Инсон ҳаётда яхшиликка интилиб, ёмонликдан қайтиб яшашга ҳаракат қилади, лекин яхшилик ва ёмонлик тушунчаларига ҳар ким ҳар хил таъриф беради. Баъзилар яхши деб ҳисоблаган ишлар бошқалар наздида ёмон, ёки аксинча бўлиши ҳам мумкин. Ислом дини таълимотида нимаки яхши деб буюрилган бўлса, у яхши, нимаки ёмон деб қайтарилган бўлса, ўша нарса ёмондир.
Динимиз аҳкомлари инсонни дини, жони, ақли, насли ва саломатлигига, умуман айтганда, ҳаётига зарар етказишга сабаб бўлувчи барча нарсаларни ёмон деб улардан қайтарган, қайтарибгина қолмасдан, балки ҳаром деб эълон қилган. Булардан бири гиёҳванд моддалардир. Зеро, гиёҳвандлик инсоният келажагининг кушандасидир.
Аллоҳ таоло Аъроф сурасининг 157-оятида: “У (пайғамбар) уларни яхшиликка буюради, ёмонликдан қайтаради ва пок нарсаларни ҳалол қилиб, нопок нарсаларни уларга ҳаром қилади...” деб марҳамат қилган.
Ҳадиси шарифларда ҳам: “Ҳар бир маст қилувчи нарса ҳаром”, “Ким ўзини-ўзи заҳар билан ўлдирса, қиёмат куни жаҳаннам ўти билан азобланади”, дейилган бўлса-да, баъзилар “оят ва ҳадисларда гиёҳванд моддалар номи келтирилмаган-ку?” деган мантиқсиз саволларни ўртага қўйишади. Оқил кишига Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Ҳар қандай маст қилувчи ва баданни бўшаштирувчи нарсалар ҳаром”, деб марҳамат қилганлари кифоя қилади. Гиёҳванд модда нима деб аталишидан қатъи назар, уларда маст қилиш, баданни бўшаштириш хусусияти бор. Аллоҳ таоло инсонни ўз жонига қасд қилмасликка, ўзгаларнинг ҳам қонини ноҳақ тўкмасликка буюради. Гиёҳванд эса охир-оқибатда ўлимга олиб келадиган моддаларни истеъмол қилиш билан ўз жонига қасд қилган саналади.
Гиёҳванд моддалар киши меъдаси, жигар фаолиятига салбий таъсир қилади, ўпкасини ишдан чиқаради. Шунингдек, у инсоннинг асаб тизими бузилиши, кўриш, эшитиш, ҳид билиш, фикр юритиш, иссиқ-совуқни, қаттиқ-юмшоқни, ширин-бемазани сезиш хусусиятлари йўқолишига олиб келади.
Жамиятга етказадиган зарарлари эса беҳад кўп. Гиёҳванд кимса ўзига, оиласи, касби ёки ўқишига нисбатан лоқайд бўлиб боради. Айниқса, ишлаб чиқаришда тараққиётнинг асосий кучи бўлмиш ёшлар гиёҳвандликнинг асосий қурбони бўлиши жуда ҳам аянчли ҳол. Гиёҳвандлик шахс ва жамият ўртасидаги муносабатни бузишга олиб келади. Дарҳақиқат, бу ҳаётда тез-тез учрайди. Қавм-қариндош, гулдай фарзандлар, умр йўлдошдан айрилиш, аксар ҳолларда майиб-мажруҳ фарзандлар туғилиши кабилар шулар жумласидан.
Гиёҳванд модда ҳаром бўлгач, унинг тижорати, олинган фойдаси ҳам ҳаром ҳисобланади. Шундай экан, бугун аср вабосига айланган, минглаб ёшларнинг гул умри хазон бўлишига олиб келаётган, келажакни, яшашдан асл муддаони унуттираётган бу иллатга қарши курашиш ҳар бир мўмин-мусулмоннинг бурчидир.
Миржон домла ЭГАМБЕРДИЕВ,
"Ҳидоят" журналидан
Шу йил 26 сентябрь куни пойтахтимиздаги “Шайх Зайниддин” жоме масжидида “Марваридлар шодаси” китобининг тақдимоти бўлиб ўтди.
Қуръони карим тиловати ва хайрли дуолар билан бошланган тадбир аввалида сўзга чиққан нотиқлар мазкур янги китоб билан ижодкор ва иштирокчиларни қутлаш баробарида юртимизда аёл-қизларнинг илму маърифатини юксалтириш, уларнинг саломатликларини яхшилаш ва ёш қизларни таълим-тарбия олишлари учун муносиб шароит яратиш бўйича амалга оширилаётган ишлар хусусида сўз юритдилар.
Маърифий тадбир давомида мазкур китоб бугунги кунда жамиятимизда соғлом турмуш тарзини тарғиб қилиш, аёл-қизлар саводхонлигини ошириш, шариатимизнинг аёлларга хос бўлган аҳкомларни содда ва тушунарли тарзда баён этишда муҳим аҳамиятга эга экани таъкидланди. Шунингдек, рисоланинг она тилимизга таржима қилиниши ва халқимизга туҳфа этилгани айни муддао бўлганига урғу қаратилди. Бундан ташқари, маърузаларда аёл-қизларга хос тиббий, ижтимоий ва психологик тавсиялар ҳам муҳокама қилинди.
Тадбир давомида китоб муаллифи Ҳанафий фиқҳи олими, динимизга кўп йиллардан буён хизмат қилиб келаётган фазилатли Шайх Салоҳ Муҳаммад Абул Ҳожнинг тадбир иштирокчиларига йўллаган видео табриги намойиш этилди. Мазкур китобни таржима қилишда иштирок этган олималар ва “Хадичаи Кубро” мадрасаси устозлари жамоасига миннатдорлик изҳор этилди.
Маросимда Дин ишлари бўйича қўмитаси раис ўринбосари, фалсафа фанлари доктори, профессор Матлуба Қаҳҳарова, Ўзбекистон мусулмонлари идораси бўлим мудираси в.б. Моҳира Зуфарова, Muslimaat.uz сайти раҳбари, “Марваридлар шодаси” китоби бош муҳаррири Одинахон Муҳаммад Юсуф, шунингдек, Тошкент ислом институти, Хадичаи Кубро мадрасаси устоз ва талабалари ҳамда отинойилар иштирок этди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати