Россия Федерацияси Астрахань шаҳрида
“Анъанавий ислом: моҳият, имкониятлар ва муаммолар” мавзусидаги
I Халқаро илмий-диний конференция ўтказилди
Астрахань вилояти мусулмонлари минтақавий Диний идораси, Россия мусулмонларининг марказий Диний идораси, Астрахань вилояти губернатори Администрацияси томонларидан ташкил этилган “Анъанавий ислом: моҳият, имкониятлар ва муаммолар” мавзусидаги I Халқаро илмий-диний конференцияда Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг вакили И. Иномов иштирок этди.
Мазкур конференцияда Россия Федерацияси, Қозоғистон, Қирғизистон ва Ўзбекистон давлатларидан ҳамда Россия Федерациясининг Татаристон Республикаси, Доғистон Республикаси, Чеченистон Республикаси ва бошқа минтақаларидан 230 дан ортиқ иштирокчилар, диний соҳа ходимлари, университет ректорлари, мутахассислар, илмий тадқиқотчилар, етакчи диншунос олимлар, илмий, сиёсий ва жамоат арбоблари, миллий диаспоралар вакиллари, талабалар ҳамжамияти вакиллари қатнашдилар.
“Бугунги кунда диний соҳада ибратли намуна мамлакат” деб нуфузли анжуманда таъриф этилган Ўзбекистон мамлакати вакилига шараф билан биринчи бўлиб сўз берилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили I Халқаро илмий-диний конференция иштирокчиларига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг катта салом ва дуои-хайрларини ҳурмат ила етказди.
Диний идорамиз вакили ўз сўзида давлатимиз, ҳукуматимиз томонидан Ўзбекистон заминидан чиққан буюк алломаларимизнинг илмий мероси, ҳозирги кунда уларнинг асарларини ўрганиш, таржима ва тадқиқ қилиш бўйича олиб борилаётган ишлар, халқаро илмий-тадқиқот марказлар фаолияти ва янгидан ташкил этилаётган олий диний таълим муассасалари ҳамда юртимизда азалий диний қадриятларимизга, миллий урф-одатларимизга энг юқори даражада ҳурмат билан жуда ҳам катта эътибор берилаётгани ҳақида сўзлаб берди.
Берилган маълумотлар анжуман меҳмонларида катта қизиқиш уйғотиб, яхши таассурот қолдирди.
Таъсирли мисоллардан сўнг конференция иштирокчиларидан тақдим этилган саволларга қониқарли ва батафсил жавоблар берилди.
Тадбир сўнгида бир овоздан қабул қилган Резолюцияда конференция иштирокчилари анъанавий қадриятларни сақлаш ва ривожлантириш бўйича ўз қарашларини баён қилдилар.
Россия Федерацияси Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идораси раиси, муфтий Рауф Джантасов билан Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили ўзаро илиқ ва самимий суҳбат давомида Муфтий Рауф Джантасовга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг катта салом ва дуои-хайрларини ҳурмат ила етказди.
Муфтий Рауф Джантасов “Ислом оламида юқори нуфузга эга бўлган Ўзбекистон деган юртдан бизни ҳурмат қилиб, сўзимизни ерда қолдирмасдан, таклифимизни инобатга олиб, Ўзбекистон Диний идорасидан вакил юборгани учун Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазратлари, Шайх Нуриддин Холиқназар жанобларидан чексиз миннатдормиз!” деб, хурсандлигини бир неча бор самимий изҳор этди.
Куннинг иккинчи ярмида ташкилотчиларнинг дастурларига биноан Халқаро конференция ишлари Астрахань давлат тиббиёт университетида давом этди.
57 давлатдан келган 2600 та талаба таҳсил олаётган университетда ислом динига мансуб 480 дан зиёд ўқитувчи-талабалар билан ўтказилган самимий суҳбатда маъруза қилган Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили “Ота-она рози – Худо рози!”, “Ўзга дин вакиллари билан мулоқот одоблари”, “Истиқомат қилиб турган жойнинг қонун-қоидаларига нисбатан ҳурмат ва итоат”, “Ҳар хил бегона ғоялардан эҳтиёт бўлиш – замон талаби!” мавзуларида тўхталиб ўтди.
Қизиқтирган ҳар қандай диний саволлар бўйича ҳар бир ўқитувчи-талаба ўз юртларидаги Диний идораларининг расмий сайт-каналларидан фойдаланишга чақириб, зарурат пайдо бўлса, ўзи истиқомат қиладиган ҳудуддаги расмий масжид имом-хатибига мурожаат қилиш мақсадга мувофиқлиги таъкидлаб ўтилди.
Айниқса бугунги кунда ҳар хил диний оқимлардан эҳтиёт бўлиш долзарблиги – ҳам шариат буйруғи, ҳам замон талаби, ҳам давр эҳтиёжи эканлигига эътибор қаратилди.
Анжуман доирасида жаҳонга машҳур бўлган Астрахань давлат тиббиёт университети проректори тиббиёт фанлари доктори, профессор Башкина Ольга Александровна ҳам “Яқинда Ўзбекистонга Россия Президентининг давлат ташрифида борганини, Ўзбекистон диёри – ўзгача диёр эканлигини, гўё эртакнинг ичига кириб чиққанлигини ҳамда яна бориш жуда ҳам катта истаги борлигини” тўлқинланиб ифода этди.
Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идораси раиси Ўзбекистонда Президент Ш.Мирзиёев бошчилигида диний-маърифий соҳада эришилаётган ютуқлар ва ислоҳотларга юқори баҳо бериб, “Биз сизларнинг юртингизга ҳавас қиламиз! Ўзбекистоннинг бу борадаги бой тажрибасидан кўп нарса ўрганишимиз керак” деб самимий эътироф этди.
Муфтий Рауф Джантасов ўзининг катта саломини Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларига етказишни сўради.
Конференция доирасидаги тадбирлар Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идорасининг
https://vk.com/islamastrakhan,
https://t.me/rdum_ao ҳамда
https://vgtrk.ru/russiatv Россия 1,
https://t.me/governorspressoffice/18869,
https://vk.com/video-40567160_456244639,
https://vk.com/video-217857666_456246465?access_key=b3c4ff78050a020a63 каби ижтимоий тармоқларда ҳам кенг ёритилди.
Бир ўтириб, яшаб ўтган шунча йиллик ҳаётимизда бошдан кечирган ғам-ғуссаларимиз ҳақида фикр юритиб кўрсак, қайғулар икки хил эканини кўрамиз:
Биринчиси – ўша пайтда кўзимизга катта кўриниб, ҳатто йиғлашимизга сабаб бўлган қайғуларимиз. Лекин вақт ўтиши билан улар аслида оддий нарса экани, йиғлашга арзимаслиги маълум бўлади. Баъзан ўша кунларни эслаганимизда кулгимиз келиб, «Шу арзимас нарса учун ҳам сиқилиб, йиғлаб юрган эканманми? У пайтларда анча ёш бўлган эканмиз-да», деб қўямиз.
Иккинчиси – ҳақиқатдан ҳам катта мусибатлар. Баъзилари ҳаётимизни зир титратган. Бу қайғулар ҳам ўтиб кетади, лекин ўчмайдиган из қолдириб кетади. Бу излар узоқ йилларгача қалбга оғриқ бериб тураверади. Бу қайғулар баъзан тўхтаб, баъзан ҳаракатга келиб, янгиланиб турадиган вулқонга ўхшайди. Бундай ғам-қайғуларнинг яхши тарафи шундаки, улар ҳаётда ҳам, охиратда ҳам яхшиликларнинг кўпайишига сабаб бўлади. Улар қалбимизда ўчмас из қолдирса, ҳар эслаганда кўзларимизда ёш қалқиса, энг асосийси – ўшанда дуога қўл очиб, сабр билан туриб бера олсак, кўп-кўп яхшиликларга, ажр-савобларга эга бўламиз. Ғам-қайғу янгиланиши билан яхшиликлар ҳам янгиланиб бораверади.
Ғам-қайғусиз ҳаётни кутиб яшаётган қизга «Сиз кутаётган кун бу дунёда ҳеч қачон келмайди», деб айтиш керак.
Аллоҳ таоло «Биз инсонни машаққатда яратдик», деган (Балад сураси, 4-оят).
Бу ҳаёт – ғам-ташвишли, азоб-уқубатли, машаққатли ҳаётдир. Мўмин одам буни жуда яхши тушунади. Бу дунёда қийналса, азоб чекса, охиратда албатта хурсанд бўлишини билади. Инсон мукаммал бахтни фақатгина охиратда топади. Шунинг учун улуғлардан бирига «Мўмин қачон роҳат топади?» деб савол беришганда, «Иккала оёғини ҳам жаннатга қўйганида», деб жавоб берган экан.
Аллоҳнинг меҳрибонлигини қарангки, охират ҳақида ўйлаб, унга тайёргарлик кўриш ҳаётни гўзал қилади, қайғуларни камайтириб, унинг салбий таъсирини енгиллатади, қалбда розилик ва қаноатни зиёда қилади, дунёда солиҳ амалларни қилишга қўшимча шижоат беради, мусибатга учраганларни бу ғам-ташвишлар, азоб-уқубатлар бир кун келиб, бу дунёда бўлсин ёки охиратда бўлсин, барибир якун топишига ишонтиради. Охират ҳақида ўйлаб, фақат солиҳ амаллар қилишга интилиш инсонни бахтли қилади.
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: «Кимнинг ғами охират бўлса, Аллоҳ унинг қалбига қаноат солиб қўяди, уни хотиржам қилиб қўяди, дунёнинг ўзи унга хор бўлиб келаверади. Кимнинг ғами дунё бўлса, Аллоҳ унинг дардини фақирлик қилиб қўяди, паришон қилиб қўяди, ваҳоланки дунёдан унга фақат тақдир қилинган нарсагина келади».
Аллоҳ таоло фақат охират ғами билан яшайдиган (охират ҳақида кўп қайғурадиган, ҳар бир амалини охирати учун қиладиган) қизнинг қалбини дунёнинг матоҳларидан беҳожат қилиб қўяди. Қарабсизки, бу қиз ҳар қандай ҳолатда ҳам ўзини бахтли ҳис қилади, ҳаётидан рози бўлиб яшайди. Хотиржамликда, осойишталикда, қаноатда яшагани учун истамаса ҳам қўлига мол-дунё кириб келаверади. Зеро, Аллоҳ таоло охират ғамида яшайдиган, шу билан бирга, ҳаётий сабабларни ҳам қилиш учун ҳаракатдан тўхтамаган кишининг ризқини кесмайди, уни неъматларига кўмиб ташлайди.
Аммо Аллоҳ таоло бор ғам-ташвиши дунё бўлган қизни фақирлар қаторида қилиб қўяди. Бундай қиз мол-дунёга кўмилиб яшаса ҳам, ўзини фақир, бечора ҳис қилаверади. Натижада дарди янгиланаверади, дардига дард қўшилаверади, фикрлари тарқоқ бўлиб, изтиробга тушади. Афсуски, шунча елиб-югургани билан фақат дунёнинг неъматларига эриша олади, охиратда насибаси бўлмайди.
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ,
Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.