Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан бўлиб ўтаётган бу муҳташам анжуман, нафақат мусулмонлар учун, балки улар билан диний бағрикенглик тамойиллари асосида умргузаронлик қилиб келаётган, қўни-қўшничилик муносабатларини олиб бораётганлар учун ҳам хайрлидир.
Ислом барча халқларни бирликка чорлайди. Ислом динига эътиқод қилувчи барча мўминлар орасида тарқалган салом сўзи ҳам “Сизга тинчлик, омонлик тилайман”, дегандир. Шу маънода, ислом номи билан боғланаётган хунрезликлар ва нохуш ҳодисалар замирида чин исломга хос бўлган эътиқод йўқ, десак, асло янглишмаган бўламиз.
Ота-боболаримиз минглаб йиллар мобайнида ислом динига эътиқод қилиб келади. Бу эзгу дин, Марказий осиёда яшаётган халқларнинг урф-одатларига қадар сингиб кетган ва бунда ҳеч қандай ғализлик кузатилмайди.
Бунга сабаб эса, соф ислом ақидасини, унинг маърифатини, инсонпарварлигию эзгу ғояларини ботил ақидалардан орифлик билан ажратиб бера олган уламоларнинг айнан Марказий осиёдан кўплаб етишиб чиққанидир. Бу эзгу таълимотлардан узоқлашган сари, фитналар кўпайигани бор гап. Шу боис, ота-боболаримизнинг тўғри эътиқод борасидаги тависиялари ва илмий меросига суянишимиз шарт.
Бугун ахборот глобаллашуви туфайли ботил ғоялар билан чалғиётган ёшлар кам эмас. Шу боис, уларга эътиқод нуқтаи-назаридан тўғри маълумот бериш, ёшларни ботил ақидалардан ўз вақтида огоҳ қилиб бориш, биз уламоларнинг вазифамиздир. Аллоҳ таоло ўз каломида “Агар билмайдиган бўлсангиз, зикр аҳлларидан сўрангиз”, деб марҳамат қилади. Аллоҳга шукурки, Ўрта осиё халқи, ислом оламига танилган алломалари билан фахрланади. Муқаддас каломдаги “билганлар” ҳам шулар, аслида.
Имом Бухорий, Имом Термизий, Хожа аҳмад Яссавий, Сиғноқий каби алломалар ҳақни ботилдан ажратган, умматга тўғри йўлни ва ислом маърифатини кўрсатиб берган кишилар эди. Мана шундай аждодларимизнинг мўътадил йўли эса, ёшларни радикал ғоялардан асрашда жуда муҳим. Бугунги анжуман айнан шу ҳақиқатни англатишга хизмат қилмоқда.
Науризбай Утпенов,
Қозоғистон мусулмонлари диний бошқармаси раиси, бош муфтий
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Хоҳ яланглик-саҳрода бўлсин, хоҳ пана жойда, ҳожат чиқараётиб сўзлашиш ва зикр қилиш макруҳдир. Фақат зарурат юзасидан рухсат берилган. Баъзи соҳибларимизнинг фикрича, акса урса, ҳамд айтилмайди, акса уриб, ҳамд айтганга жавоб берилмайди, саломга алик олинмайди, муаззинга ижобат қилинмайди. Чунки бу ҳолатида мусулмон киши жавобга мустаҳиқ эмас. Жавоб бериши макруҳ ҳисобланади. Аммо ҳаром эмас. Лекин акса урганида тилини қимирлатмасдан, қалби билан ҳамд айтса, зарари йўқ. Шунингдек, жимоъ пайтида ҳам айтиш безарардир.
Муҳожир ибн Қунфуз розияллоҳу анҳу ривоят қилиб айтадилар:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларига борсам, у зот бавл қилаётган эканлар. Салом бердим, у зот таҳорат қилиб бўлгунларича жавоб бермадилар. Сўнг менга узр айтиб: «Аллоҳни нопок ёки таҳоратсиз ҳолда зикр қилишни хушламадим», дедилар».
Абу Довуд, Насаий ва Ибн Можалар саҳиҳ иснод билан ривоят қилишган.
Соҳибларимиз айтишади: «Ҳожатда ўтирган кишига салом бериш макруҳдир. Мабодо, салом берилса, жавоби шарт эмас».
Имом Нававийнинг «Ал-Азкор» китобидан