Маънавий юксалиш
Ҳаж зиёрати ҳар бир мусулмоннинг орзуси. Не бахтки, бундай эзгу ниятга янги Ўзбекистонимизда ҳеч бир қийинчилик ва тўсиқларсиз эришилмоқда. Хусусан, давлатимиз раҳбарининг қўллаб-қувватлови ва ташаббуси билан ҳаж ва умра амалларини бекаму кўст адо этиш учун барча имкониятлар ва қулай шароитлар яратилмоқда. Йил сайин ҳаж квотаси оширилиб, сўнгги етти йилда 60 мингдан ошиқ юртдошимиз муборак ибодатни адо этиб қайтгани фикримиз тасдиғидир. Жорий йилги ҳаж мавсумида ҳам ўн беш мингдан зиёд ҳамюртимиз ҳожилик мақомига эришди.
Шу ўринда ўтмишни бир эслайлик. Қанчадан-қанча аждодларимиз бу муборак ибодат орзусида дунёдан ўтди. Шукрлар бўлсинки, аждодларимиз орзу қилган кунлар бизларга насиб қилди. Юртмизда Ватан тараққиёти, халқ фаровонлиги йўлида олиб бораётган оқилона сиёсат ўз самарасини бермоқда. Диний-маърифий соҳага кўрсатилаётган эътибор сабаб бу йилги ҳаж мавсуми ҳам ўзгача шукуҳ ва кўтаринки кайфиятда амалга оширилди.
Эътиборлиси, “Ҳаж – 2024” мавсуми ҳожиларимиз учун эсда қоларли даражада якунига етди. Айниқса, Мадинаи мунаввара ва Маккаи мукаррамада юртимиз мўмин-мусулмонлари учун яратилган шарт-шароитларга кўплаб мусулмонларнинг ҳаваси келгани бор гап. Меҳмонхоналар, Мино, Арафот водийларидаги шароит ва имкониятлар, тиббий ва транспорт хизматлари барчага манзур бўлди. Мамлакатимиз етакчисининг муфтий, шайх Нуриддин Ҳолиқназар ҳазратлари билан телефон орқали суҳбати ҳожиларимизни янада руҳлантирди. Бу каби эътибор ва ғамхўрлик ҳожиларни маънавият тарғиботчиси бўлишдек эзгу ишга руҳлантирди.
Бундан бир муддат аввал Президентимиз: “Ибрат домланинг “Уламо ғайрат этканда миллат, албатта, ислоҳ топур”, деган ҳикматли сўзларини ёдга олайлик. Зиёлилар, нуронийлар, ҳаж ва умрага бориб келган юртдошларимиз маънавият тарғиботчиси бўлиши, одамларни яхшиликка бошлаши керак”, дея таъкидлаган эди. Ушбу сўзлар диний соҳа вакиллари ва ҳожилар фаолиятига асос қилинди. Ҳозир маҳаллаларда ижтимоий-маънавий муҳитни соғломлаштириш учун қатор чора-тадбирлар режаси ишлаб чиқилган. Шу ўринда ҳожиларимиз “Янги Ўзбекистоннинг фидойиси бўлиб, маънавият тарғиботчисига айланамиз!” шиори остида ташаббус кўрсатиб, ўз маҳаллаларида барчага ўрнак бўлмоқда. Бу фаолиятни тўғри ташкил этиши учун “Янги Ўзбекистон фидойиси” номли илмий-услубий қўлланма яратилди.
Хусусан, шу кунларда ҳудудлардаги имом-хатиб ва имом ноиблар ўзларига бириктирилган маҳаллаларда маҳалла раиси ва ҳожилар иштирокида “Жаҳолатга қарши – маърифат” шиори остида маънавий-маърифий тарғибот тадбирлари ўтказмоқда. Шунингдек, ижтимоий ҳимояга муҳтож, ногирон, кам таъминланган оилалар ҳузурида бўлиб, ёшларни ёт оқимлар таъсиридан асраш, уларни Ватанга садоқат руҳида тарбиялаш, илм олиш ва касб-ҳунар эгаллашга қизиқтириш, ота-онаси ва оиласини ҳурмат қилишга ундаш юзасидан тушунтириш ишларини олиб боришаяпти.
Бундан ташқари, ҳожиларнинг ҳар бири ҳудудлардаги кам-таъминланган, якка-ёлғиз ва ёрдамга муҳтож, боқувчисини йўқотган, шахсларга бириктирилган эди. 2024 йил 26 август кунига қадар ҳожиларимиз томонидан эҳтиёжмандларга қиймати 163 миллион сўмдан зиёд озиқ-овқат маҳсулотлари хайрия қилинди. Ўндан ошиқ фуқаро иш билан таъминланди. 19 нафар юртдошимизнинг уй-жойи таъмирланди. 421 нафар фуқаронинг оилавий ажрим, ўзаро низо ва жиноят содир этилишининг олдини олиш билан боғлиқ ижтимоий масалалари ижобий ечимини топди.
Шунингдек, мингдан ошиқ ҳожиларимиз ҳудудларда фаолият олиб бораётган тарғибот гуруҳлари билан биргаликда тадбирларда қатнашиб, ижтимоий ҳимояга муҳтож шахслар орасида профилактик суҳбатлар ўтказди, уларни тўғри йўлга ўтишига сабабчи бўлишди.
Бундай саъй-ҳаракатларимизнинг бесамар кетмаётгани қалбимизга ёруғлик ва ҳузур бағишлаши баробарида кўнгли ўксик, эҳтиёжмандларга ҳам қувонч келтирмоқда. Бу эса давлатимиз раҳбари белгилаб берган тамойилнинг нақадар тўғри эканини, таклиф этилган ташаббуслар замирида узоқни кўзлаган эзгу мақсад ётганини кўрсатди.
Дарвоқе, бугун халқимиз эркин ва озод ҳаётга эришганининг 33 йиллигини катта тантана билан нишонлаётган бир пайтда маҳаллаларда тичлик-осойишталик, ободлик, маънавий юксалиш сари олиб борилаётган бундай тарғибот ва ташвиқотлар мустақиллигимизни янада мустаҳкамлаб, “Биз бир бўлсак – ягона халқмиз, бирлашсак – Ватанмиз!” шиори остида бирдам бўлишга ундайди.
Бугун мана шундай шукуҳли дамларда истиқлолимиз абадийлигини, муваффақиятларимиз бардавомлигини Яратгандан сўраб, хайрли амалларимиз билан юрт равнақига ҳисса қўшишимизда Аллоҳ таоло барчамизга мададкор бўлсин, деб қоламиз.
Мусохон АББАСИТДИНОВ,
Наманган вилояти бош имом-хатиби
Сўз – ҳожилар, яъни маънавият ва эзгулик тарғиботчиларига:
Абдулмажид ҳожи ТЎРАЕВ,
Наманган шаҳри.
— Биз жуда бахтиёр ҳожилардан бўлдик. Чунки давлатимиз раҳбари телефон орқали муборак ҳаж ибодати учун яратилган шароитлар, соғлик-саломатлигимиз ҳақида сўраганлари бизларни чексиз мамнун этди. Арафот водийсида Президентимизнинг Қурбон ҳайити табригини Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқаназар ўқиб эшиттирди. Шу муқаддас жойда юрагимга бир мақсадни тугдим: Президентим ҳожиларга шунчалик эътибор қаратибдиларми, демак мен ҳам шунга жавобан ҳеч бўлмаса маҳалламдаги ёшлар тарбиясига масъул бўлиб, маҳаллдошларим тинчлигига ўз ҳиссамни қўшаман.
Алҳамдулиллаҳ, ҳозирда ҳар душанба куни имом-домлалармиз билан маҳаллада ёшларга ўз мисолимда бу юртда меҳнат қилган одам хор бўлмаслигини тушунтиряпман.
Шерқўзи ҳожи ИСАҚОВ,
Мингбулоқ тумани.
— Бу йилги ҳаж сафари ҳаётимни тубдан ўзгартирди. Ўша жойларда юртимиз ҳаққига, унинг тараққиёти ва тинчлик-осойишталигини сўраб дуолар қилдим. Илоҳим, бундай шароитларни яратиб бериш ташаббускори бўлган Президентимизни Аллоҳ ҳамиша қўллаб-қувватласин.
Дунёда ўз ўрнимизга эга бўлишни истасак, буюк тарихимиз билан бир қаторда маърифатпарвар жадид боболаримиз қолдирган маънавий меросни чуқур ўрганиб, уларнинг ўгитларига амал қилишимиз, Ватан тараққиёти учун куйиб-пишадиган янги авлодни тарбиялашда ҳар бир ҳожи ўзининг муносиб ҳиссасини қўшмоғимиз лозим. Бу – бизнинг шарафли бурчимиз.
Шу боис, биз ҳожилар янги Ўзбекистон фидойиси бўлиб, маҳалламиздаги ёшларимизни ёт ғоялардан асраш, уларни Ватанга муҳаббат руҳида тарбиялаш, илм ва касб-ҳунар эгаллашига кўмаклашиш, оилаларда, жамиятда меҳр-оқибат муҳитини мустаҳкамлаш ҳамда эҳтиёжмандлар ҳолидан хабар олиш ишларида имом-домлалар билан биргаликда тарғибот ишларини олиб бормоқдамиз.
Ҳазрат Алишер Навоий айтганидек:
Одамий эрсанг демагил одами,
Ониким йўқ халқ ғамидин ғами.
Cавол: Отам билан Мадинаи мунавварада умра учун эҳромга кириб, Маккага йўлга тушдик. Лекин йўлда ҳаво совуб кетиб, отам дўппи, куртка ва пайпоқ кийиб олишга мажбур бўлдилар. Бу ҳол Маккага етиб боргунимизча давом этди ва эҳромда умра қилиб олдик. Саволим шуки, отам кийган кийимларининг ҳар бири учун алоҳида каффорат берилиши лозим бўладими?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Эркак киши ҳаж ёки умрага эҳром боғлаганда зарурат сабабли бир нечта тикилган кийимни бир кундуз ёки бир кеча (ёки жами 12 соат)дан кам муддат кийиб юрса битта садақа – ярим соъ (2 кг атрофида) буғдой ёки унинг қийматини ҳарам чегарасида фақирларга садақа қилиши кифоя қилади.
Агар бир кундуз ё кеча (12 соат)дан кўп муддат кийиб юрган бўлса, ҳарам чегараси ичида битта жонлиқ сўйиши етарли. Кийимлар бир нечта бўлиши билан садақа ёки сўйиладиган жонлиқлар сони кўпаймайди.
Шу ўринда эслатиб ўтиш лозимки, эркак киши эҳромдалик ҳолида совқотиб қолса, тикилган кийим кийиб олмасдан, адёлга ўхшаш бирор ёпинчиқ ўраниб олиш ёки кенг кийимни енгига қўлларини киритмасдан, елкасидан ташлаб олиш ҳам мумкин. Буни кийим кийиш деб ҳисобланмагани учун жиноят саналмайди ва каффорот ҳам лозим бўлмайди (“Камолуд дироя” китоби). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.