Инсон ҳаётда яхшиликка интилиб, ёмонликдан қайтиб яшашга ҳаракат қилади, лекин яхшилик ва ёмонлик тушунчаларига ҳар ким ҳар хил таъриф беради. Баъзилар яхши деб ҳисоблаган ишлар бошқалар наздида ёмон, ёки аксинча бўлиши ҳам мумкин. Ислом дини таълимотида нимаки яхши деб буюрилган бўлса, у яхши, нимаки ёмон деб қайтарилган бўлса, ўша нарса ёмондир.
Динимиз аҳкомлари инсонни дини, жони, ақли, насли ва саломатлигига, умуман айтганда, ҳаётига зарар етказишга сабаб бўлувчи барча нарсаларни ёмон деб улардан қайтарган, қайтарибгина қолмасдан, балки ҳаром деб эълон қилган. Булардан бири гиёҳванд моддалардир. Зеро, гиёҳвандлик инсоният келажагининг кушандасидир.
Аллоҳ таоло Аъроф сурасининг 157-оятида: “У (пайғамбар) уларни яхшиликка буюради, ёмонликдан қайтаради ва пок нарсаларни ҳалол қилиб, нопок нарсаларни уларга ҳаром қилади...” деб марҳамат қилган.
Ҳадиси шарифларда ҳам: “Ҳар бир маст қилувчи нарса ҳаром”, “Ким ўзини-ўзи заҳар билан ўлдирса, қиёмат куни жаҳаннам ўти билан азобланади”, дейилган бўлса-да, баъзилар “оят ва ҳадисларда гиёҳванд моддалар номи келтирилмаган-ку?” деган мантиқсиз саволларни ўртага қўйишади. Оқил кишига Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Ҳар қандай маст қилувчи ва баданни бўшаштирувчи нарсалар ҳаром”, деб марҳамат қилганлари кифоя қилади. Гиёҳванд модда нима деб аталишидан қатъи назар, уларда маст қилиш, баданни бўшаштириш хусусияти бор. Аллоҳ таоло инсонни ўз жонига қасд қилмасликка, ўзгаларнинг ҳам қонини ноҳақ тўкмасликка буюради. Гиёҳванд эса охир-оқибатда ўлимга олиб келадиган моддаларни истеъмол қилиш билан ўз жонига қасд қилган саналади.
Гиёҳванд моддалар киши меъдаси, жигар фаолиятига салбий таъсир қилади, ўпкасини ишдан чиқаради. Шунингдек, у инсоннинг асаб тизими бузилиши, кўриш, эшитиш, ҳид билиш, фикр юритиш, иссиқ-совуқни, қаттиқ-юмшоқни, ширин-бемазани сезиш хусусиятлари йўқолишига олиб келади.
Жамиятга етказадиган зарарлари эса беҳад кўп. Гиёҳванд кимса ўзига, оиласи, касби ёки ўқишига нисбатан лоқайд бўлиб боради. Айниқса, ишлаб чиқаришда тараққиётнинг асосий кучи бўлмиш ёшлар гиёҳвандликнинг асосий қурбони бўлиши жуда ҳам аянчли ҳол. Гиёҳвандлик шахс ва жамият ўртасидаги муносабатни бузишга олиб келади. Дарҳақиқат, бу ҳаётда тез-тез учрайди. Қавм-қариндош, гулдай фарзандлар, умр йўлдошдан айрилиш, аксар ҳолларда майиб-мажруҳ фарзандлар туғилиши кабилар шулар жумласидан.
Гиёҳванд модда ҳаром бўлгач, унинг тижорати, олинган фойдаси ҳам ҳаром ҳисобланади. Шундай экан, бугун аср вабосига айланган, минглаб ёшларнинг гул умри хазон бўлишига олиб келаётган, келажакни, яшашдан асл муддаони унуттираётган бу иллатга қарши курашиш ҳар бир мўмин-мусулмоннинг бурчидир.
Миржон домла ЭГАМБЕРДИЕВ,
"Ҳидоят" журналидан
Ўзбекистон элчиси Каромиддин Гадоев минтақа билан савдо-иқтисодий ва туризм соҳаларидаги алоқаларни янада ривожлантириш мақсадида Малайзиянинг Перлис штатига ташриф буюрди, деб хабар бермоқда “Дунё” ахборот агентлиги.
Перлис – Малакка ярим оролида жойлашган, мамлакатнинг асосан мусулмонлар истиқомат қиладиган давлатларидан бири. Минтақада қишлоқ ва балиқчилик юқори даражада ривожланган, шунингдек, у Малайзияда шакарқамиш ва табиий каучук ишлаб чиқаришда етакчи саналади.
Ташриф доирасида Ўзбекистоннинг Малайзиядаги элчихона делегациясини Малайзиянинг Перлис султони Саййид Сирожуддин Саййид Жамолуллайл қабул қилди.
Учрашувда Ўзбекистон ва Малайзия ўртасидаги муносабатларнинг бугунги ҳолати, истиқболдаги режалари, ўзаро манфаатли ҳамкорликни янада ривожлантириш истиқболлари юзасидан фикр алмашилди.
Султон Сирожуддин 2003 йилда Малайзия қироли сифатида Ўзбекистонга давлат ташрифи билан келганини, Ўзбекистон тараққиёти билан танишганини илиқлик билан эслади.
Шунингдек, ташриф давомида ушбу давлат муфтийси Муҳаммад Aсри Зайнул Обиддин билан учрашув бўлиб ўтди. Учрашувда Ўзбекистон ва Малайзия ўртасида туризмни, жумладан, зиёрат туризмини ривожлантириш масалалари муҳокама қилинди.
Малайзия томони бу ҳамкорлик Ўзбекистоннинг сайёҳлик салоҳияти, бой тарихий-маданий меросини малайзияликлар орасида тарғиб қилишга катта ҳисса қўшади, – деб маълум қилди.
Ташриф якунлари бўйича Малайзия томони Ўзбекистонда қатор лойиҳаларни амалга оширишдан манфаатдор эканлигини билдирди. Доимий алоқаларни давом эттириш ва ўзаро манфаатли ҳамкорлик бўйича таклифларни қўллаб-қувватлаш бўйича келишувга эришилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати