2024 йил 22 октябрь куни навбатдаги сайёр йиғилиш Нарпай туманида бўлиб ўтди. Вилоятдаги 16 та шаҳар-туман бош имом хатиблари ва иқтидорли имом-хатиблар тумандаги 18 та масжид имом-хатиблари ҳамроҳлигида 18 та маҳаллага тарқалиб, жойларда аҳолининг кам таъминланган ва нотинч оилаларда бўлди.
Шунингдек, маҳалла марказларида уюшмаган ёшлар билан суҳбатлар ташкил этилди. Ҳар бир маҳалладаги фуқаролар сони, ижтимоий ҳолати ва муаммолари таҳлил қилинди. Шу билан бирга, вилоят ишчи гуруҳи Нарпай туманидаги 18 та масжидда пешин намозини ўқиб, йиғилган намозхонларга бугунги кундаги долзарб мавзулар юзасидан маърузалар қилди ва уларнинг муаммо ва таклифларини тингладилар.
Мазкур тадбирлардан сўнг сайёр учрашувда иштирок этган диний соҳа ходимлари билан таҳлилий йиғилиш ўтказилди. Унда Нарпай туманидаги маҳаллаларда ўрганилган муаммолар, туманда диний соҳадаги ютуқ ҳамда камчиликлар ҳамда намозхонлар томонидан қилинаётган шикоятлар муҳокама қилинди.
Мазкур йиғилишга вилоят бош имом-хатиби в.в.б. Ё.Мансуров бевосита бош бўлди. Унда аҳолининг турли қатламларидан ўрганилган камчилик ва муаммолар ҳамкор ташкилотлар билан биргаликда ижрога йўналтириш чоралари муҳокама қилинди. Шунингдек, диний соҳа ходимларига раҳбарлар томонидан аҳолининг муаммоларини янада чуқурроқ ўрганиб, уларни бартараф этиш, улар билан янада яқин бўлиш, соҳани янада такомиллаштириш бўйича керакли кўрсатма ва топшириқлар берилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Тарихчилар Усмонли султонларининг ҳаж зиёратига бормаганига икки сабабни кўрсатадилар:
1. Хавфсизлик муаммолари:
Султонлар ҳаж сафарига боришда хавфсизлик муаммоларига дуч келган бўлишлари мумкин. Улар учун ҳажга бориш оддий одамларникидан фарқли равишда мураккаб бўлган, чунки султоннинг йўлда ҳужумга учраш хавфи катта эди. Бу ҳолат катта қўшин билан сафар қилишни талаб қиларди. Ҳаж ниятида йўлга чиқиб қон тўкишга сабаб бўлмаслигини афзал билганлар.
2. Давлат бошқарувидаги масъулият:
Султонлар мамлакатни муддатсиз тарк этиш хавфли деб ҳисоблашган. Ҳаж сафарлари бир неча ой давом этгани сабабли, давлатни ҳукмдорсиз қолдириш анархия ва сиёсий беқарорликка олиб келиши мумкин эди. Шунинг учун султонлар ҳаж ўрнига давлат бошқаруви ва харбий юришларга устунлик берганлар.
Вақт ўтиши билан Усмонлилар сулоласига бу анъанага айланди. Султонлар “ҳажжи бадал” қилишни тайинлаган бўлиши мумкин.
Шу билан бирга, Усмоний султонлари Макка ва Мадинага доим эътибор қаратган. Улар ҳар йили хайрия карвонларини жўнатиб, муқаддас шаҳарларнинг аҳолисига молиявий ёрдам кўрсатганлар ва Ҳарамайн масжидларини таъмирлаб, кенгайтириб турганлар.
Пўлатхон Каттаев,
ТИИ Ҳадис ва Ислом тарихи фанлари кафедраси катта ўқитувчиси.