Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Ҳар бир мўмин ўз биродари ва яқинлари ҳақида яхши гумонда бўлиши лозимдир. Айниқса, эр-хотин ўртасида “ҳусни зонн”, яхши гумоннинг бўлиши ниҳоятда муҳим саналади.
Афсуски, баъзан яқинларимизга нисбатан қиладиган салбий шубҳаларимиз нафақат юзаки, балки кўпинча асоссиздир. Аллоҳ таоло Қуръони бундай марҳамат қилади: “Эй, иймон келтирганлар! Кўп гумонлардан четда бўлинглар, чунки баъзи гумонлар гуноҳдир” (Ҳужурот сураси, 12-оят).
Таниқли психотерапевт Жон Готтман 1999 йилда “Love Lab” университетида тадқиқот ўтказиб, бахтли жуфтликлар бир-бирлари ҳақида ижобий гумонда бўлишларини, муваффақиятсиз жуфтликлар эса шериги тўғрисида салбий гумонда бўлишини аниқлаган. Бу ҳақда 2000 йилда “Journal of Family Psychology” журналида ҳам салбий гумонлар оилани қандай қилиб ҳалокатга олиб келиши мумкинлиги тўғрисида мақола чоп этилган.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мўмин мўминага ғазаб қилмасин, агар унинг бир хулқини ёқтирмаса, бошқасини ёқтирур”, деганлар (Имом Муслим ривояти).
Афсуски, бундай муборак таълимотларга амал қилмаймиз. Албатта, ҳеч бир инсон хато-камчиликдан холи эмас. Шу боис, баъзан низолар келиб чиқиши табиий ҳолат. Бироқ, бахтиёр оила қуриш учун ҳамиша яхши гумонда бўлиш ва Қуръонда белгилаб қўйилган ушбу кўрсатмага амал қилиш талаб этилади: “...улар ила яхшиликда яшанг. Агар уларни ёқтирмасангиз, шоядки, Аллоҳ сиз ёқтирмаган нарсада кўпгина яхшиликларни қилса” (Нисо сураси, 19-оят).
Даврон НУРМУҲАММАД
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қишлоқ сайрида дўстларимдан бир гуруҳи бир ўйин ўйнаётганини кўрдим. Улар дарахт шоҳига бўшаган шиша идишни осиб қўйиб, масофадан туриб милтиқ билан мўлжалга олишарди. Мен ҳам уларнинг даврасига қўшилиб мерганликда ўзимни синаб кўришга қарор қилдим.
- Бу нима? Милтиқми? У қандай отилади? Нима қилиш керак? Шишага отиш керакми? Қани, мен ҳам синаб кўрай. Улар то диққатларини жамлаб улгурмай туриб милтиқнинг тепкисини босдим ва шиша парчалари ҳар тарафга сочилиб кетди.
Буни кутмаган дўстларим эса, ҳайратдан нафаслари ичларига тушиб кетди. Кейин билсам, улар бир соатдан бери шу ишни қила олмаётган экан. Уларнинг орасидаги учтаси мерганлик бўйича мукофот олган, аммо улар ҳам шишани ура олишмаган эканлар.
Бунинг ҳаммасини олдиндан билганимда, албатта, мен ҳам ура олмасдим. Буни, азизларим, жаҳолатнинг жасорати дейилади.
Агар жаҳолатнинг жасорати бўлмаганида, биз ҳеч нарса қила олмасдик, чунки олдиндан мағлубиятни кутиб, ўзимизни ишончсиз ҳис қилардик.
Шунинг учун ҳам ўша америкалик ёш йигит ҳақида ўқиб ҳайрон бўлмадим. У кечикиб лекция залига кириб келиб, тахтани кўрди. У ерда ечимини ҳеч ким топмаган тенглама бор эди.
Ёш йигит уни уй вазифаси деб ўйлаб, кўчириб олди. Уйига қайтиб боргач, кечгача меҳнат қилиб, ниҳоят тенгламани ечди ва эртаси куни ўқитувчига топширди.
Ўқитувчи ҳайратдан ўзига кела олмади ва йигитни чақириб, унга ҳақиқатни айтди: бу тенглама ечимсиз, буни тарих давомида математиклар ҳеч еча олмаган, ўқитувчи эса уни тахтага ечиш имконсиз бўлган тенглама сифатида кўрсатган эди. Аммо ҳақиқатни билмаган талаба уни бир кечада ечди.
Бу ерда бизга жаҳолатнинг жасорати керак, биз ўз олдимиздаги ишнинг қийинлигини ва биздан олдин қанча одамлар мағлуб бўлганини ўйламаслигимиз керак.
Бу муваффақиятга эришишнинг ягона усулидир. Агар биз бошлашдан аввал қўрқувларимизга берилсак, қора итлар келиб, бизни бир қадам ҳам ташлашга улгурмай ёриб ташлайдилар.
— Жаҳолатнинг жасорати ҳақида, Др. Аҳмад Холид Тавфиқ.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ