Тил ҳар бир миллатнинг улкан бойлиги, беназр қадрияти ва бебаҳо мулкидир. Ҳар бир халқ, ҳар бир элат ўзи ҳурмат ва эҳтиром қиладиган тилга эга. Тилда ана шу тилнинг ижодкори бўлган халқ, элатнинг тарихи ва маданияти акс этади.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда инсонлар ўзаро танишишлари уларни халқлар ва қабилалар қилиб қўйганини баён қилган:
“Эй одамлар! Биз сизларни бир эркак ва аёлдан яратдик ва сизларни ўзаро танишишингиз учун халқлар ва қабилалар қилиб қўйдик. Албатта, Аллоҳнинг ҳузурида энг ҳурматлигингиз энг тақводорингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор зотдир” (Ҳужурот сураси 13 ояти).
Ушбу ояти каримада “Эй одамлар!” деб барча инсониятга қарата нидо қилинмоқда, шу билан бирга уларнинг асли бир эканлиги эслатилмоқда. Демак, одамларнинг асли бир – ҳаммалари Одам Ато ва Момо Ҳаводан таралганлар. Айни чоғда Аллоҳ таоло уларни турли халқлар ва қабилаларга ажратиб ҳам қўйганини таъкидламоқда. Инсонларнинг турли халқ ва қабилаларга бўлинишини сабаби эса ўзаро танишиш, маърифат ҳосил қилиш эканлиги уқтирилмоқда.
Инсонларнинг турли халқлар, миллатлар, элатлар, қабила ва уруғлар ҳамда турли фирқаларга бўлиниши, тилларининг ҳар хил бўлишининг асосий сабаби бу – халқлар ўзаро танишиш, муомалага киришиш, дўстлашиш экан. Аллоҳ таоло оятда уришишингиз учун жанжал, фахрланиш, мақтаниш, ўзаро адоватлашишингиз учун демаяпти ёки бошқа сабабларни айтмаяпти. Демак, халқларнинг турли-туманлигини илоҳий мақсаддан – танишувдан бошқа мақсадга ишлатиш Аллоҳнинг иродасига қарши чиқиш билан баробар бўлар экан.
Барчамизнинг аслимиз Одам ато ва Момо ҳавво онамиздир. Бизлар ҳам ушбу аслнинг катта бир бўлагимиз. Мустақил давлатимизда ўзбек миллатига мансуб, яъни ўзбек тилида суҳбатлашадиган кишилар сони миллионлаб кишиларни ташкил этади. Аллоҳ таоло бизни ўзбек миллатига мансуб халқ бўлишимизни ирода этди.
Ҳар бир давлатнинг асосини туб миллат ташкил қилади. Миллатни миллат қилиб турган нарса эса унинг ўзига хослиги, ўз тили, ўз миллий хусусиятларидир. Шу боис ҳам “Тил бойлиги – эл бойлиги” дейишади. Тилни асраш, авайлаш, бойитиш, мазмунли сўзлаш ҳар бир инсоннинг бурчи, вазифаси ҳисобланади. Қадимда элчиларнинг тилига, гапириш оҳангига разм солиб, халқининг маданияти, дини ва урф одатларигача илғаб олишган. Адиблардан бири: “Тил – миллатнинг юрагидир” деган эди. Минг йиллардан буён ўзлигини, диний ва миллий қадриятларини йўқотмай, уни бизга мерос қолдирган аждодларимизга муносиб авлод бўлишимизни Аллоҳ насиб этсин!
Эслатма:1989-йил 21-октябрь куни Ватанимизда давлат тилининг ҳуқуқий асосларини белгилаш бўйича “Давлат тили ҳақида”ги қонун қабул қилиниб, унга кўра, Ўзбек тилига давлат тили мақоми берилди.
2020-йил 10-апрелда қабул қилинган “Ўзбек тили байрами кунини белгилаш тўғрисида” қонуннинг 1-моддаси билан 21-октябрь санаси Ўзбек тили байрами куни этиб белгиланди.
Барчага ўзбек тили байрами муборак бўлсин!
Жаҳонгирхон Аброров,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Самарқанд вилояти вакиллиги
Матбуот хизмати ходими
Имом Аҳмад роҳимаҳуллоҳ ўзининг “Муснад”ида келтиради:
“Равҳ ибн Зинбаъ бир куни саҳобий Тамим ад-Дорий розияллоҳу анҳуни зиёрат қилгани келди. Тамим ад-Дорий отининг арпасини тозалаётган эди. Равҳ деди:
- Шу ишни қилишга сиздан бошқа одам йўқми?!
Тамим ад-Дорий розияллоҳу анҳу деди:
- Бор. Аммо мен Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва салламдан эшитганман, у киши шундай деганлар: “Бирор-бир мусулмон инсон отининг арпасини тозалаб унга берса Аллоҳ таоло унинг учун ҳар бир арпа эвазига битта яхшиликни битади!”.
Набий саллоллоҳу алайҳи ва салламнинг уйларида хизмат қиладиган кишилар бор эди. Аммо у киши ковушларини ўзлари тикар, кийимларини ўзлари ямар, қўйларини ўзлари соғар, уй ишларида хотинларига ёрдамлашар эдилар. Бу ишларни қилишни ўзлари яхши кўрар эдилар. Оилаларига ёрдам бериб хурсанд бўлар эдилар.
Идишларни ювишда хотинга ёрдам берсангиз қиёмат қоим бўлмайди. Кундузи ошхонада ярим соат туриб уларга ёрдам берсангиз ёмонликнинг тагида қолмайсиз.
Чироқ ўчиб қолганида халифа Умар ибн Абдулазиз роҳимаҳуллоҳ ўзи ўрнидан туриб уни тузатиб қўйган эди. Бир киши унга: “Бирортамизга айтсангиз ҳам шуни тузатиб қўяр эдик!”, деди. Шунда халифа Умар ибн Абдулазиз унга шундай деган эди: “Турганимда ҳам Умар ибн Абдулазиз эдим, қайтганимда ҳам Умар ибн Абдулазизман, нима бўлибди?!”.
Абдулқодир Полвонов