18 Апрел, 2025, 20 Шаввол, 1446
18 Апрел, 2025, 20 Шаввол, 1446
Аллоҳ таоло Жума сурасида бундай марҳамат қилади: «Эй иймон келтирганлар! Жума кунидаги намозга чорланган пайтда Аллоҳнинг зикрига шошилинг ва савдони қўйинг. Агар билсангиз, ана шу ўзингиз учун яхшидир» (9-оят).
Аллоҳ таоло жума куни мусулмонларга байрам қилиб берган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Қуёш чиққан кунннинг энг яхшиси жума кунидир, чунки у кунда Одам алайҳиссалом яратилган, у кунда жаннатга киритилган ва у кунда жаннатдан чиқарилган ва қиёмат ҳам жума куни бўлади”, деганлар.
Бу кунда Аллоҳ таоло бу умматга жуда кўплаб неъматлар ато этган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алйҳи ва саллам: “Жума кунида бир вақт борки, бирор мусулмон намоз ўқиб турган ҳолда ўшанга тўғри келиб қолиб, Аллоҳдан яхшилик сўраса, унга буни албатта беради”, дедилар.
Жума кунининг бир қанча одоблари бўлиб, уларга ҳар бир мўмин банда амал қилмоғи лозим:
1. Ғусл қилиш. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай деганлар: “Ким жума куни таҳорат олса, қандаям яхши. Аммо кимки ғусл қилса, янада афзалдир!”.
2. Мисвок ишлатиш, сочни ёғлаб парваришлаш, хушбўйлик сепиш.
3. Энг яхши ва тоза либосларни кийиш.
4. Масжидга шошилмай, зикр айтиб юриб бориш.
5. Одамлар орасидан ҳатлаб ўтмаслик.
6. Каҳф сураси ўқиш.
7. Дуолар қабул бўладиган вақтни ғанимат билиш. Уламолар ушбу вақт ҳақида 2 хил фикр билдиришган.
Биринчиси – қуёш ботишидан олдинги охирги соатдир;
Иккинчиси – бу соат имом хутба айтиши билан жума намози тугагунга қадар бўлган вақт орасидадир.
8. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга кўп салавот айтиш.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Менга жума кунида ва жума кечасида кўп салавот айтинглар, ким менга бир марта салавот айтса, Аллоҳ унга ўн марта салавот айтади”, деганлар (Имом Байҳақий ривояти).
Даврон НУРМУҲАММАД
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Дўстингиз билан бирор дунёвий манфаат ёки бир мақсад учун эмас, аксинча, Аллоҳ йўлида биродар бўлишни хоҳлайсиз.
Борди-ю, хатога йўл қўйсангиз, ҳеч иккиланмай сизни тўғри йўлга бошлашини хоҳлайсиз.
Дўстингиз сирингизни бировларга тарқатмасдан, ичида сақлашини хоҳлайсиз.
Дўстингиз сизни ғийбат қилмаслигини ва яна сиз ҳақингизда ёмон гаплар гапирмаслигини хоҳлайсиз.
Барча ишларда тилию дили бир бўлишини хоҳлайсиз.
Ишингиз тушиб турганида, сизга ҳеч иккиланмай ёрдам беришини хоҳлайсиз.
Дўстингиз хулқингиздаги камчиликларни меъёр доирасида кўтариб, ташлаб кетмаслигини хоҳлайсиз.
Дўстингиз сизни пастга тортқиламасин, аксинча, ўзи кўтарилган зинапоялар томон олиб чиқсин. Ўзингиздан-да, хушхулқ, амалда маҳкам ва ўткир ақл эгаси бўлган кишини дўст сифатида танланг!
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу борада бундай дедилар: “Сизларнинг яхшиларингиз уни кўриш сизларга Аллоҳни эслатадиган ва гапи илмингизни зиёда қиладиган ва амали сизларни охиратга ундайдиган одамдир”[1].
Қаерда бўлсангиз ҳам солиҳ кишиларни излаб топинг ва уларни дўст тутинг. Имом Шофеъий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар:
Уларнинг сафида бўлмасам ҳам мен,
Солиҳ кишиларнинг ошуфтасиман.
Ул зотлар ортидан эргашиб зора,
Шафоат йўлига топсам гар чора.
Муккасидан кетган гуноҳлар ичра,
Бундай кишиларни суймасман сира,
Бўлса ҳам амалларим ундан-да қора.
Луқмони Ҳаким раҳимаҳуллоҳ ўғлига васият қилиб: “Эй ўғлим, бирга юрсанг сенга безак бўладиган, унинг олдида бўлмаганинг пайт сени ҳимоя қиладиган киши билан дўст тутин”, деган экан.
Доимо сизга ёрдам қўлини чўзадиган ва яхшилик томон етаклаб, ёмонликдан четлатадиган кишиларга яқин бўлинг. Яхшилар билан бирга бўлишга интилинг.
Кузатувлардан маълумки инсон дўстига жуда катта таъсир ўтказади. У дўстини яхшилик йўлига бошлаб, унинг иймонию диёнатини зиёда қилиши ҳам мумкин, ёки, аксинча, залолат ва бузғунчилик ботқоғига ботириб, уни ҳалокатга юз туттириши ҳам мумкин. Бу борада Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Киши дўстининг динидадир. Шундай экан, бирингиз ким билан ошно бўлаётганига қарасин”.
Ҳассон Шамсий Пошонинг
“Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар” номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.
[1] Имом Термизий ривояти.
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа