06 Октябр, 2024, 03 Рабиъус сони, 1446
06 Октябр, 2024, 03 Рабиъус сони, 1446
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Cавол: Бомдоднинг фарзига келган киши ҳали суннатни ўқимаган бўлса, жамоатга қўшилиб фарзни ўқиб, ундан кейин суннатини ўқиб олса бўладими? Бир саҳобий шундай қилганида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам индамаган эканларку.
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Бомдоднинг суннатини ўқий олмасдан фарзига улгуриб қолган киши кейин суннатни қайтариб ўқимайди.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам фажрдан кейин қуёш чиққунича, асрдан кейин қуёш ботгунича (нафл) намоз ўқишдан қайтардилар” (Имом Бухорий ривояти).
Имом Термизий ҳам шу маънодаги ҳадисни ривоят қилган. Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Фажрдан кейин икки ракатдан бошқа (нафл) намоз йўқ”, дедилар.
Имом Термизий мазкур ҳадиснинг давомида қуйидагиларни айтади: “Бу ҳадиснинг маъноси шуки, бомдод вақти киргандан бошлаб бомдоднинг икки ракат суннатидан бошқа намоз ўқилмайди, деганидир. Бу масала барча аҳли илм якдил бўлган масаладир. Уламолар киши бомдод вақти киргандан бошлаб, бомдод намозининг икки ракат суннатидан бошқа (нафл) намоз ўқишни макруҳ дейишган”.
Фарздан кейин ҳам ўқиса бўлади дейдиганлар: “Фарздан кейин ўқиса ҳам, бомдоднинг суннатини ўқийдику, бошқа нафл намоз эмаску?”, дейишлари мумкин. Унга жавоб қуйидагича: барчага маълумки бомдоднинг суннатининг вақти фарздан аввал бўлади. Фарздан кейин ўқиладиган суннат йўқ. Шунинг учун фарздан кейин ўқилса, оддий нафл намоз ҳукмида бўлади.
Бу савол-жавобдан шуни англаймизки, битта ҳадисни ўқиб, дарров хулоса чиқариш, бирор ҳукм ёки фатво айтиш хато бўлади. Фақиҳ уламолар эса ҳукм чиқариш учун шу мавзудаги барча ҳадисларни тўплаб, ўрганиб, таҳқиқ қилиб кейин якуний хулоса чиқарадилар. Шунинг учун ҳадислардан қандай ҳукм чиқишини фақиҳларнинг китобларидан ўрганиш керак бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Жорий йилнинг 15-16 октябрь кунлари Пойтахтимиз ва Хивада ўтказиладиган “Ислом – тинчлик ва эзгулик дини” мавзуидаги халқаро анжуманда БМТнинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакиллари, АЙСЕСКО, ИРСИКА каби халқаро исломий ташкилотлар раҳбарлари, Саудия Арабистони, Миср, Россия, Туркия, Озарбайжон ва Марказий Осиё давлатлари муфтийлари, Покистон, Ҳиндистон, АҚШ ва Европа давлатларининг номдор уламолари ҳамда тадқиқотчилари иштирок этадилар.
Шунингдек, мазкур анжуманда бугунги мураккаб даврда минтақада тинчлик ва барқарорликни мустаҳкамлаш бўйича маърузалар ўқилади, тажриба алмашилади ва ҳамкорлик масалалари муҳокама қилинади. Юртимиз яна бир катта анжуманга мезбонлик қилиб, бутун дунёни яна бир бор тинчлик-хотиржамлик, эзгу амаллар ҳамроҳлигида яшашга даъват этади.
Тинчлик сўзи эшитган ҳар бир инсон кўнглига ором бағишлайди. Лекин ҳозир ер юзидаги қанчадан-қанча инсонлар тинчликка зор яшамоқда. Турли минтақаларида содир бўлаётган урушларда минглаб бегуноҳ инсонлар қони тўкилмоқдаки, бундай ачинарли ҳолатлар тинч-осойишта юртда яшаётган ҳар бир кишини шукрга, огоҳликка, сергакликка, тинчликни қадрлашга ундамоқда.
Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом муборак ҳадисларида: «Икки неъмат борки, бу икки неъматдан кўп инсонлар ғафлатдадирлар: тани-сиҳатлик ва тинчлик-хотиржамликдир».
Ҳаётдаги барча ютуқлар ва гўзал неъматлар тинчлик туфайли қўлга киритилади. Аммо кўпчилик буни эсламайди, парво ҳам қилмайди. Ўтмишда иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари ёки ўша вақтда фронт ортининг оғир кунларини бошдан кечирган кексаларимиз ўша вақтларни ёдга олсалар “урушнинг номи ўчсин”, дейдилар.
Ҳа, урушнинг номи ўчсин. Уруш ёшу қари, эркагу аёл ёхуд катта-кичик демайди. Бугун сайёрамизнинг уруш ўчоғига айланган жойларида юз бераётган қўпорувчиликлар, қонли тўқнашувлар, тобора кучайиб бораётган низо ва зиддиятлар, бегуноҳ инсонларнинг қурбон бўлаётгани барчани ташвишга солмасдан қўймайди.
Динимизнинг эзгу шиори мужассам бўлган “Ислом – тинчлик ва эзгулик дини” мавзуидаги халқаро анжуман халқимиз, мўмин-мусулмонлар, бутун инсоният учун манфаатли бўлади, деб умид қиламиз.
Муҳаммаднаби ОРИПОВ,
Риштон тумани бош имом-хатиби
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 