Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Фақиҳ олимлардан Алий ибн Абу Зиё Нуриддин Шабромаллисий Қоҳирий ҳазратлари 1589 йили Қоҳиранинг ғарбий қисмидаги Шабромаллис қишлоғида дунёга келади. Уч ёшда сувчечакка чалинади. Ёшлигида кўздан қолиб, бутун умр ана шу зайлда яшади. Лекин Аллоҳ таоло у зотга кўз нури эвазига қалб нурини ато қилди. У ёшлик пайтидаёқ Қуръони Каримни ёд олади. 1008 ҳижрий санада отаси ҳамроҳлигида Мисрга келади. У ерда «Шотибийя», «Хулоса», «Баҳжа ал-Вардийя», «Ал-Минҳаж», «Нузумут таҳрир» ва бошқа матнларни ёд олади. Кейин Азҳарга кириб, ўқишни давом эттиради.
Хуллас, Қоҳирага таълим олиш учун келган шу зот аввалига илм олиш борасида сезиларли натижаларни қўлга кирита олмади. Ҳарчанд уринмасин, кўзланган мақсад ҳосил бўлмас эди. Ҳатто, иш шу даражага етдики, илм толиби бўлган Алий Шабромаллисий бир оз умидсизликка ҳам тушди.
Ўша маҳзун кунларнинг бирида ёнига бир киши келиб: «Мен сенга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ўқиладиган бир салавотни ўргатаман, уни ҳар куни шом билан хуфтон оралиғида ўқисанг, иншааллоҳ, илминг ривож топади», деб айтади. Салавот қуйидагича эди:
«Аллоҳумма солли ъала саййидинаа Муҳаммадин ва аълиҳи камаа лаа ниҳаята ликамаалика ва ъадада камаалиҳи».
Шайх Шабромаллисий ушбу салавотни шом билан хуфтон оралиғида ўқий бошлайди.
Аллоҳ таоло мана шу салавотнинг баракотидан илмига шу даражада ривож ва зиёдалик ато этадики, ҳатто «Шифо» китобига шарҳ ва «Байзовий» тафсирига ҳошия ёзган Шиҳобиддин Хофажий у кишининг ҳузурида ўтириб, бир қоғозни олиб, ёзган нарсаларида бир оз ўзгартириш керак бўлган ўринларни топиб, тўғрилаб ўтирар эди. У шанбадан бошлаб, то жума кунигача тушунмаган нарсаларини ёзиб борар, жума куни эса Алий Шабромаллисийнинг масжидига келиб, бирма-бир савол бериб, жавоб олар эди. Ўшанда шайх Хофажий ерда ўтирган ҳолида ёзиб олар, Али Шабромаллисий эса курсида ўтириб жавоб берарди. Шайх Шабромаллисий кўзи ожизлигига қарамай, ёддан Хофажийга жавоб айтарди. Шу ўринда шайх Шиҳобиддин Хофажий билан ҳам яқинроқ танишиб олсак.
Шайх Шиҳобиддин Хофажий таниқли олим бўлиб, 13 мужалладдан иборат шеърий услубда ёзилган «Хизанатул адаб» китобининг муаллифи Абдулқодир Бағдодийнинг устози эди. Абдулқодир Бағдодий беш минг қасидани ёд олган эди. Бу юз минг байтга тўғри келади. У устози ҳақида гапириб: «Мен у кишининг денгиздек илмидан бир томчисига эга бўлдим холос», деган эди.
Сўзим сўнгида илм талабида юрган талаба йигитлар, дўстларимизга ушбу салавотни шом билан хуфтон оралиғида ўқиб юришни тавсия қиламан.
«Аллоҳумма солли ъала саййидинаа Муҳаммадин ва аълиҳи камаа лаа ниҳаята ликамаалика ва ъадада камаалиҳи».
Маъноси: Аллоҳим, Сенинг камолинг ва унинг бениҳоя адади миқдорича Муҳаммад алайҳиссаломга ва у зотнинг оилаларига салавот ва салом йўлла.
Анвар Турсунов таржимаси
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Сизни кимдир хафа қилганида ёки нимадандир маҳзун бўлганингизда ё ёлғизланиб қолганингизда ҳеч йиғлаганмисиз?
Бошингизга оғир синов тушганда, ғамга ботганингизда, оилангиз нотинч ёки фарзандларингиз билан боғлиқ муаммо бўлганда қандай қилиб муаммодан чиқишни билмай қолганмисиз?
Бундай вазиятдан қутулиш учун нима қилгансиз?
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ўзлари якка ҳолда ўтириб, йиғлар эдилар. У зот алайҳиссалом оғир вазиятга гўёки чорасиз бир ҳолатга тушиб қолгандек ўзларини ҳис қилардилар. Шу пайт Аллоҳ таоло ушбу оятни нозил қилди:
﴿وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّكَ يَضِيقُ صَدْرُكَ بِمَا يَقُولُونَ فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ وَاعْبُدْ رَبَّكَ حَتَّى يَأْتِيَكَ الْيَقِينُ﴾
“Албатта, Биз уларнинг айтаётганларидан сенинг дилинг сиқилишини яхши билурмиз. Бас, Роббинг ҳамди ила тасбиҳ айт ва сажда қилгувчилардан бўл. Ва сенга аниқ нарса (ўлим) келгунича Роббингга ибодат қил” (Ҳижр сураси, 97-99-оятлар).
Ушбу оятда Аллоҳ таоло: “Эй Муҳаммад алайҳиссалом мушрикларнинг масхара қилаётганлари, келтираётган ширклари сизнинг қалбингизни маҳзун этаётганини билиб, кўриб турибман”, деб айтмоқда.
Аллоҳ таоло оятнинг давомида Ўз Расулига озор бераётган нарсалардан қутулиш йўлини ўргатди, бу оят Набий алайҳиссаломнинг қалбларига таскинлик берди.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламга бир муддат ваҳий тушмай қолди, у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам маҳзун бўлдилар. Мушриклар “Муҳаммаднинг Роббиси унга ғазаб қилди, уни тарк этди”, деб гап тарқатдилар. Шунда Аллоҳ таоло ушбу оятни нозил қилди:
“Чошгоҳ билан қасам. Сукунатга чўмган тун билан қасам. Роббинг сени тарк қилгани йўқ, сенга ғазаб ҳам қилгани йўқ” (Зуҳо сураси, 1-3-оятлар).
Аллоҳ таоло зуҳо ва тун билан қасам ичиб “Ўз Пайғамбари Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга ғазаб қилмаганини ва у зотни тарк этмаганини ҳам” маълум қилди.
Ҳа, Аллоҳ таоло Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга ҳамиша Ўзи нусрат берган, доимо ҳар қандай қийинчиликлардан чиқиш йўлини кўрсатган, асло ўз ҳолларига ташлаб қўймаган. Бу оятлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қалбларида умид учқунларини пайдо қилди.
Умид сабабли эзилган, қайғуга ботган қалб шифо топа бошлайди. Демак, мусибатга учраган банда билиши керак бўлган нарсаларнинг энг биринчиси шуки – Роббимиз бизни ҳеч қачон тарк этмайди, ўз ҳолимизга ҳам ташлаб қўймайди. У доимо биз билан бирга.
Аллоҳ таоло Зуҳо сурасининг давомида бундай марҳамат қилди:
“Ва албатта охират сен учун бу дунёдан яхшидир” (Зуҳо сураси, 4-оят).
Бу оят ҳар бир мўмин банда учун Қодир Аллоҳдан буюк инъомдир.
Бу оят қалбдаги сўнган умидни уйғотади.
Бу оятда Аллоҳ таоло: “Эй бандам, бу дунёда сенга етган ҳар қандай оғир мусибат, синов ҳам, сени ташвишга солаётган бу қийинчиликлар ҳам ўткинчи, ҳар қандай албатта муаммо ҳал бўлади. Лекин охират ва ундаги мукофотлар бу дунёдан яхшидир”, деб марҳамат қилмоқда. Унутманг! Бир қийинчиликнинг ортидан албатта икки енгиллик келади.
Аллоҳ таоло оятнинг давомида яна бундай марҳамат қилади:
“Ва тезда Роббинг сенга ато қилур ва сен рози бўлурсан” (Зуҳо сураси, 5-оят).
Аллоҳ таоло бу дунёда ҳам, охиратда ҳам шу қадар кўп неъматларини берадики банда улардан рози бўлади. Шикоятга ҳам, яна қўшимчага ҳам асло ўрин қолмайди. Чунки Роббингиз сизга тайёрлаб қўйган нарсалар сиз учун фақат яхшилик ва хурсандчилик бўлади.
Шундай экан, бирор мусибатга учрасангиз асло маҳзун бўлманг, ғамга ботманг! Аллоҳ таолодан яхшиликларни умид қилинг. Аллоҳ таолонинг сизга берадиган жуда кўп мукофотлари бор. Уларни кўрганингизда бениҳоя бахтиёр бўласиз...
“У сени етим топиб жойлаб қўймадими?”
“Ва У сени ҳайрон ҳолда топиб, ҳидоятга бошламадими?”
“Ва У сени камбағал ҳолда топиб, бой қилмадими?”
“Аммо етимга қаҳр қилмагин”.
“Ва аммо «соил»га зажр қилма”.
“Ва аммо Роббингнинг берган неъмати ҳақида сўзла” (Зуҳо сураси, 6-11-оятлар).
Даврон НУРМУҲАММАД