Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Мўмина аёл эрининг ёки отасининг изнисиз уйдан ташқарига чиқмайди. Аммо бу шунчаки тақиқ эмас. Аёл киши Аллоҳ розилиги учун, Унга осий бўлишдан қўрққани учун кўчага рухсат сўраб чиқади. Фақиҳлар бу борадаги оят-ҳадисларни ўрганиб чиқиб, «Аёл кишининг уйдан рухсатсиз чиқиши ҳаром», деганлар. Демак, турмуш қурган ёки қурмаганлигининг фарқи йўқ.
Ақлли қиз ота-онасини қандай қилиб ишонтиришни, уйдан чиқишга рухсат сўраган пайтда уларни қандай қилиб хотиржам қилишни яхши билади, чунки у ташқарига фақат яхши мақсадлар билан чиқади. Қарабсизки, Роббини ҳам, ота-онасини ҳам, ўзини ҳам хурсанд қилади.
Ўз ҳолига ташлаб қўйилган, раҳбари, қаровчиси, ҳимоячиси йўқ одам кўнглига келган ишни қилади, унинг уйда ёки кўчада экани билан бировнинг иши бўлмайди. Фарзандингиз нима учун кўчага сиздан рухсат сўраб чиқади? Чунки сиз уни яхши кўрасиз, уйда бўлмай қолса ёки кечроқ қолса хавотир оласиз, унга жавобгарсиз.
Демак, уйдан кўчага рухсат сўраб чиқиш – ёмон кўргани, ишонмагани учун, тергаш учун, камситиш учун жорий қилинган қоида эмас экан. Ахир икки ҳарбий зобитнинг ёнига оддий аскар келиб, мурожаат қилмоқчи бўлса, аввал унвони каттароғига «Муҳтарам мингбоши, ўнбошига мурожаат қилишга рухсат этинг» дейди-ку. Ёнида турган одамга тўғри гапираверса бўлар эди, аммо унвони каттароқ ҳарбийнинг ҳурматини сақлаш учун аввал унга мурожаат қилиб, унвони кичикроқ ҳарбийга сўзлаш учун рухсат сўралади. Айтмоқчимизки, кўчага рухсат сўраб чиқиш – оиланинг, уйнинг, эрнинг ҳурматини сақлашдир.
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қишлоқ сайрида дўстларимдан бир гуруҳи бир ўйин ўйнаётганини кўрдим. Улар дарахт шоҳига бўшаган шиша идишни осиб қўйиб, масофадан туриб милтиқ билан мўлжалга олишарди. Мен ҳам уларнинг даврасига қўшилиб мерганликда ўзимни синаб кўришга қарор қилдим.
- Бу нима? Милтиқми? У қандай отилади? Нима қилиш керак? Шишага отиш керакми? Қани, мен ҳам синаб кўрай. Улар то диққатларини жамлаб улгурмай туриб милтиқнинг тепкисини босдим ва шиша парчалари ҳар тарафга сочилиб кетди.
Буни кутмаган дўстларим эса, ҳайратдан нафаслари ичларига тушиб кетди. Кейин билсам, улар бир соатдан бери шу ишни қила олмаётган экан. Уларнинг орасидаги учтаси мерганлик бўйича мукофот олган, аммо улар ҳам шишани ура олишмаган эканлар.
Бунинг ҳаммасини олдиндан билганимда, албатта, мен ҳам ура олмасдим. Буни, азизларим, жаҳолатнинг жасорати дейилади.
Агар жаҳолатнинг жасорати бўлмаганида, биз ҳеч нарса қила олмасдик, чунки олдиндан мағлубиятни кутиб, ўзимизни ишончсиз ҳис қилардик.
Шунинг учун ҳам ўша америкалик ёш йигит ҳақида ўқиб ҳайрон бўлмадим. У кечикиб лекция залига кириб келиб, тахтани кўрди. У ерда ечимини ҳеч ким топмаган тенглама бор эди.
Ёш йигит уни уй вазифаси деб ўйлаб, кўчириб олди. Уйига қайтиб боргач, кечгача меҳнат қилиб, ниҳоят тенгламани ечди ва эртаси куни ўқитувчига топширди.
Ўқитувчи ҳайратдан ўзига кела олмади ва йигитни чақириб, унга ҳақиқатни айтди: бу тенглама ечимсиз, буни тарих давомида математиклар ҳеч еча олмаган, ўқитувчи эса уни тахтага ечиш имконсиз бўлган тенглама сифатида кўрсатган эди. Аммо ҳақиқатни билмаган талаба уни бир кечада ечди.
Бу ерда бизга жаҳолатнинг жасорати керак, биз ўз олдимиздаги ишнинг қийинлигини ва биздан олдин қанча одамлар мағлуб бўлганини ўйламаслигимиз керак.
Бу муваффақиятга эришишнинг ягона усулидир. Агар биз бошлашдан аввал қўрқувларимизга берилсак, қора итлар келиб, бизни бир қадам ҳам ташлашга улгурмай ёриб ташлайдилар.
— Жаҳолатнинг жасорати ҳақида, Др. Аҳмад Холид Тавфиқ.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ