олишимиз учун зикрларнинг маъносини билиш талаб этилади.
«Субҳаналлоҳ» жумласи аслида арабча سَبْحًا – يَسْبَحُ – سَبَحَ сўзидан ясалган бўлиб, у луғатда «дарёда сузмоқ», «юлдузларнинг осмонда сузиб юриши» каби маъноларни ифодалайди. سُبْحَانَ сўзи эса, мазкур феълдан ясалган масдар (ҳаракат номи) ҳисобланади. سُبْحَانَ اللهِ жумласи қисқартирилган шакл бўлиб, у аслида أُسَبِّحُ اللهَ سُبْحَانًا أو تَسْبِيحًا шаклига эга.
Биздаги диний адабиётларнинг аксариятида «Субҳаналлоҳ» сўзи «Аллоҳни поклаб ёд этаман, Аллоҳни поклайман», деб ўгирилган. Мазкур жумлани бу тарзда таржима қилиш нотўғри. Чунки Аллоҳ азалий пок Зот, У бизнинг поклашимизга муҳтож эмас. Аллоҳнинг айбу нуқсондан Поклигининг ибтидоси ҳам, интиҳоси ҳам йўқ. У Зот бандалари «Субҳаналлоҳ» деганларидан сўнг Пок бўлган эмас ёки бандалар «Субҳаналлоҳ» демай қўйсалар У Зотнинг Поклигига путур етмайди.
Ҳадиси қудсийларнинг бирида бундай дейилган: «Эй бандаларим, сизлар Менинг зараримга (яъни, Менга зарар етказиш даражасига) ҳеч қачон ета олмайсизларки, Менга зарар берсангизлар! Менинг фойдамга ҳам асло ета олмайсизларки, Менга фойда берсангизлар!» Имом Муслим ривояти.
Аслида биз Аллоҳни поклаб ёд этмаймиз, балки Уни пок деб биламиз, ҳар қандай айбу нуқсондан холи эканини тан оламиз, эътироф этамиз, холос.
Яҳудийлар: «Узайр Аллоҳнинг ўғлидир», насронийлар эса «Масийҳ Аллоҳнинг ўғлидир» деган даъвони қилишди. Шунингдек, улар фаришталар Аллоҳнинг қизлари, Аллоҳ ўзига фарзанд тутди, деб нолойиқ гап-сўзларни тарқатдилар. Лекин бу билан Аллоҳнинг шаънига зиғирча доғ тушгани йўқ. Улар бу сўзлари билан Аллоҳ Поклигига путур етказолмайдилар. Шунингдек, мўминлар «Субҳаналлоҳ» дейиш билан Аллоҳни поклаган ҳам ҳисобланмайдилар. Улар «Субҳаналлоҳ» дейишлари билан Аллоҳнинг Поклик сифати зиёда бўлиб қолмайди. Бу ерда ҳамма нарса эътиқодга боғлиқ. Кофир ва мушрик кимсалар Аллоҳ шаънига нолойиқ гапларни айтадилар ва Аллоҳга шерик қиладилар. Уларнинг эътиқоди шундай. Мўминлар эса, Аллоҳни ҳар хил айб-камчилик ва нуқсонлардан Пок ва Улуғ Зот деб тан олдилар. Бандалар бундан ортиқ нарсага тоқат қила олмайдилар.
Шуни унутмайликки, «покламоқ» сўзи «аслида тоза бўлмаган», «кир босган, ифлосланган нарсани тозалаш»га нисбатан ишлатилади. Масалан, қўлингиз кир, уни поклаш учун сув билан яхшилаб ювиш лозим. Кийимни ҳам худди шундай тозаланади. Энди, бир ўйлаб кўринг, «тозаламоқ» ва «покламоқ» сўзини Аллоҳга нисбатан қўллаш қанчалик катта хато!
Араб тилида «бобут-тафъийл» вазнида ясалувчи сўзларнинг маъноларидан бири шуки, у «фаъала боби»даги феъл ифодалаган иш-ҳаракат ёки сифатни мавжуд деб ҳисоблаш ёки тан олишни билдиради. Масалан:
صَدَقَ – рост гапирмоқ, صَدَّقَ – рост гапирган (ёки ростгўй) деб тан олмоқ.
كَذَبَ – ёлғон гапирмоқ, كَذَّبَ – ёлғон гапирган демоқ ёки ёлғончига чиқармоқ.
Шунга ўхшаб سَبَّحَ феъли ҳам «покламоқ» эмас, балки «пок деб тан олмоқ» маъносини ифодалайди.
Араб тилидаги луғат китобларда, жумладан «Лисанул-ароб», «Ан-ниҳоя», «Мухторус сиҳоҳ» китобларида تَسْبِيحٌ сўзи التَّنْزِيهُ وَالتَّقْدِيسُ وَالتَّبْرِئَةُ مِنَ النَّقَائِصِ деб изоҳланган. Яъни, унинг маъноси «нуқсон ва камчиликлардан холи, пок деб тан олмоқ», «Аллоҳнинг Пок Зот эканини эътироф этмоқ»дир.
Бас, шундай экан, «Субҳаналлоҳ» жумласини ўзбек тилига таржима қилишда юқорида айтиб ўтилган муҳим ва нозик жиҳатлар эътиборга олинса, барчамиз Ўз Зоти ва сифатида Тенгсиз ва Улуғ бўлган Аллоҳ таолонинг шаънига тўғри келмайдиган сўзларни айтишдан сақланган бўламиз.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 