Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қўлингиздаги ёки тўплаб қўйган мол-дунёингиз ҳақиқий бойлик эмасдир. Балки, ҳақиқий бойлик бу – вақтдир. Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Эй Одам боласи, сен кунлардан иборатсан. Бир кун ўтса, сенинг бир бўлагинг кетади”.
Вақтнинг қадри баландлигидан Аллоҳ таоло Қуръони каримда вақт билан қасам ичган: “Туннинг қоплаб келаётган пайти билан қасам. Наҳорнинг тажалли пайти билан қасам” (Лайл сураси, 1-2-оятлар).
Қиёмат куни ҳам банда аввало умрини нималарга сарфлагани ҳақида сўралади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилинган ҳадисда “Киши Қиёмат куни умрини нима билан ўтказгани..... ҳақида ҳисоб-китоб қилинмагунча икки қадами жилмайди”, дейилади.
Агар Аллоҳ таоло бир бандасига яхшиликни ирода қилса унга вақтни ёрдамчи қилиб қўяди. Аммо Аллоҳ бир бандасидан юз ўгирса, уни фойдасиз ишлар билан машғул қилиб қўяди.
Ўтган солиҳлар вақтга жуда ҳарис бўлардилар. Масалан, Довуд Тоий раҳимаҳуллоҳ нон бўлакларини ивитиб қўярдилар ва: “Ивитилган бўлакни оғизга солиш билан нон ейиш орасида эллик оят ўқиш фарқи бор”, деб айтардилар.
Шогирд айтади: “Устозим ҳатто бемор бўлсалар ҳам бошларининг тепасига китоб қўйиб олардилар. Соғлиқлари бироз яхшиланиши билан уни олиб ўқирдилар. Агар соғлиқлари кўтармаса, китобни яна қайтариб жойига қўярдилар”.
Илм йўлидаги талаба асло дангасалик қилмаслиги, дарсларни “бироздан кейин ўқийман”, “ёдлайман” деб ортга сурмаслиги керак. Чунки ҳар бир кечиктириш катта йўқотишларга сабаб бўлади. Шунинг учун талаба вақтни ғанимат билиши, бекорчи-бефойда ишлардан ва гап-сўзлардан узоқ бўлиши лозим. Вақтни қадрига етмайдиган ношукрлардан бўлишдан сақланиш даркор. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Икки неъмат борки, одамларнинг кўплари уларни бой бериб қўядилар – (улар) саломатлик ва бўш вақтдир”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД
Машина йўлига чиқиб кетган одамни кўриб ҳайдовчи зўрға тўхтатиб қолди. Ундан ҳам олдин ёнидаги дўсти тушасолиб йўловчининг ёқасидан олди. Узр сўраб довдираётган одамни кўриб, ҳайдовчи тез тушди-да, дўстидан унинг ёқасини қўйиб юборишини сўради.
– Бу нима деганинг?! Сал бўлмаса қамалиб кетардинг-ку буни деб, – янада жаҳли чиқди дўстининг.
– Сен уни қўйиб юборавер, гап бор... Бўлди, ака, ҳушёр бўлиб етиб олинг... Йўқ, шошманг...
Ҳайдовчи ҳатто у одамнинг қўлига пул ҳам берди. Дўстини ҳайрон қолдириб, машинага қайтди.
Дўстининг савол назари билан қараб турганини кўриб, изоҳ бера бошлади:
– Бир соатча олдин дорихонага киргандим. Шу одамга кўзим тушганди. Қўлида дорилар рўйхати ёзилган қоғоз, пули етмаганидан мунғайиб турган эди. Дорилар нархини эшитиб, оғир қадамлар билан чиқиб кетганди. Ортидан чиқиб ёрдам бергим келди. Лекин пулимни қизғондим. Ташқарига чиққанимда у онаси билан гаплашиб турган экан. Ҳалиги одам онаси билан гаплашиб бўлгач: “Шунча пулни қаердан топаман? Ё Аллоҳ! Ўзинг йўл кўрсат, деганини эшитиб ҳам индамай кетавердим. Гўё унга пул берсам ўзим оч қоладигандай... Ҳолбуки, Аллоҳ таоло Ўз Каломида: “Шайтон сизларни (хайр-эҳсон қилишда) камбағал бўлиб қолишдан қўрқитади” (Бақара сураси, 268-оят) дея огоҳлантирганини билардим. Яна “Кимки (бир) ҳасана (савобли иш) қилса, унга ўн баробар (кўпайтириб ёзилур)” (Анъом сураси, 160-оят) деган ваъдасини ҳам ўқигандим. Барибир хомлик қилдим. Сал бўлмаса ўша хасислик қилган пулимдан ўн, юз ҳиссаси чиқиб кетадиган бир мусибатга дучор бўлардим. Майли, ҳечдан кўра кеч бўлса ҳам, Аллоҳ имкон берди. Шунинг учун айб у одамдамас, ўзимда, деб билдим...
Ҳа, азизлар! Ҳаётимизда бундай ҳолатларга дуч келиб турамиз. Аввало, биров билан тушунмовчилик бўлиб қолса у одамнинг аҳволини сўрайлик. Балки бирор мусибат ё ташвишда юргандир. Дарҳол тилимизга келган сўзлар билан хақорат қилиб, уришиб кетмайлик. Бунақа вазиятларда шайтон васваса қилишини унутмайлик. Хулоса қилишга шошилмайлик. Ҳазрати инсон деган номга муносиб иш тутайлик.
Акбаршоҳ Расулов