Саъдуддин Тафтазонийнинг “Шарҳ ал-Ақоид ан-Насафия” асарини ўзбек тилига илмий-изоҳли таржима қилиш доирасида нашр этилган хорижий мақолалар, бугунги кун муаммоларини таҳлил қилиш, янги ғояларни илгари суриш, ёшларга таълим-тарбия бериш ва ёт ғояларга қарши курашиш бўйича амалий тавсияларни ўз ичига олади.
Бундай мақолаларни таҳлил қилишда назарий асослар, муаммо ва ечимларни муҳокама қилиш ҳамда рақобатлашувчи таълим тизимларидан фойдаланиш каби мавзуларни қамраб олгани билан аҳамиятли.
Ушбу асарни ўзбек тилига илмий-изоҳли таржима қилиш доирасида хорижнинг нуфузли журналларида чоп этилган мақолалар ўта муҳим илмий ва диний-маърифий манба ҳисобланади.
Бу мақолалар:
Мухтасар айтганда, ушбу мақолалар лойиҳанинг самарадорлигини кўрсатиб, ёшларни маънавий ва диний билимлар билан бойитишда муҳим восита бўлиши, шубҳасиз.
Умуман олганда, мазкур асарни ўзбек тилига таржима қилиш асносида лойиҳа аъзолари томонидан муҳим натижаларга эришилганлигини таъкидлашимиз лозим.
Лойиҳа доирасида 7 та илмий-оммабоп китоб ва рисолалар нашр қилинди. 2 та андроид ва мультимедия дастури тайёрланди. Хорижнинг нуфузли журналларида 21 та, республикамиздаги илмий (ОАК) нашрларида 30 та, мамлакатимиздаги анжуман материалларида 19 та жами 70 та илмий мақола ва тезислар чоп этилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги диний-маърифий сайт ва бошқа каналларда “Шарҳ ал-Ақоид ан-Насафия” асари, унинг муаллифи ва мавзуга доир 10 га яқин мақола ва хабарлар кенг ёритилди. Бу натижалар лойиҳанинг самарадорлиги, кўлами ва аҳамиятини кўрсатади.
Лойиҳа доирасида олинган илмий натижалар ва нашр этилган китоб ва мақолалардаги материаллардан, манбашунослик, исломшунослик, ҳамда ислом тарихи бўйича олиб бориладиган тадқиқотларда, таълим жараёнида фойдаланиш ва унинг замонавий ўқув-курсларини тайёрлашда муҳим манба бўлиб хизмат қилади.
Шунингдек, тарғибот ва ташвиқот ишларида, ёшларнинг диний билимларини ошириш ва ёт ғояларга қарши курашишда самарали восита бўлади. Ушбу тадқиқотлар ёшларга ўз тарихи, миллий ва диний қадриятларини англашда, таълим тизимини такомиллаштиришда катта ёрдам беради деб, умид қиламиз.
Ўткирбек СОБИРОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Бош мутахассиси
“Шарҳу ақоиди Насафия” асарини ўзбек тилига илмий-изоҳли таржимасини
тайёрлаш бўйича лойиҳа аъзоси
Cавол: Мен макулатура сотиш билан шуғулланаман. Гоҳида ушбу қоғозлар орасидан эскирган Қуръон варақлари ва бошқа диний ёзуви бор қоғозлар ҳам чиқиб қолади. Уларни нима қилсам бўлади?
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Маълумки, динимизда Аллоҳ таолонинг каломи ҳамда гўзал исмлари ёзилган қоғоз ва бошқа нарсаларни хорлаш ёки беҳурмат қилишдан қайтарилган, аксинча уларни эъзоз ва эҳтиром қилишга буюрилган. Шунинг учун, бундай муқаддас битикли қоғозларни макулатурага топшириш мутлақо ярамайди.
Аллоҳ таоло бу ҳақида бундай хитоб қилади:
ذَلِكَ وَمَنْ يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ
“Гап шудир: Кимки Аллоҳнинг шиорларини улуғ деб билса, бас, албатта, бу дилларнинг тақвосидандир” (Ҳаж сураси, 32 оят).
Демак, оят ва ҳадислар ёзилган китоб ёки варақлар ўқиш учун яроқли бўлса, уларни ҳеч бир йўл билан йўқ қилиш жоиз бўлмайди, балки уларни фойдаланадиган кишиларга топшириш лозим.
Аммо улар эскириб, ўқишга яроқсиз ҳолатга келиб қолган бўлса, уларни тоза бир латтага ўраб, оёқ ости қилинмайдиган ерга кўмилади. Бу ҳақда Аллома Ҳаскафий роҳимаҳуллоҳ айтадилар: “Фойдаланиб бўлмайдиган китоблардан Аллоҳ таолонинг фаришталар ва Пайғамбарларнинг исми ўчирилади ва ёқиб юборилади. Ўчирмасдан туриб ҳам оқар сувга оқизиб юборишнинг зарари йўқ. Кўмиш ҳам мумкин. Кўмиш энг афзал йўлдир. Зеро, Анбиёлар ҳам дафн этилганлар” (“Дуррул мухтор” китоби).
Демак, сизнинг қўлингизга келиб тушган муқаддас ёзувли варақларни имкони бўлса, кўмилади ёки ёқилади. Агар бу иш машаққат туғдирса, махсус воситалар ёрдамида ёзувларини кетказиб, қайта ишлаш мумкин.
Ҳозирга келиб эса, қоғозлардаги ҳар қандай ёзувларни кеткиза оладиган махсус воситалар ишлаб чиқилган. Шунга кўра, замонавий фатво марказлари ёзув ва ҳарфлари тўлиқ ўчирилган ва махсус ишлов берилган қоғозларни қайтадан фойдаланиш мумкинлигига фатво бермоқдалар. Бунинг сабаби улардаги оят ва ҳадис ҳамда бошқа диний ёзувлардан асар қолмаганидир.
Бу ҳақда Аллома Ибн Нужайм роҳимаҳуллоҳ бундай деганлар: "Қуръон ёзилган лавҳ (доска, тахта)ни ўчириб, уни дунё ишига ишлатса, жоиздир" ("Ал-Баҳр ар-Роиқ" китоби).
Бундан ташқари олдинги вақтларда қоғоз ва китоблар кам бўлгани учун, уларни ерга кўмиш машаққат эмас эди. Ҳозирда эса, уларнинг ҳажм ва миқдори кўпайгани сабабли бу миқдордаги китоб ва қоғозларни кўмиш катта машаққат ва сарф-харажат талаб қилади. Динимиз эса, машаққатга буюрмайди.
Шу билан бирга уларни кўмиб юборилса, ҳеч ким фойдалана олмайди. Аммо уларни қайта ишлаб қоғоз ҳолига келтирилса, қайтадан фойдаланиш мумкин. Бироқ, шуни ҳам таъкидлаш жоизки, ушбу амалиёт жараёнида мусҳаф ёки оят ёзилган қоғозларни ушлашда уларнинг ҳурматини жойига қўйиш, таҳоратли ёки қўлқопли бўлиш лозим бўлади. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази