Овқатланиш одобларини ҳар бир мусулмон киши фарзандига кичиклигидан ўргатиши шарт. Аллоҳ таоло бизни ҳалол луқма ва ичимликлар билан ризқлантирган. Бу неъматларнинг шукрини адо қилишимиз зарур. Бу одобларга риоя қилиш саломатлигимиз гаровидир.
1. Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг “Ким Аллоҳ уйининг баракасини кўпайтиришини хоҳласа, таом ҳозир бўлганида ва йиғиштирилганида (қўлини) ювсин”, деганларини эшитганман» (Имом Ибн Можа ва Имом Байҳақий ривояти).
Бу одатнинг фойдали томонлари кўп. Масалан, таомланишга қадар қўл билан турли нарса-буюмларни ушлаш ва хатти-ҳаракат натижасида қўлга турли чанг-ғуборлар ўрнашган бўлиши мумкин.
2. Таомни айбламаслик. Имом Бухорий ва Имом Муслим Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам таомни айбламас эдилар. Агар иштаҳалари тортса, ер эдилар, кўнгиллари тусамаса, тарк қилар эдилар”.
Онамиз ёки аёлимиз тайёрлаган таомдан айб изламаслигимиз керак. Бу ҳам муҳим суннатдир.
3. Ўнг қўл билан ва ўзига яқин жойдан ейиш. Имом Муслим Умар ибн Абу Салама розияллоҳу анҳудан ривоят қилади. «Ёш бола эдим ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам пинжларида ўтирган эдим. Қўлим лаганда айланарди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам менга: “Эй ғулом, Аллоҳнинг исмини айт ва ўнг қўлинг билан ўзингга яқин жойдан егин”, дедилар».
Болаларда чап қўлда таом ейиш ҳолатлари кузатилади. Буни ота-оналар болалари ўнг қўлда тановул қилишни ўргатишлари керак.
4. Ёши улуғлардан кейин таомга қўл узатиш. Имом Муслим “Саҳиҳ”ида Ҳузайфа розияллоҳу анҳудан ривоят қилади. “Биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан бирга таомланганимизда, у зот қўлларини таомга узатмагунларича, биз қўлимизни узатмасдик”, деди.
Турли тўй-ҳашам ва давраларда ўтирганимизда ёшлар катталардан аввал дастурхонга қўл узатганига кўзимиз тушган. Бу ҳам амал қилишимиз зарур бўлган суннат. Аввал катталар бошлаб беришини кутишимиз керак.
5. Неъматни исроф қилмаслик. Имом Муслим Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам таом тановул қилсалар, учта бармоқларини ялардилар ва: “Қачон бирортангиздан луқма тушса, уни олсин ва ундаги нопок нарсани кетказиб, уни есин. Шайтонга ташламасин”, дедилар». Баъзида дастурхонимиздан егуликлар тушган ҳолатлар бўлиб туради. Уларни исроф қилмасдан, балки тановул қилишимиз керак.
Динимиз мукаммал, биз муҳим санамаган амаллар ҳақида ҳам тўлиқ тушунчалар берилган. Аллоҳ таолога бизни ризқлантириб мўмин-мусулмон қилгани учун ҳамд айтамиз.
Эргашбой ҲАМИДОВ,
Бекобод шаҳар “Оқ масжид” жомеи
имом-хатиби
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Ҳақиқий бахтли инсон – бошқаларни қўйиб, ўзининг айбу нуқсонларини ислоҳ қилиш билан банд бўлган кишидир.
Ҳақиқий бахтли инсон – тирикликни қадрига етиб, бу дунё ўткинчи эканлиги, абадий эмаслигини англаган кишидир.
Ҳақиқий бахтли инсон – Аллоҳни доим зикр қилиб юрадиган, камчилик ва хатоларига истиғфор айтадиган кишидир.
Ҳақиқий бахтли инсон – гапирганда ҳам, эшитганда ҳам фақат ҳудди меваларнинг энг тотлисини танлагандек, энг ёқимлиларини сўзлайдиган ва тинглайдиган кишидир.
Ҳақиқий бахтли инсон – умидсизликка тушмайдиган, бирор мусибат етганда уни тақдирдан деб биладиган, қўлдан кетган нарсага ачинмайдиган кишидир.
Ҳақиқий бахтли инсон – Аллоҳни зикр қилганда қалби ором оладиган, гарчи турмуши танг ҳалатда бўлсада ўзгаларнинг назарида шоду хуррам юрган кишидир.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ