Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қадим замонда бир тикувчи бўлган экан. У ўз ҳамқишлоқларига бир-биридан чиройли кийимлар тикиб берар экан. Тикувчининг кичик ёшдаги бир набираси бўлиб, у жуда зийрак, ҳаракатчан бола экан. У доимо бобосининг ёнида юриб, унинг ишларига қарашар, ҳар бир қилаётган ишини диққат ва этибор билан кузатиб борар экан.
Кунларнинг бирида тикувчи набирасига бир ҳикматни таълим бермоқ истабди. Катта ҳажмдаги бир матони келтириб, қайчи билан уни кесиб майда-майда бўлакларга бўлибди. Сўнгра қайчини бир чеккага улоқтирибди. Шундан кейин тикувчи игна олиб келибди ва у билан кичик-кичик бўлакларга бўлинган мато парчаларини бир-бирига улаб тика бошлабди. Натижада чиройли бир кийим пайдо бўлибди. Кийимни тикиб бўлгач, игнани бошидаги салласининг бир чеккасига санчиб қўйибди.
Буни кузатиб турган зийрак набира бобосидан сўрабди: “Бобо нима учун матони кесиб, парчалаб бўлганингиздан кейин қимматбаҳо қайчингизни ерга улоқтирдингиз, аммо тикиб бўлганингиздан кейин бир чақа турадиган игнани бошингиздаги саллангизга санчиб қўйдингиз?”.
Тикувчи бобоси жавоб берди: “Эй, набирагинам, агар эътибор берган бўлсанг, қайчи бутун бир матони парча-парча қилиб бўлиб ташлади. Аммо, кичкинагина инга ўша парчаларни бир-бирига улаб чиройли кийим тикди. Бундан шундай хулоса олиш мумкинки, одамлар орасида шундай кишилар бўладики, улар бутун бир жамиятни ўртасига фитна уруғини сочиб, уларни бир-биридан айриб ташлайди, жамиятни парчалаб юборади. Ана ундай кишиларнинг ўрни оёқ остида, улар шунга муносиб. Аммо, одамларни бирлаштириш, уларни ҳамжиҳат қилиш йўлида саъй-ҳаракат қиладиган кишилар доимо ардоқланади, уларни бошингга кўратсанг арзийди. Сен ҳам доимо одамларни бир-бирига дўст, аҳил-иноқ қиладиган кишилардан бўлгин”, деди.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ
Ота-онангиз ҳаққига дуо қилинг.
“Эй, Роббимиз! Ҳисоб-китоб қилинадиган (қиёмат) куни мени, ота-онамни ва (барча) мўминларни мағфират қилгин!” (Иброҳим сураси, 41-оят).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Инсон вафот этгач амаллари тўхтайди. Фақат унга уч нарсадан савоб етиб туради: садақаи жория, фойдали илм, унинг ҳақига дуо қилувчи солиҳ фарзанд” (Имом Бухорий ривояти).
Суфёни Саврий айтади: “Маййитлар дуога тириклар таом, ичимликка муҳтож бўлганларидан ҳам кўра муҳтожроқдирлар”.
Ота-онангиз қабрини зиёрат қилинг.
Ҳазрат Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким ота-онаси ёки улардан бирининг қабрини ҳар жума куни зиёрат қилиб, “Ёсин” сурасини тиловат қилиб, унинг савобини уларга бағишласа, сурадаги ҳар бир ҳарф ададича Аллоҳ таоло уларнинг гуноҳларини мағфират қилади”, дедилар (Имом Дайламий ривояти).
Маъқал ибн Ясор розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ўликларингизга “Ёсин” сурасини тиловат қилинг”, деганлар (Имом Абу Довуд ривояти).
Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳи қабрни зиёрат қилувчи Қуръони каримни тиловат қилгандан сўнг ушбу дуони ўқиши лозимлигини таъкидлайди: “Аллоҳумма авсил саваба ма қараътуҳу ила “фулан” (Аллоҳим, ушбу ўқиган Қуръон тиловатидан ҳосил бўлган савобни (маййитнинг исми зикр этилади) ...га етказгин).
Ибн Ҳожар Ҳайтамий раҳимаҳуллоҳ: “Маййитнинг ҳаққига Қуръони каримдан тиловат қилиб, унинг савобини бағишлаш билан бирга, маййит ҳақига Аллоҳнинг раҳмат ва мағфиратини ҳам сўраб дуо қилиш қабрларни зиёрат этишдан кўзланган асосий мақсаддир”, деган.
Ота-онангиз ҳаққига истиғфор айтинг.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Маййитнинг вафотидан кейин даражаси кўтарилди. Шунда у: “Ё Роббим! Бу нима?” деди. “Боланг сенга истиғфор айтди”, дейилди.
Муҳаммад ибн Сиррийн айтадилар: “Кунларнинг бирида Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳуни: “Аллоҳим! Онамни ва мени ҳамда онамга ва менга истиғфор айтганларни мағфират қилгин” деяётганини кўрдик. Шундан бери Абу Ҳурайранинг дуосидан умидвор бўлиб, унга ва онасига мағфират сўрайдиган бўлдик”.
Ота-онангиз номидан садақа қилинг.
Онамиз Оиша розияллоҳу анҳо ривоят қиладилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бир одам келиб: “Ё Аллоҳнинг Расули, онамнинг жони бирдан чиқди. Васият қила олмади. Ўйлайманки, агар гапирса, садақа қилар эди. Унинг номидан садақа қилсам, унга савоби етадими?” деб сўради”.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳа”, дедилар (Имом Бухорий, Имрм Муслим, Имом Насоий ривояти).
Саъд ибн Убода розияллоҳу анҳу айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан: “Ё Расулуллоҳ онам вафот этди. Онамнинг номидан бирор нарса садақа қилсам бўладими? Қайси садақа афзал?” деб сўрадим. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Одамларга сув улашиш”, дедилар. (Имом Насоий ривояти).
Ота-онангиз дўстлари ва яқинларини ҳурмат қилинг.
Абу Усайд розияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: «Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларида эдик. Бир одам: “Ё Аллоҳнинг Расули! Мен учун ота-онамга улар дунёдан ўтгандан кейин қиладиган яхшилик қолдими?” деб сўради. “Ҳа! Тўрт хислат қолди: Уларга дуо қилиш. Уларга истиғфор айтиш. Уларнинг аҳдига вафо қилиш. Уларнинг дўстларини ва уларсиз силаи раҳм бўлмайдиган кишиларни икром қилиш”, дедилар».
Аллоҳ таоло барчамизга ота-онамиз тириклик вақтида уларга яхшиликларни қилиб, розиликларини топиб, дуоларини олишга тавфиқ ато этсин. Ўтганларидан кейинги ҳақларини ҳам ихлос билан адо этишга муяссар қилсин!
Даврон НУРМУҲАММАД