Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
29 Декабр, 2024   |   29 Жумадул сони, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:23
Қуёш
07:48
Пешин
12:30
Аср
15:21
Шом
17:05
Хуфтон
18:25
Bismillah
29 Декабр, 2024, 29 Жумадул сони, 1446
Мақолалар

Душманга ҳам меҳрибон бўлган РАСУЛИМ ﷺ

5.09.2024   2620   3 min.
Душманга ҳам меҳрибон бўлган РАСУЛИМ ﷺ

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига кирсам, у зот беморликдан қийналаётган эканлар.

“Ё Аллоҳнинг Расули, сиз беморликдан қаттиқ қийналмоқдасиз-ку?! дедим.

Шундай. Мен беморликдан сизлардан икки кишининг қийналганича қийналаман, дедилар.

Сизга икки ҳисса ажр бўлиши учун шундайдир-да? дедим.

Шундай. Худди шундай. Қай бир мусулмонга бирор мусибат етса, бирор тикан кирса ҳам, албатта, Аллоҳ унинг сабабидан ўша банданинг ёмонликларини худди дарахт ўз баргларини тўкканидек тўкади, дедилар у зот” (Муттафақун алайҳ).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам беморликни бошқаларга нисбатан икки ҳисса оғир кечирган эканлар. Шундай ҳолатда ҳам сабр қилишни, Аллоҳ таолонинг раҳматидан умидвор бўлиш кераклигини бизларга таълим бериб, бемор ҳолатда ҳам биз умматлар учун муборак ҳадисларини ривоят қилганлар.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам нафақат бемор вақтларида, балки ҳаётларининг ҳар бир даврини сабр билан ўтказардилар.

  • меҳрибон оталарини кўрмай дунёга келиб, вояга етганларида;
  • олти ёшга тўлганларида муштипар Оналари жон таслим қилса-ю, лекин қўлларидан ҳеч нарса келмай термулиб турганларида,
  • “ота-онам ҳам, бобом ҳам сиз” деб суянган боболаридан жудо бўлганларида;
  • ўсмирлик даврларида ўша давр ёшлари шуғулланадиган ўйин-кулги ва бекорчиликлардан узоқ бўлган ҳолда ҳаёт кечирганларида;
  • елкадошлари, умр йўлдошлари, суюкли маҳбубалари ҳамда ҳимоячилари бўлган амакиларидан айрилганларида;
  • тоифликлар тошлар отиб, кавушларининг ичи қонга тўлганда;
  • қавмлари у зотга турли азиятлар бериб, ўз юртларини ташлаб ҳижрат қилганларида;
  • Уҳуд жангида, амакилари ҳазрат Ҳамзанинг вафот этганида;
  • икки ёшга яқинлашган жажжи фарзандлари Иброҳим сўнгги нафасларини олаётганини кўрганларида;
  • сажда қилаётганларида туянинг ичак-чавоқларини у зотнинг устиларига ағдаришганида,
  • "менга ўлжа бермадинг", деб ёқаларидан олиб бўғганида, бир аёл заҳарли гўшт берганида Расулуллоҳ алайҳиссалом буларнинг барчасига гўзал сабр қилар, азиятларга яхшилик билан жавоб қайтарар эдилар. У зот ҳаттоки, суиқасд пайида юрганларни ҳам Аллоҳ таоло ҳидоятга бошлашини умид қилар эдилар.

Нима учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бунчалик азиятларга сабр қилардилар, душманларнинг адабини бериб қўйсалар бўларди-ку? (Буни икки кишидан бири ўқийди).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бу азиятларга жавоб бермасликлари ва сабр қилишлари у зотнинг заиф бўлганлари ёки улардан қўрққанлари ёки улар билан тортишишдан ҳайиққанлари учун эмас, балки уларга раҳм қилганлари, кечиримлари уларга таъсир қилиб, Ҳақ йўлдан юришларини умид қилганлари сабабидан эди.

Агар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг хос сифатлари қайси деб сўрасангиз, албатта, бу раҳмат сифатидир. Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни айнан мана шу сифат ила мақтаган: “Биз сени фақат оламларга раҳмат қилиб юбордик” (Анбиё сураси, 107-оят),

“Аллоҳнинг раҳмати ила уларга мулойим бўлдинг. Агар қўпол, қалби қаттиқ бўлганингда, атрофингдан тарқаб кетар эдилар” (Оли Имрон сураси, 159-оят).

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мен лаънатловчи бўлиб эмас, раҳмат бўлиб юборилдим”, деганлар.

Даврон НУРМУҲАММАД

Мақолалар
Бошқа мақолалар

Илм-фан ва олимлар шаҳри

27.12.2024   5411   3 min.
Илм-фан ва олимлар шаҳри

Дунё илм-фан ривожида Ислом маърифати ва маданиятининг ўрни беқиёсдир. Кўплаб алломалар ва уламоларнинг маънавий-илмий асарлари ўз давридан ҳозирги вақтгача аҳамиятини йўқотмасдан илм-фан тараққиётига муҳим манба сифатида эътироф этиб келинмоқда. Умумжаҳон эъзозлаган олимлар ва уламолар Боғдод, Дамашқ, Самарканд, Бухоро, Гранада ва Триполи каби шаҳарларда яшаб ижод қилганлар. Улар: Имом Бухорий, Имом Термизий, Имом Доримий, Имом Мотуридий, Маҳмуд Замаҳшарий каби уламолар динимиз ривожига ҳисса қўшган. Аббосийлар давридан бошлаб Триполи шаҳри мана бир неча асрдирки илм-фан маркази бўлиб қолмоқда. Фотимийлар даврида эса Триполи шаҳри пойтахт бўлди. Ҳалифа Ибн Аммор Триполини илм марказига айлантирди ва ўз даврининг энг йирик кутубхоналаридан бири очилди. Манбаларга кўра унда юз минг жилд китоб мавжуд эди. Унинг даврида олимлар, уламолар ва ёзувчилар улуғланган. Уларга ғамхўрлик қилинган ва алоҳида ҳалифа эътирофида бўлишган.
 

Ҳозирги кунда ҳам Триполида нуфузли халқаро ташкилотлар, университетлар, кутубхоналар ва илмий тадқиқот марказлари фаолият юритиб келмоқда. Шаҳар уламолар, олимлар, тадқиқотчилар ва талабалар билан гавжум. Пойтахтнинг ўзида 100 дан кўп нуфузли университетлар мавжуд. Триполи университети эса ўзида ҳам диний ва дунёвий илмларни жамлагани билан бошқа университетлардан ажралиб туради. Ушбу даргоҳ “200 нуфузли Ислом университетлари” рўйхатига киритилган. Триполи университети 1957 йилда ташкил этилган бўлиб, ҳозирги кунда 70 000 дан ортиқ талабалар бу даргоҳда таълим олиб келишмоқда. У турли йўналишдаги 20 та коллежни бирлаштиради. Исломшунослик, Илоҳият, Фиқҳ, Ҳуқуқшунослик, Тиббиёт, Хорижий тиллар ва Иқтисодиёт каби факультетлардан ташкил топган. Триполи университети динимиз қадриятлари доирасида ривожланишни ва илмий тадқиқотларни қўлловчи таълим муассасасидир. Университетнинг мақсади талабаларга Ислом дини ва ахкомлари асосида илмий ва ахлоқий таълим бериш ва турли дунёвий билимларни ўргатишдир. Триполи университетининг ўзига ҳос жихати шундаки ҳар бир талаба молиявий саводхонлик ва тадбиркорликни ўрганиши шарт. Тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланувчи талабалар университет томонидан рағбатлантирилади.


Исломшунослик йўналиши талабалари ўқув дастури давомида Қурони каримни тўлиқ ёд олиши, шариат асосларини ўрганиши, Ислом тарихи, Ҳадис илми, Мерос тақсимоти, оғзаки ва ёзма нутқ санъати каби фанларни ўзлаштириши талаб қилинади. Исломнинг соф фитратини намойиш этиш, илм олиш ва уни улашиш ушбу йўналиш факультетининг мақсадидир. Адашган оқимлар ва экстремистик қарашдаги гуруҳларни Қурон ва ҳадис орқали эзгу йўлга чорлаш уларнинг вазифасидир.


Триполи университетида 3450 та илмий нашр фаолият кўрсатади. Уларда талабаларнинг илмий ишлари, амалиёт ва тадқиқотлар натижалари келтирилган. Мисол тариқасида, “Ислом таълимини ўрганишда Қуръони Каримнинг таъсири”, Aҳмад Aбдул Салам Aбу Мозириқнинг “Иршод ал-Ҳирон” китоби ҳақида, Шайх Aбу Aбдуллоҳ Муҳаммад бин Aли ал-Хорубийнинг “Риёд ал-Aзҳар” ва “Сирлар хазинаси”нинг лингвистик талқини каби илмий изланишлар ва мақолалар нашрлар орқали кенг оммага бериб борилади.


Шоҳруҳ УБАЙДУЛЛОҲ