09 Январ, 2025, 9 Ражаб, 1446
09 Январ, 2025, 9 Ражаб, 1446
Маънавий юксалиш
Ҳаж зиёрати ҳар бир мусулмоннинг орзуси. Не бахтки, бундай эзгу ниятга янги Ўзбекистонимизда ҳеч бир қийинчилик ва тўсиқларсиз эришилмоқда. Хусусан, давлатимиз раҳбарининг қўллаб-қувватлови ва ташаббуси билан ҳаж ва умра амалларини бекаму кўст адо этиш учун барча имкониятлар ва қулай шароитлар яратилмоқда. Йил сайин ҳаж квотаси оширилиб, сўнгги етти йилда 60 мингдан ошиқ юртдошимиз муборак ибодатни адо этиб қайтгани фикримиз тасдиғидир. Жорий йилги ҳаж мавсумида ҳам ўн беш мингдан зиёд ҳамюртимиз ҳожилик мақомига эришди.
Шу ўринда ўтмишни бир эслайлик. Қанчадан-қанча аждодларимиз бу муборак ибодат орзусида дунёдан ўтди. Шукрлар бўлсинки, аждодларимиз орзу қилган кунлар бизларга насиб қилди. Юртмизда Ватан тараққиёти, халқ фаровонлиги йўлида олиб бораётган оқилона сиёсат ўз самарасини бермоқда. Диний-маърифий соҳага кўрсатилаётган эътибор сабаб бу йилги ҳаж мавсуми ҳам ўзгача шукуҳ ва кўтаринки кайфиятда амалга оширилди.
Эътиборлиси, “Ҳаж – 2024” мавсуми ҳожиларимиз учун эсда қоларли даражада якунига етди. Айниқса, Мадинаи мунаввара ва Маккаи мукаррамада юртимиз мўмин-мусулмонлари учун яратилган шарт-шароитларга кўплаб мусулмонларнинг ҳаваси келгани бор гап. Меҳмонхоналар, Мино, Арафот водийларидаги шароит ва имкониятлар, тиббий ва транспорт хизматлари барчага манзур бўлди. Мамлакатимиз етакчисининг муфтий, шайх Нуриддин Ҳолиқназар ҳазратлари билан телефон орқали суҳбати ҳожиларимизни янада руҳлантирди. Бу каби эътибор ва ғамхўрлик ҳожиларни маънавият тарғиботчиси бўлишдек эзгу ишга руҳлантирди.
Бундан бир муддат аввал Президентимиз: “Ибрат домланинг “Уламо ғайрат этканда миллат, албатта, ислоҳ топур”, деган ҳикматли сўзларини ёдга олайлик. Зиёлилар, нуронийлар, ҳаж ва умрага бориб келган юртдошларимиз маънавият тарғиботчиси бўлиши, одамларни яхшиликка бошлаши керак”, дея таъкидлаган эди. Ушбу сўзлар диний соҳа вакиллари ва ҳожилар фаолиятига асос қилинди. Ҳозир маҳаллаларда ижтимоий-маънавий муҳитни соғломлаштириш учун қатор чора-тадбирлар режаси ишлаб чиқилган. Шу ўринда ҳожиларимиз “Янги Ўзбекистоннинг фидойиси бўлиб, маънавият тарғиботчисига айланамиз!” шиори остида ташаббус кўрсатиб, ўз маҳаллаларида барчага ўрнак бўлмоқда. Бу фаолиятни тўғри ташкил этиши учун “Янги Ўзбекистон фидойиси” номли илмий-услубий қўлланма яратилди.
Хусусан, шу кунларда ҳудудлардаги имом-хатиб ва имом ноиблар ўзларига бириктирилган маҳаллаларда маҳалла раиси ва ҳожилар иштирокида “Жаҳолатга қарши – маърифат” шиори остида маънавий-маърифий тарғибот тадбирлари ўтказмоқда. Шунингдек, ижтимоий ҳимояга муҳтож, ногирон, кам таъминланган оилалар ҳузурида бўлиб, ёшларни ёт оқимлар таъсиридан асраш, уларни Ватанга садоқат руҳида тарбиялаш, илм олиш ва касб-ҳунар эгаллашга қизиқтириш, ота-онаси ва оиласини ҳурмат қилишга ундаш юзасидан тушунтириш ишларини олиб боришаяпти.
Бундан ташқари, ҳожиларнинг ҳар бири ҳудудлардаги кам-таъминланган, якка-ёлғиз ва ёрдамга муҳтож, боқувчисини йўқотган, шахсларга бириктирилган эди. 2024 йил 26 август кунига қадар ҳожиларимиз томонидан эҳтиёжмандларга қиймати 163 миллион сўмдан зиёд озиқ-овқат маҳсулотлари хайрия қилинди. Ўндан ошиқ фуқаро иш билан таъминланди. 19 нафар юртдошимизнинг уй-жойи таъмирланди. 421 нафар фуқаронинг оилавий ажрим, ўзаро низо ва жиноят содир этилишининг олдини олиш билан боғлиқ ижтимоий масалалари ижобий ечимини топди.
Шунингдек, мингдан ошиқ ҳожиларимиз ҳудудларда фаолият олиб бораётган тарғибот гуруҳлари билан биргаликда тадбирларда қатнашиб, ижтимоий ҳимояга муҳтож шахслар орасида профилактик суҳбатлар ўтказди, уларни тўғри йўлга ўтишига сабабчи бўлишди.
Бундай саъй-ҳаракатларимизнинг бесамар кетмаётгани қалбимизга ёруғлик ва ҳузур бағишлаши баробарида кўнгли ўксик, эҳтиёжмандларга ҳам қувонч келтирмоқда. Бу эса давлатимиз раҳбари белгилаб берган тамойилнинг нақадар тўғри эканини, таклиф этилган ташаббуслар замирида узоқни кўзлаган эзгу мақсад ётганини кўрсатди.
Дарвоқе, бугун халқимиз эркин ва озод ҳаётга эришганининг 33 йиллигини катта тантана билан нишонлаётган бир пайтда маҳаллаларда тичлик-осойишталик, ободлик, маънавий юксалиш сари олиб борилаётган бундай тарғибот ва ташвиқотлар мустақиллигимизни янада мустаҳкамлаб, “Биз бир бўлсак – ягона халқмиз, бирлашсак – Ватанмиз!” шиори остида бирдам бўлишга ундайди.
Бугун мана шундай шукуҳли дамларда истиқлолимиз абадийлигини, муваффақиятларимиз бардавомлигини Яратгандан сўраб, хайрли амалларимиз билан юрт равнақига ҳисса қўшишимизда Аллоҳ таоло барчамизга мададкор бўлсин, деб қоламиз.
Мусохон АББАСИТДИНОВ,
Наманган вилояти бош имом-хатиби
Сўз – ҳожилар, яъни маънавият ва эзгулик тарғиботчиларига:
Абдулмажид ҳожи ТЎРАЕВ,
Наманган шаҳри.
— Биз жуда бахтиёр ҳожилардан бўлдик. Чунки давлатимиз раҳбари телефон орқали муборак ҳаж ибодати учун яратилган шароитлар, соғлик-саломатлигимиз ҳақида сўраганлари бизларни чексиз мамнун этди. Арафот водийсида Президентимизнинг Қурбон ҳайити табригини Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқаназар ўқиб эшиттирди. Шу муқаддас жойда юрагимга бир мақсадни тугдим: Президентим ҳожиларга шунчалик эътибор қаратибдиларми, демак мен ҳам шунга жавобан ҳеч бўлмаса маҳалламдаги ёшлар тарбиясига масъул бўлиб, маҳаллдошларим тинчлигига ўз ҳиссамни қўшаман.
Алҳамдулиллаҳ, ҳозирда ҳар душанба куни имом-домлалармиз билан маҳаллада ёшларга ўз мисолимда бу юртда меҳнат қилган одам хор бўлмаслигини тушунтиряпман.
Шерқўзи ҳожи ИСАҚОВ,
Мингбулоқ тумани.
— Бу йилги ҳаж сафари ҳаётимни тубдан ўзгартирди. Ўша жойларда юртимиз ҳаққига, унинг тараққиёти ва тинчлик-осойишталигини сўраб дуолар қилдим. Илоҳим, бундай шароитларни яратиб бериш ташаббускори бўлган Президентимизни Аллоҳ ҳамиша қўллаб-қувватласин.
Дунёда ўз ўрнимизга эга бўлишни истасак, буюк тарихимиз билан бир қаторда маърифатпарвар жадид боболаримиз қолдирган маънавий меросни чуқур ўрганиб, уларнинг ўгитларига амал қилишимиз, Ватан тараққиёти учун куйиб-пишадиган янги авлодни тарбиялашда ҳар бир ҳожи ўзининг муносиб ҳиссасини қўшмоғимиз лозим. Бу – бизнинг шарафли бурчимиз.
Шу боис, биз ҳожилар янги Ўзбекистон фидойиси бўлиб, маҳалламиздаги ёшларимизни ёт ғоялардан асраш, уларни Ватанга муҳаббат руҳида тарбиялаш, илм ва касб-ҳунар эгаллашига кўмаклашиш, оилаларда, жамиятда меҳр-оқибат муҳитини мустаҳкамлаш ҳамда эҳтиёжмандлар ҳолидан хабар олиш ишларида имом-домлалар билан биргаликда тарғибот ишларини олиб бормоқдамиз.
Ҳазрат Алишер Навоий айтганидек:
Одамий эрсанг демагил одами,
Ониким йўқ халқ ғамидин ғами.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Шайх Абу Ғудданинг биргина китобни узоқ излаб, ниҳоят, Маккаи мукарраммада Тошкентлик шайхдан топганлари хусусида ажиб ҳикоя
Шайх раҳматуллоҳи алайҳ «Саҳифалар» китобида ўзларининг ҳаётларидан бир лавҳани қуйидагича зикр этадилар: «Баъзан бирон китобга етишадиган бўлсам, Аллоҳ таоло учун фалон-фалон ракат намоз ўқийман деб назр қилар эдим. Бир китобни қўлга киритаман деб, қизиқ воқеани бошимдан кечирганман. Уни шу ўринда келтиришни мақсадга мувофиқ деб билдим:
«Қоҳирадаги ал-Азҳар университетининг шариат факультетида ўқиб юрган пайтларимда доимо шайхимиз, аллома имом Муҳаммад Зоҳид Кавсарий раҳимаҳуллоҳнинг ҳузурларида бўлардим. У зот аллома Шайх Алий Қорининг «Фатҳу бобил иноя бишарҳи китобин ниқоя» китобини олишни тавсия қилдилар. Фойдали, нодир, дурдона китобларни қўлга киритишга ишқибоз эканимлигимни билганликлари сабаб, ўша китобни топишга бир неча бор жиддий тарзда қизиқтирган эдилар.
У китоб Ҳиндистонда чоп этилган бўлса керак, деб юрардим. Қоҳирада олти йил яшаган бўлсам, то ўқишни тугатгунимча ўша китобни излаб юрдим.
Топилиши мумкин деб фараз қилган барча кутубхоналаримдан сўраб-суриштирдим, лекин у ҳақида бирор маълумотга эга бўла олмадим. Ўз юртимга қайтганимда ҳам Ҳалабнинг қайси шаҳрини зиёрат қилмай ёки қайси кутубхонасига кирмай, ўша китобни излашда давом этардим.
Мен китоб Ҳиндистонда чоп этилган деб ўйлаганим ва у ҳанафий фиқҳи борасида ёзилгани боис, шояд мақсадимга эришсам деб, китобфурушлардан Ҳиндистонда чоп этилган ҳанафий мазҳабига оид барча фиқҳий китоблар ҳақида суриштирар эдим. Лекин улар бу китобнинг ҳатто номини ҳам билишмас эди. Дамашқдаги қадимги дурдона китоблардан хабардор бўлган эски китобфурушлар бор эди. Уларда жуда кўплаб қадимги ва қимматбаҳо китоблар бўлса-да, уларни сотиш масаласида жуда ҳам қаттиқ туришар ва анчагина қиммат нарх белгилашарди.
Улар Саййид Иззат Қусайботий ва унинг отаси, шунингдек, Шайх Ҳамдий Сафаржалоний ва Саййид Аҳмад Убайдлар эди. Бир куни Саййид Иззат Қусайботийдан Ҳиндистонда чоп этилган «Фатҳул бобил иноя...» китоби ҳақида сўрасам, ул зот китоб унда борлигини айтди ва Имом Айнийнинг 1293 ҳижрий йилда Ҳиндистонда чоп этилган жуда катта – олти мужалладдан иборат «Ал- Биноя би шарҳи Ҳидоя» китобини олиб чиқди. Ушбу китоб ҳам мен излаб юрган қимматбаҳо, нодир китоблардан эди, аммо мен у зотдан сўраган китоб эмасди.
Шунинг учун бу китобни унча қиммат бўлмаган нархда сотиб олдим. Кейин мен Шайх Ҳамдий Сафаржалоний раҳимаҳуллоҳдан қидириб юрган китобим ҳақида сўрадим. Билсам, китоб Россияда, Қозонда чоп этилган экан. Айтишларича, китоб қизил гугуртдан ҳам нодирроқ экан. У киши умри давомида қанча-қанча китоблар билан шуғулланган бўлса-да, ўша китобдан фақат бир нусхаси қўлига тушгани ва уни аллома Имом Кавсарийга ақл бовар қилмайдиган даражада қиммат нархга сотиб юборганини айтди.
Китоб чоп этилган жойни аниқ билиб олган бўлсамда, унга етишишга бўлган умидим сусайди. Аллоҳ таоло мени 1376/1957 йилда биринчи маротаба Байтуллоҳни ҳаж қилишга муваффақ қилганида Маккаи мукаррамага кириб, китоб босилган ўлкалардан Аллоҳнинг муборак шаҳрига кўчиб келган кишилардан биронтаси ўзи билан ўша китобни олиб келгандир, деган умидда Маккадаги кутубхоналардан китобни суриштира бошладим, лекин топа олмадим. Аллоҳ таолонинг инояти билан Маккаи мукаррамадаги бозорлардан бирида одамлардан чеккароқдаги бир эски китобфурушнинг олдига бориб қолдим.
У зот шайх Мустафо ибн Муҳаммад Шинқитий ҳафизаҳуллоҳ экан. У зотдан бир неча китоблар сотиб олдим. Сўнг ноумид бўлган ҳолда ҳалиги китоб ҳақида сўрасам, бир ҳафтача олдин менда бор эди, деб қолди. Китобни бухоролик олимлардан бирининг меросидан сотиб олган экан. Бир неча кун олдин уни асли бухоролик Тошкент уламоларидан бирига қиммат нархга сотиб юборган экан. Ишонқирамай турган эдим у ўша китобни менга сифатлай бошлади. Ҳақиқатдан ҳам ўша мен анчадан бери излаб юрган китоб эди. Шундан кейин китобни сотиб олган тошкентлик олим кимлигини сўрадим.
У зот ўйлаб туриб шайх Иноятуллоҳ Тошкандийнинг номини айтди. Ундан ўша шайхнинг яшайдиган, ишлайдиган манзилини, уни қандай топиш мумкинлигини сўрадим. У бу ҳақда билмаслигини айтди. Яна у киши ҳақида кимдан сўраб-суриштиришим мумкинлиги ҳақида сўраган эдим, буни ҳам билмаслигини айтди. Шундан сўнг ўша китобни қўлга киритиш ёки уни сотиб олган киши билан учрашишдан янада умидим узилди. Шундай бўлса-да, Масжидул Ҳарам ёки Макка бозорларида учратган барча бухоролик кишилардан шайх Иноятуллоҳ ҳақида суриштириб юравердим. Бухороликлар бор деб айтилган ҳеч қайси мадраса ёки карвонсарой қолмади, ҳаммасидан ўша шайхни суриштириб чиқдим. Ҳатто Макка ташқарисидаги маҳаллаларгача бордим. Чунки айримлар у ерда ҳам бухороликлар бор дейишганди.
Лекин излаётган одамим билан учрашиш қаёқда дейсиз? Ахир Маккаи мукаррамада Иноятуллоҳ исмли қанчадан-қанча бухороликлар бордир. Тўхтовсиз сўраб-суриштиришлар мени шайх Абдулқодир Тошкандий Бухорий Саотийнинг ҳузурига олиб борди. У зот Макка атрофидаги Жарвал маҳалласида истиқомат қилар экан. У зотдан шайх Тошкандий ҳақида сўраган эдим, шайхни таниди ва менга унинг асл исмини айтди. Исми шайх Мир Иноят Тошкандий экан. Лекин у ҳам шайхнинг манзилини у билан учрашиш мумкин бўлган жойларни билмас экан.
Яна «Фатҳул бобил иноя...» китобини олган ўша шайх билан учрашишдан ноумид бўлиб қолдим. Орадан бир оз вақт ўтди. Бир куни Каъбаи муаззамани тавоф қилиб Аллоҳ таолодан мени ўша инсонга йўлиқтиришини ва ўша китобни қўлга киритишга муяссар этишини сўрадим. Ушбу дуо ва нолани би неча бор такрорлайвердим. Орадан бир ҳафтача вақт ўтди. Бу муддат ичида китоб ва унинг эгасини қидиравериб, фикру ҳаёлим паришон бўлиб қолган эди. Бу Аллоҳга аён.
Бир куни (масжид кенгайишидан олдин) Масжидул Ҳарам эшикларидан бири- «Бобу зиёда»нинг олдидаги бозорда айланиб юрсам, Абу Араб деган эски дамашқлик тижоратчи мени кўриб, кўринишим ва кийимларимдан шомликка ўхшатиб олдига чақирди. Шом ўлкаси ва Шом аҳолиси ҳақида сўради. Китобга бўлган иштиёқим кучлилигидан у кишидан биринчи бўлиб ҳалиги бухоролик шайх ҳақида сўрадим. У олдидаги дўконда ўша шайхнинг куёви савдо қилишини, шайхни ҳаммадан кўра у яхши билишини айтди. Бу гапларни эшитиб, шу қадар хурсанд бўлдимки, қулоқларимга ишонмай қолдим.
Шундан сўнг мен туну кун у ерга қатнаб, охири у киши билан учрашишга муваффақ бўлдим. У зот китобни менга ўзлари истаган нархда арзонга сотдилар. Ўша кун умримда энг хурсанд бўлган онларимдан бири эди. Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло менга ўша китобни биринчи жузини таҳқиқ қилиб, нашр қилишни насиб этди. Аллоҳ таолодан ўз фазли ва карами ила китобнинг қолган қисмларини ҳам нашр қилишга муваффақ бўлишини сўраб қоламан!».
Шайх Aбдулфаттоҳ Aбу Ғудда раҳматуллоҳи алайҳнинг
«Саҳифалар» китобидан.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа