Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Ҳар бир мусулмон Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Садақа бериш билан мол-дунё камайиб қолмайди”[1] деб айтган ҳадисларини яхши билади.
Аммо инсонда қандай қилиб деган савол туғилиши табиий.
Гарвард профессори илмий тадқиқотлар ёрдамида буни исботлаган. Бу ҳақда тадқиқотчи бундай дейди: “25 йил давомида олиб борган тадқиқотларим натижасига кўра, инсон қанча кўп хайр-эҳсон қилса, шунчалик бой бўлиши аниқланган. Бу натижага аввало ўзим ҳам ишонмадим. Маълумотларда хатолик кетган деб ўйладим. Лекин аниқ ҳақиқат шуки – агар сиз бир доллар хайрияга сарфласангиз, ўртача тахминанда бир ярим доллар сизга қайтиб келади”.
Сиз муҳтожларга ёрдам бериш баробарида аввало Аллоҳнинг розилигини, руҳий хотиржамлик, бу дунё ва охиратингиз учун яхшиликларни қўлган киритасиз ҳамда мол-дунёингизни поклайсиз.
Гарвард профессори яна бундай дейди: “Шундан сўнг, психологлар билан бирга тадқиқотларим устида иш олиб бордим. “Мен иқтисодчиман тадқиқотларим натижасига кўра, инсон қанча кўп садақа қилса, унинг даромади шунча кўпайиши аниқланди”, деб илмий изланишларимни баён этганимда, улар узоқ йиллардан бери бу ҳақиқатга гувоҳ бўлиб келишлигини, “садақа, хайрия қиладиганлар эҳсон қилганлари сари даромадлари кўпайиб борганини кўп кузатганмиз” дейишди”.
Қолаверса, хайр-эҳсон қилиш кишининг руҳиятига ва жисмоний саломатлигига ижобий таъсир қилиши ҳамда иқтисодий фаровонликни, адолатни жамиятни шакллантириши ҳам тадқиқотларда ўз исботини топган ҳақиқатлардан саналади.
Эҳсон-хайрия қилиш – икки томонлама фойдани жалб қилувчи амалдир.
Даврон НУРМУҲАММАД
[1] Имом Муслим ривояти.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Қишлоқ сайрида дўстларимдан бир гуруҳи бир ўйин ўйнаётганини кўрдим. Улар дарахт шоҳига бўшаган шиша идишни осиб қўйиб, масофадан туриб милтиқ билан мўлжалга олишарди. Мен ҳам уларнинг даврасига қўшилиб мерганликда ўзимни синаб кўришга қарор қилдим.
- Бу нима? Милтиқми? У қандай отилади? Нима қилиш керак? Шишага отиш керакми? Қани, мен ҳам синаб кўрай. Улар то диққатларини жамлаб улгурмай туриб милтиқнинг тепкисини босдим ва шиша парчалари ҳар тарафга сочилиб кетди.
Буни кутмаган дўстларим эса, ҳайратдан нафаслари ичларига тушиб кетди. Кейин билсам, улар бир соатдан бери шу ишни қила олмаётган экан. Уларнинг орасидаги учтаси мерганлик бўйича мукофот олган, аммо улар ҳам шишани ура олишмаган эканлар.
Бунинг ҳаммасини олдиндан билганимда, албатта, мен ҳам ура олмасдим. Буни, азизларим, жаҳолатнинг жасорати дейилади.
Агар жаҳолатнинг жасорати бўлмаганида, биз ҳеч нарса қила олмасдик, чунки олдиндан мағлубиятни кутиб, ўзимизни ишончсиз ҳис қилардик.
Шунинг учун ҳам ўша америкалик ёш йигит ҳақида ўқиб ҳайрон бўлмадим. У кечикиб лекция залига кириб келиб, тахтани кўрди. У ерда ечимини ҳеч ким топмаган тенглама бор эди.
Ёш йигит уни уй вазифаси деб ўйлаб, кўчириб олди. Уйига қайтиб боргач, кечгача меҳнат қилиб, ниҳоят тенгламани ечди ва эртаси куни ўқитувчига топширди.
Ўқитувчи ҳайратдан ўзига кела олмади ва йигитни чақириб, унга ҳақиқатни айтди: бу тенглама ечимсиз, буни тарих давомида математиклар ҳеч еча олмаган, ўқитувчи эса уни тахтага ечиш имконсиз бўлган тенглама сифатида кўрсатган эди. Аммо ҳақиқатни билмаган талаба уни бир кечада ечди.
Бу ерда бизга жаҳолатнинг жасорати керак, биз ўз олдимиздаги ишнинг қийинлигини ва биздан олдин қанча одамлар мағлуб бўлганини ўйламаслигимиз керак.
Бу муваффақиятга эришишнинг ягона усулидир. Агар биз бошлашдан аввал қўрқувларимизга берилсак, қора итлар келиб, бизни бир қадам ҳам ташлашга улгурмай ёриб ташлайдилар.
— Жаҳолатнинг жасорати ҳақида, Др. Аҳмад Холид Тавфиқ.
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ