29 Ноябр, 2024, 28 Жумадул аввал, 1446
29 Ноябр, 2024, 28 Жумадул аввал, 1446
Хабарингиз бор, 15-16 октябрь кунлари Тошкент ва Хивада «Ислом – тинчлик ва эзгулик дини» мавзусида халқаро анжуман бўлиб ўтади.
Айни вақтда юртимизга замонамиздаги мўътабар уламоларнинг ташрифи давом этмоқда. Хусусан, Урдун Халқаро исломий илмлар дорилфунунининг доктори шайх Салоҳ Абул Ҳож ҳазратлари азим Тошкент шаҳрига ташриф буюрдилар.
Бугун, 14 октябрь куни ҳанафий мазҳабининг забардаст уламоларидан, шайх Салоҳ Абул Ҳож ҳазратлари «Hilol Nashr» нашриёт-матбаасини зиёрат қилдилар. Йирик олимни нашриёт раҳбари, устоз Исмоил Муҳаммад Содиқ самимият билан кутиб олдилар.
Ташриф давомида шайх Салоҳ Абул Ҳож ҳазратларининг «Ҳанафий фиқҳига теран нигоҳ» ва аёлларга хос нозик масалаларга бағишланган «Марваридлар шодаси» асарларининг тақдимоти бўлиб ўтди.
Тақдимотга муаллифнинг шахсан ўзлари, юртимизнинг таниқли уламоларидан Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази бош мутахассиси, Тошкент ислом институтининг катта устози Муҳаммад Айюбхон домла Косоний, устоз Мансур Али Тожимуҳаммад ўғли, Ал-Азҳар университетининг Қуръони Карим ва тажвид устози Муҳаммад Фавзий қори ал Барбарий, Қуръони Карим ходими Ҳасанхон Яҳё Абдулмажид, «Ҳанафий фиқҳига теран нигоҳ» китобини она тилимизга равон ва тушунарли услубда таржима қилган устоз Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ ҳамда «Марваридлар шодаси» асарини таржима қилиб, халқимизга тақдим этган замонамиз муслималарининг пешқадам устозларидан Одинахон Муҳаммад Содиқ, нашриёт раҳбари Исмолжон домла Муҳаммад Содиқ ҳамда китобсевар мухлислар ташриф буюришди.
Тақдимотни Нозимжон домла Ҳошимжон олиб бордилар. Тадбирни устоз Исмоил домла Муҳаммад Содиқ очиб бериб, ташриф буюрганларга миннатдорлик изҳор қилдилар.
Сўнгра устоз Муҳаммад Айюб домла ушбу китоб ҳақида гапира туриб бугунги кунда китоб устида «Ҳанафий мазҳаби бўйича» деган жумла бўлмаса ўша асарнинг савдоси суст бўлаётгани, ҳанафий мазҳабининг қадри баланд эканини кўпчилик билиб бораётганини баён қилдилар.
Кейин доктор Салоҳ Абул Ҳож ҳазратлари сўз олиб, тақдим этилаётган китобни толиб илм мутолаа қилиб чиқмагунча тўлақонли ҳанафий мазҳабидаги аҳли илм бўла олмаслигини билдирдилар ҳамда бу китобни ўзини ҳанафийман деган ҳар бир мусулмон албатта ўқиб чиқиши лозимлигини таъкидладилар. Шунингдек, 1111 та асардан иборат бўлган ҳанафий мазҳабига доир китоблар бир жойга жамланиб, махсус дастур тузилгани эълон қилинди ва унинг тақдимоти ҳам ўтказилди. Ушбу дастур дунёда илк бора ўзбек уламоларига ҳадя қилинди. Мазкур дастурдан ўрин олган кўплаб асарларнинг муаллифлари айнан юртимиздан етишиб чиққан алломалар экани алоҳида эътироф этилди. Шу ўринда аждодларга муносиб ворис бўлиш учун ҳам ҳанафий мазҳабини теран ўрганиш ва уламоларинг ҳаётларидан бохабар бўлиш зарурлиги яна бир бор таъкидлаб ўтилди.
Шу билан бир қаторда «Марваридлар шодаси» китоби ҳақида ҳам тўхталиб ўтдилар. Аллоҳ таолонинг изни билан аёлларга хос нозик масалаларни ўзбекзабон ўқувчиларга китоб шаклида тақдим этиш бахти устоза Одинахон Муҳаммад Содиқ бошчилигидаги илмий жамоага насиб этди. Ушбу китоб икки фасл, тўрт бобдан иборат бўлиб, аёлларга тегишли нозик масалалар содда ва равон услубда баён этилган.
Тақдимот давомида «Ҳанафий фиқҳига теран нигоҳ» асарини ўзбек тилига таржима қилган устоз Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ таржима жараёни ҳақида қисқача тўхталиб, «Ўзи ҳанафийман деб, аммо шу мазҳаб ҳақида баъзи шубҳаларда юрган кишилар ушбу китобни ўқиб чиқсалар, қалбларидаги шубҳа-гумонлардан Аллоҳнинг изни билан батамом қутуладилар», дея таъкидладилар.
Шу ўринда «Ҳанафий фиқҳига теран нигоҳ» китобига қисқача таъриф бериб ўтсак.
Бу китоб тўрт мазҳабнинг, хусусан, ҳанафий мазҳабининг аҳамиятини, унинг Ислом уммати, мусулмонлар ҳаётида тутган ўрнини кўрсатиб беради. Ушбу асар – Аҳли сунна вал жамоа мазҳабининг фиқҳини, манҳажини ўрганиш, динимизни ўрганиш сари қўйилган муҳим қадамдир. Китобда ҳанафий мазҳабининг тарихи, шаклланиши ва моҳияти баён қилинган, айни пайтда асримизнинг вабоси бўлган фитнага – мазҳабсизликка қарши ақлий ва нақлий, илмий асосланган, аниқ ва ишончли далиллар келтирилган. Халқимиз асрлар давомида амал қилиб келаётган ҳанафий мазҳабига билиб-билмай туҳмат тошлари отилаётган, мазҳабга эргашувчилар Қуръону Суннатга эмас, бир шахсга кўр-кўрона эргашишда ноҳақ айбланаётган бугунги кунда «Ҳанафий фиқҳига теран нигоҳ» китобининг чоп қилиниши давр тақозоси ўлароқ, айни муддао бўлди.
Тадбир якунида Ал-Азҳар университетининг Қуръони Карим ва тажвид устози Муҳаммад Фавзий қори ал Барбарий Қуръони Карим оятларини бир неча имомлар қироатида гўзал савт ва адо билан тиловат қилиб, тадбирга йиғилганларнинг қалбларини хушнуд этдилар. Тиловатдан сўнг доктор Салоҳ Абул Ҳож ҳазратлари динимизнинг ривожи, юртимизнинг равнақи, халқимизнинг фаровонлиги, инсонларнинг ўзаро ҳамжиҳатлигини сўраб дуолар қилдилар.
Манба: https://islom.uz/maqola/22747
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
исмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Сохр ал-Ғомидий ривоят қилади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳим, умматимнинг барвақт (қилган ишлари)да барака бергин!” деб дуо қилдилар. У зот қўшинни бирон жойга жўнатмоқчи бўлсалар, куннинг аввалида жўнатар эдилар”. Сохр тижоратчи киши эди. У ҳам тижорат карвонини куннинг аввалида жўнатар эди. Натижада унинг мол-дунёси кўпайиб, бойиб кетди (Абу Довуд, Термизий, Ибн Можа, имом Аҳмад, имом Табароний, Ибн Ҳиббон “Саҳиҳ”да ривоят қилган. Ибн Можа Абу Ҳурайра розийаллоҳу анҳудан қилган ривоятда: “Эй Аллоҳим, умматимнинг пайшанба кунги барвақт (қилган ишлар)ида барака бергин!” дейилган).
Ушбу ривоятда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам томонларидан эрта тонгда мусулмонлар бажарган ишларнинг баракали бўлишини сўраб қилган дуолари ва бунинг тасдиғи ўлароқ ҳадис ровийсининг ҳаётидан ибратли воқеа ҳам келтирилмоқда.
Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳим, умматимнинг барвақт (қилган ишлари)да барака бергин!”, деб дуо қилдилар. У зот қўшинни бирон жойга жўнатмоқчи бўлсалар, куннинг аввалида жўнатар эдилар.
Яъни: Аллоҳим, менинг умматим ичидан эрта тонгда барвақт амал қилувчиларнинг амалларига, касб-кор қилувчиларнинг касбларига, илм талабида бўладиганларнинг илмларига барака бергин. Уларнинг ишлари ва амалларини серунум, ривожли ва давомли қилгин!
Мазкур дуо орқали, ўз навбатида у зот умматларини ҳар қандай ишни бажаришда барвақт ҳаракат қилиш, эрта тонгдан ризқ ёки илм талабида бўлишга тарғиб қилмоқдалар.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда тунни уйқу вақти, кунни эса тирикчилик олиб борадиган пайт қилиб қўйганини айтган. Шунга биноан, куннинг аввалидан ҳаракатда бўлиш яхши натижаларга сабаб бўлади.
Умматларини эрта туришга ва барвақт ҳаракатда бўлишга ундаган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтган гапларига энг аввал ўзлари амал қилардилар. Агар у зот бирон ерга вазифа билан кичик бир гуруҳ ёки каттароқ қўшинни юбормоқчи бўлсалар, куннинг аввалида юборардилар.
“Сохр тижоратчи киши эди. У ҳам тижорат карвонини куннинг аввалида жўнатар эди. Натижада унинг мол-дунёси кўпайиб, бойиб кетди”.
Ушбу ҳадис ровийси Сохр ибн Вадоъа ал-Ғомидий тижорат билан шуғулланар экан. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатларига эргашиб, Сохр ҳам бирон ерга савдо карвони юбормоқчи бўлса, куннинг аввалида барвақт жўнатарди. Суннатга астойдил амал қилгани, қолаверса, эрта тонгда ризқ талабида бўлгани учун унинг савдосига барака кириб, ишлари олға силжий бошлади. Натижада Сохр розийаллоҳу анҳу бой-бадавлат кишилардан бирига айланди.
Оиша розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қиладилар: “Ризқ талабида барвақт ҳаракат қилинглар! Зеро, эрталабдан ҳаракат қилиш барака ва муваффаққият(омили)дир” (Имом Табароний “Авсат”да ривоят қилган).
Ҳар биримиз эрта тонгдан ризқ талабида бўлишга ҳаракат қилишимиз керак. Чунки барвақт қилинган ҳаракат барака ва ютуқлар калитидир. Бунга ҳеч қандай шак-шубҳа йўқ. Сабаби буни Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ўзлари айтиб турибдилар. Аввалги саҳиҳ ривоятда ҳам бу маъно таъкидланган эди.
Олдин айтиб ўтганимиздек, “ризқ” бир тарафдан моддий неъматларни, иккинчи тарафдан эса маънавий-руҳий неъматларни ҳам ўз ичига олади. Чунончи, ақл, илм, идрок, зеҳн ва шу кабилар ҳам инсонга бериладиган ризқдир. Шу сабаб ҳам, китобларимизда эрта тонгда илм талаб қилишга тарғиб қилинади ва уламолар ҳаётидан ибратли ҳолатлар мисол қилиб келтирилади. Эрта тонгда илм талаб қилишнинг фазилатли эканига сабаб шуки, ҳадисда айтилаётганидек, бу пайт баракалидир. Маълумки, уйқудан уйғонгач, инсон танасида тетиклик, миясида ҳам бардамлик кузатилади. Бундан ҳолатда ўқилган илм, ёд олинган оят ёки ҳадис хотирага мустаҳкам ўрнашади ва зеҳнга яхши сингийди. Хуллас, хоҳ дунёвий ҳожат бўлсин, хоҳ ухровий – зикр ва дуо каби ибодатлар бўлсин, агар улар эрта тонг адо этилса, Аллоҳ бундай ишларга барака ва ривож ато этади.
Амр ибн Усмон ибн Аффон отасидан ривоят қилади:Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: “Тонгги (уйқу) ризқни(нг келиши)ни тўсади” (Имом Аҳмад ва Байҳақий ривояти. Ушбу ҳадиснинг санади заиф).
“Ризқни тўсади” жумласи “ризқнинг баракали бўлишини ман қилади” маъносини англатади. Зеро, тонг чоғида то қуёш чиққунча ухлаб ётувчи қанчадан-қанча одамлар борки, улар ризқдан бутунлай маҳрум бўлиб қолмайдилар. Балки уларнинг ризқида барака ва ишларида унумдорлик бўлмайди.
“Файзул-қодийр” китобида шундай дейилган: “Кимки кунини хайрли суратда бошласа, қолган қисми ҳам хайрли-баракали бўлади. Ишлари ўнгидан келади. Аллоҳ тарафидан ўша банданинг ризқига барака берилади. Ривоятларда келишича, қуёш чиққунча бўлган вақт оралиғида ризқлар тақсимланар экан. (Уйғоқ бўлиш билан) ризқ тақсимотида иштирок этмаган банда ундан маҳрум бўлган билан баробардир. Чунки, тонг отгач ҳам уйқудан уйғонмаган банда ўрнидан ланж ва дили хира бўлиб туради. Тирикчилиги ва касб-корида ҳам шижоат ва серғайратлилик йўқолиб, ишига ҳафсаласизлик билан ёндашади. Шу зайл ризқининг баракаси кетади”.
Али розияллоҳу анҳу ривоят қилади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қуёш чиқишидан олдинги уйқудан қайтарганлар” (Ибн Можа ривояти. Ҳадиснинг санади заиф).
“Қуёш чиқишидан олдинги уйқу” бу тонг пайтидаги уйқудир. Аввалги ҳадисда эрталабки уйқу ризқнинг баракасини кетказиши айтилган бўлса, бу ерда ўша вақтда ухлашдан қайтарилмоқда. Чунки тонг чоғи, яъни бомдод намозидан кейинги вақт зикр-тасбеҳ, таҳлил, истиғфор айтиш ёки ризқ талабида ҳаракат қилиш учун қулай фурсатдир.
Бағавийнинг “Шарҳус сунна” китобида: “Бизга хабар қилинишича, Ер бомдод намозидан кейин ухловчи олимдан шикоят қилиб, Аллоҳга мурожаат қилар экан”, дейилган.
Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қизлари Фотима розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: “Мен тонг пайтида ухлаб ётганимда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам олдимдан ўтиб қолдилар. У зот мени оёқлари билан қимирлатиб: “Эй қизалоғим, тур, Роббингнинг ризқ (тақсимлаш)ига гувоҳ бўл. Асло ғофиллардан бўлма! Зеро, Аллоҳ азза ва жалла тонгдан қуёш чиққунча бўлган пайт оралиғида одамлар ризқларини тақсимлайди”, дедилар (Байҳақий ривояти. Ҳадиснинг санади заиф).
Ушбу ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам тонг чоғидаги уйқудан қайтарганлари яна бир бор таъкидланмоқда. Хуллас, банда тонг пайтида уйғоқ ҳолда бўлиб, бирон манфаатли иш билан машғул бўлиши, дунё ва охират ободлиги учун интилиши лозим.
Одилхон қори Юнусхон ўғли
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 