Динимиз мусулмонларни ҳар ишда мўътадил бўлишга чақиради. Бинобарин, кишининг ҳар бир ишда меъёрни билиши уни саодатга элтади. У хоҳ бойлик, хоҳ меҳнат бўлсин, барчасининг меъёри бор. Ҳатто динда ҳам чуқур кетмаслик лозимлиги таъкидланади.
Бугун мана шу меъёрни билмай, динда чуқур кетиб адашганларни ҳам, бойликка ружу қўйиб кибрга кетганларни ҳам, эртадан кечгача меҳнат қилиб соғлиғини йўқотларни ҳам кўряпмиз. Интернету ижтимоий тармоққа муккасидан кетганларни айтмаса ҳам бўлади. Ўзганинг ҳаётини тармоқларда кузатаман деб ўз ҳаёти қолиб кетганлар қанча. Телевизору турли ўйинларга берилиб ёши ўтиб кетаётганлар ҳам етарлича. Уларни кўриб, умри беҳудага зое бўлаётганидан эзиласан киши.
Гоҳида давраларда, ўзаро мулоқотларда меъёридан ортиқ гапириш ҳам кишига оғир ботади. Кўп гапириш нутқнинг таъсир қувватини камайтиради. Натижада ўз ҳаддини билмаган киши қадрсизланади. Худди шундай ўта сертакаллуфлик ҳам хушомадга йўйилади. Шунинг учун киши ҳар ишда мўътадилликни ушлаши лозим.
Мўътадиллик борасида Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётлари ҳам барчага дастуриламалдир. У зот ҳеч қачон умматларини оғир машаққатли ибодатларга буюрмас, балки баъзи амаллар умматга фарз бўлиб қолишидан хавф қилиб, уларни гоҳида тарк қилардилар. У зотнинг суннатлари осон ва енгил, машаққатсиз бажариладиган амаллар эди. Пайғамбаримиз умматининг энг заиф тоифаларини ҳам эътиборга олиб йўл тутардилар. Заиф тоифалардан соғлом мўминнинг вазифаларини талаб қилмасдилар. Сўзлаганда ҳам барчани эътиборга олиб сўзлар, ҳеч ким малолланмас эди. Мўътадиллик ҳақида у зот бундай дейдилар: “Албатта, дин осондир. Кимки унда чуқур кетса, дин уни мағлуб қилади” (Имом Бухорий ривояти).
Яъни, одам ўзини ҳаддан ортиқ қийнаб, фарз ва суннатлардан ташқари, тоқати кўтармайдиган амалларга мажбурласа, охирида малолланиб, ҳаммасини ташлаб қўйиши мумкин.
Яна бир бошқа ҳадиси шарифда: “Ишларнинг энг яхшиси ўртачасидир”, дейилади. Шу боисдан Набий алайҳиссалом саҳобаларни ҳар бир ишда – хоҳ у дунёвий бўлсин, хоҳ охират амали бўлсин, ўртача бўлишга чақирганлар.
Шунингдек, Қуръони каримнинг Қасос сураси 77-оятида: “Ва Аллоҳ сенга берган нарса билан охиратни излагин, бу дунёдаги насибангни ҳам унутма", дея таъкидланган. Бу оятдан дунё ва охират ишларида, ибодат масалаларида мувозанатни сақлаш лозимлигини англаш мумкин.
Ҳаётда меъёри тайин этилмас нарсалар ҳам бор. Булар илм, одоб, касб эгаллаш ва солиҳ амал. Сиз қайси йўлдасиз? Солиҳ ишлардами ё беҳуда амалларда?!
Анвар ҒУЛОМОВ,
Меҳнат фахрийси, Самарқанд шаҳри
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Шайтон – инсоннинг энг хавфли душмани. Унга эргашиш икки дунёда ҳам бахтсизлик, афсус-надоматга сабаб бўлади. Шайтон бандани Аллоҳнинг розилигидан узоқлаштириш ва Унинг раҳматидан маҳрум қилиш учун доимо ҳаракат қилади. Қандай қилиб шайтоннинг фитналаридан ҳимояланиш ва унинг васвасаларига эргашмаслик керак? Қуйидаги сура ва дуоларни мунтазам ўқиб юриш сизни ундан узоқлаштиради:
1. Аъузу биллаҳи минаш шайтонир рожийм.
2. Оятул курсий.
3. Ёсин сураси.
4. Ихлос, фалақ, наас суралари.
5. “Астағфируллоҳа Роббий мин кулли занбин ва атубу илайҳ”.
(Маъноси: Ҳар бир гуноҳ ишдан Аллоҳга истиғфор айтаман ва унга тавба қиламан).
6. “Аъуузу би калимаатиллааҳит-тааммаати мин кулли шайтонин ва ҳаамматин ва мин кулли ъайнин лаамматин”.
(Маъноси: Аллоҳнинг мукаммал калималари билан ҳар бир шайтондан, зарарли ҳашаротлардан ва ёмон кўздан паноҳ тилайман).
7. Аъуузу би калимаатиллааҳит-тааммаати мин шарри маа холақ.
(Маъноси: Аллоҳнинг мукаммал сўзлари билан яратганларининг ёмонлигидан паноҳ тилайман).
8. “Бисмиллаҳи таваккалту ъалаллоҳи ва лаа ҳавла ва лаа қуввата илла биллаҳ”.
Аллоҳнинг исми ила, Аллоҳга таваккал қилган ҳолда. Ҳаракат ва қувват фақат Аллоҳнинг иродаси билан бўлади.
9. “Аллоҳумма анта Роббий лаа илаҳа илла анта холақтаний ва ана ъабдука ва ана ъала ъаҳдика ва ваъдика мастатоъту аъузу бика мин шарри ма сонаъту, абу`у лака биниъматика ъалаййа ва абу`у бизамбий фағфирлий фаиннаҳу лаа йағфируз зунуба илла анта”.
(Маъноси: Аллоҳим, Сен Роббимсан, Сендан бошқа илоҳ йўқ. Мени яратдинг ва мен Сенинг қулингман. Сенга берган ваъдамда ва аҳдимда қодир бўлгунимча турибман. Қилган ишларимнинг ёмонидан Сенинг номинг билан паноҳ тилайман. Менга ато қилган неъматларингга иқрор бўлдим. Гуноҳларимга ҳам иқрор бўлдим. Менинг гуноҳларимни кечир. Чунки Сендан бошқаси гуноҳларни кечира олмайди.)
10. “Асбаҳна ва асбаҳал мулку лиллаҳ, валҳамдулиллаҳ, лаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийка лаҳу”.
(Маъноси: Тонг оттирдик, мулк ҳам Аллоҳники бўлган ҳолда тонг оттирди. Барча ҳамдлар Аллоҳгадир. Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ. У Зот ягона, шериги йўқдир.)
Даврон НУРМУҲАММАД