05 Ноябр, 2024, 04 Жумадул аввал, 1446
05 Ноябр, 2024, 04 Жумадул аввал, 1446
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Шаҳодат ортиқ гапирмади. Бу вазиятда на гапирган ғолиб ва на жим турган. Чунки айтилмаса ҳам, эслатилмаса ҳам маълум ҳолатлар бор. 15 йиллик оила учун йўқчилик янгилик эмас. Рўзғорга у керак, бу кам. Энди бутладинг, десанг маиший тўловлар мўралаб туради. Аранг қутилдим десанг, кимдир касал бўлиб, дори-дармон ойликнинг шўрини қуритади. Мактабга пул, боғчага тўловни кечиктирмай етказилади. Мабодо, кимдир туғилиб, яна кимдир тўй қилса, ўша ой рўза тутишга тўғри келиб қолади. Кундалик бензинни умуман истисно қилиб бўлмайди. Нон ейишмаса ҳам, машинани оч қолдириш “гуноҳ”! Машинасиз киракашлик касод бўлади. Оиланинг асосий таъминот жабҳаси шикастланади. Шаҳодатнинг сиртқи ўқишининг контракти мутлақо оила харажатларига киритилмаган. Уни тўлаш тугул, ўйлаш одамни азоблайди-ку… Хуллас, бировдан олдин-бировдан кейин.
Шукр-ки, Шаҳодат Худо тавфиқ ва фаросат билан сийлаган аёллардан. Борига шукр, камига сабр қилади. Эртасига бир тишлам нони қолмаса ҳам, дуо ва таваккулни хаёлан қозонга солиб, эринмай қайнатади. Шира тортиб кетгунча қайнатади-да, намаги учун икки қатра кўз ёшни ҳам канда қилмайди. Бу “мазали таом” таъмини бойлар, ўзига тўқлар қидириб топа олмайдилар. Бунақа кўз ёшлар ва дуоларга қоришган “хаёлий таомлар”ни синиқ қалб соҳиблари қойиллатадилар-да!
Одатий кунлардан бири эди. Шаҳодат ҳамёнига қаради. 50 минг сўм пули қолибди. Ойликкача ҳали анча бор. Қарзларига берай деса, урвоқ ҳам бўлмайди. Қачондан бери кўнглидан бир гап ўтади: “Мана, неча йилдан бери бўлак яшаймиз. Ўзингдан орттириб, бировга эҳсон қилишга қурбинг етмайди. Лекин эҳсон қилиш учун бой бўлиш шарт эмас-ку, тўғрими? Озгина нарса ҳам катта ажр олиб келиши мумкин. Қулоғимга чалинганди, яқин кунларда қайнота отажоним қозон кабобми, тўй ошими, нимадир тансиқ таом истаб тургандилар-да… Шу бор 50 минг сўмимни ўғилларига берсам, бирор яхши таом олиб борсалар-у, шу жума адажонни дуоларини олсак. Рўзғор бу 50 билан на камайиб, на кўпайиб қолмайди. Дуо тагида қолармидик…”. Каллага яхши фикр келганда иккиланмай, отни қамчилади-да, ишга кетишаётганда турмуш ўртоғига ўша охирги 50 мингни чиқариб, “кичик эҳсонча” қилишини илтимос қилди. Бурҳон, севинди оқила аёлидан. Ҳам куюнди қўли калталигидан. Ҳа, майли, шунисига ҳам шукр, кўп шукр.
Шаҳодат ўша 50 мингни берганидан бирам севинди, бирам осмонларда учди-е. Худди осмон ҳам кулиб, дов-дарахтлар қарсак чалгандай бўлди. Ахир ўзи муҳтож, эҳсон олишга энг ҳақли бўлганинг бир ҳолатда, эҳсон қила олиш нақадар бахт! Яна ота-онангга-я.
Бу кўтаринкилик Шаҳодатнинг ишида ҳам давом этди. Компьютерида ҳисоб-китобини зоҳиран хотиржам кўриниб бажарса-да, руҳи танасига сиғмай яйраб кетарди.
Хонаси эшиги тақиллади. Уни сўрашди. Дарров ишлаётган ҳисоботини сақлаб қўйди-да, ташқарига чиқди. Бошқа бўлимдаги ҳамкасби экан. Уни кўриб яна хурсанд бўлди. Ораларида самимий дўстлик, бирдамлик бор. Жума куни тўғри уни келиб йўқлаб турибди. Ҳамкасби Шаҳодатни ортиқча вақтини олмади. Қўлини унинг қўлларига қўйди ва буклади. Очма ва қайтарма дегани бу. “Илтимос, буни олинг. Ёки сизга, ё бўлмаса бошқа қизга беришим керак эди. Аллоҳ мени тўғри хонангизга бошлади. Сизга келавердим. Бу сизга бериб юборилган эҳсон. Биласиз, контрактингиз бор. Шуни тўлаш учун, иншааллоҳ етади”, деди-да, тезда ўз бўлими томон юриб кетди. Шаҳодат тўсатдан содир бўлган бу ишдан раҳмат, дейишга ҳам улгурмади. Букланган қўлларини очди: 500 $ экан. Ҳақиқатда контракти учун шунча пул керак эди. Тўлаш учун нима қилишини, кимдан қарз олишини билмай гирён юрган эди. Ажабо, буниси қизиқ бўлди-ку. Эрталабдан охирги 50 мингини эҳсон қилувди. Кўп вақт ўтиб улгурмасидан, ўзига юз баробар бўлиб қайтиб турибди-я! “Ё, Робб, шукр, кўп шукр. Эҳсонга илҳомлантирганинг учун. Бизни ҳам, уларни ҳам, етказувчини ҳам. Сен шундай Зотсан-ки, яхшилик ва карамда ҳеч кимни ўзингдан ўздирмайсан. Мен раҳматинг қаршисида маст, қудратинг олдида лолман”, дея икки яноғи ҳўл бўлди. Ич-ичидан берганни ҳам, етказганни ҳам дуо қилди. Уларни ота-оналарини алоҳида эслади…
Бундай воқеалар ҳаётимизда ҳар қадамда учраб туради. Қаҳрамонларни эҳтимол сиз ҳам танирсиз. Гоҳо олувчи, гоҳо берувчи, гоҳо курьер қиёфасида намоён бўласиз. Беринг, кам деб ҳисобламанг. Беролмасангиз берувчиларни йўллаб қўйинг. Сиз билган муҳтожларни улар билмаслиги мумкин. Аллоҳ таоло наздида эҳсонни катта-кичиги бўлмайди. Ахир 50 мингни танлармидингиз ёки 500 $ !?
ТИИ “Ҳадис ва Ислом тарихи фанлари” кафедраси
катта ўқитувчиси Н.Саидакбарова
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Молекуляр дунёга оид замонавий тадқиқотлар олимлар ва илмий марказларни Яратувчининг мавжудлиги тўғрисидаги якдил, асосий хулосага келишига сабаб бўлмоқда. Протеин молекуласининг тузилишини батафсил ўрганиш натижасида олимлар илоҳий куч иштирокисиз молекулалар ўз-ўзидан пайдо бўлиш эҳтимоли мавжуд эмас деган қатъий тўхтамга келишмоқда.
Протеин молекулалари тирик ҳужайранинг асоси бўлиб, у маълум аминокислоталардан иборат. Протеинлардаги аминокислоталарнинг сони 50 дан мингтагача ёки ундан кўп бўлади. Бундай ҳолда, аминокислоталар фақат битта турдаги, яъни Л-аминокислоталар бўлиши керак. Улар қатъий кетма-кетликда жойлашган ва бир-бири билан фақат пептид боғи билан боғланади. Пептид боғи аминокислота боғламларини бир-бири билан боғлайди. Агар оқсил молекуласининг тузилишида ушбу шартлардан бирортаси бузилган бўлса, у тирик материянинг бир қисми бўла олмайдиган фойдасиз аминокислоталар тўпламига айланади.
Масалан, 20 та турдаги 500 та аминокислотадан иборат ўртача оқсил молекуласини қатъий тартибга солиш зарурати молекуляр дунёнинг жуда мураккаб конфигурациясидан далолат беради. Агар аминокислоталар керакли кетма-кетликда ўз-ўзидан пайдо бўлиши мумкин деб ҳисобласак, унда бундай ҳолатнинг эҳтимоллиги 1/10⁶⁵⁰, яъни ўннинг 650-даражасидаги сондан бирига тенг.
Бу рақам қаердан пайдо бўлди? Бу оддий математика. 20 та турдаги ҳар бир аминокислотани тўғри танлаш эҳтимоли 1/20 ни ташкил қилади. Ва барча 500 аминокислоталарни тўғри танлаш эҳтимоллиги 1/20⁵⁰⁰ бўлса, бу 1/10⁶⁵⁰ га тенг.
Энди фақат Л-аминокислоталарни танлаш эҳтимоллигини ҳисобласак. Л ва Д-аминокислоталар бир хил кимёвий таркибга эга, аммо учинчи даражали тузилмаларнинг қарама-қарши жойлашувида фарқланади. Бундан ташқари, барча тирик организмларнинг оқсиллари фақат Л-аминокислоталардан иборат ва агар протеин таркибида камида битта Д-аминокислота бўлса, у яроқсиз ҳолга келади. Икки мавжуд турдаги аминокислоталардан (Д ва Л) Л-аминокислоталарнинг бўлиш эҳтимоллиги 1/2 га тенг. Протеинда 500 та аминокислота бўлса, уларнинг фақат Л — шакллари бўлиш эҳтимоли 1/2⁵⁰⁰ бўлиб, бу 1/10¹⁵⁰ га тенг.
Аминокислоталарнинг пептид алоқаси билан боғланиш эҳтимоллигини ҳисобга олиш керак. Аминокислоталар бир-бири билан турли хил бирикмалар ҳосил қилади, аммо оқсил молекуласини ҳосил қилиш учун аминокислоталар бир-бири билан фақат пептид боғи билан боғланган бўлиши керак. Аминокислоталарни пептид боғи орқали боғлаш эҳтимоли 50 %ни ташкил этиши аниқланди. Агар оқсилда 500 та аминокислота бўлса, умумий эҳтимоллик 1/2⁴⁹⁹ бўлиб, бу 1/10¹⁵⁰ га тенг.
Барча уч омилни ҳисобга олиш ва умумий эҳтимолликни ҳисоблаш учун натижада юзага келган эҳтимолликларни кўпайтириш керак. 1/10⁶⁵⁰ х 1/10¹⁵⁰ х 1/10¹⁵⁰ = 1/10⁹⁵⁰, яъни 10нинг 950-даражасидан битта имконият. Тасаввур қилинг, эҳтимоллик қанчалар кам! Имкониятлар деярли нолга тенг! Математикада 1/10⁵⁰ эҳтимоллик нолга тенг ҳисобланади.
Биология бўйича Калифорния эҳтимоллик илмий марказидан доктор Жеймс Копедж ҳисоб-китобларни амалга оширди. Олим барча эҳтимоллик қонунларини биргина оқсил молекуласининг тасодифан пайдо бўлиш эҳтимоллиги мисолида кўриб чиқди. У ернинг барча жисм ва суюқликлари — океанлар, атомлар, ер қобиғи таркибидаги молекулаларни пайдо бўлиш эҳтимоллигини ҳисоблаб чиқди. Кейин у аминокислоталарнинг боғланиши табиатдаги боғланиш тезлигидан бир ярим триллион марта юқори тезликда содир бўлишини аниқлади. Имкониятларни ҳисоблаб, у битта оқсил молекуласи тасодифан ҳосил бўлиши учун 10²⁶² йил кераклигини аниқлади. Бу 262 нолга эга астрономик рақам бўлиб, коинотнинг ҳозирги маълум ёшидан ҳам ошади.
Бинобарин, Яратганнинг иштирокисиз тирик материянинг оқсил молекуласидек оддий бирикмаси ҳосил бўлмас экан, мураккаброқ бирикмалар, ҳужайралар, организмлар ва жисмларнинг ўз-ўзидан пайдо бўлиши борасидаги эҳтимоллиги умуман мавжуд эмас.
Интернет маълумотлари асосида
ТИИ Ҳадис ва ислом тарихи фанлари кафедраси
катта ўқитувчиси Пўлатхон Каттаев тайёрлади
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа