Россия Федерацияси Астрахань шаҳрида
“Анъанавий ислом: моҳият, имкониятлар ва муаммолар” мавзусидаги
I Халқаро илмий-диний конференция ўтказилди
Астрахань вилояти мусулмонлари минтақавий Диний идораси, Россия мусулмонларининг марказий Диний идораси, Астрахань вилояти губернатори Администрацияси томонларидан ташкил этилган “Анъанавий ислом: моҳият, имкониятлар ва муаммолар” мавзусидаги I Халқаро илмий-диний конференцияда Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг вакили И. Иномов иштирок этди.
Мазкур конференцияда Россия Федерацияси, Қозоғистон, Қирғизистон ва Ўзбекистон давлатларидан ҳамда Россия Федерациясининг Татаристон Республикаси, Доғистон Республикаси, Чеченистон Республикаси ва бошқа минтақаларидан 230 дан ортиқ иштирокчилар, диний соҳа ходимлари, университет ректорлари, мутахассислар, илмий тадқиқотчилар, етакчи диншунос олимлар, илмий, сиёсий ва жамоат арбоблари, миллий диаспоралар вакиллари, талабалар ҳамжамияти вакиллари қатнашдилар.
“Бугунги кунда диний соҳада ибратли намуна мамлакат” деб нуфузли анжуманда таъриф этилган Ўзбекистон мамлакати вакилига шараф билан биринчи бўлиб сўз берилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили I Халқаро илмий-диний конференция иштирокчиларига Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг катта салом ва дуои-хайрларини ҳурмат ила етказди.
Диний идорамиз вакили ўз сўзида давлатимиз, ҳукуматимиз томонидан Ўзбекистон заминидан чиққан буюк алломаларимизнинг илмий мероси, ҳозирги кунда уларнинг асарларини ўрганиш, таржима ва тадқиқ қилиш бўйича олиб борилаётган ишлар, халқаро илмий-тадқиқот марказлар фаолияти ва янгидан ташкил этилаётган олий диний таълим муассасалари ҳамда юртимизда азалий диний қадриятларимизга, миллий урф-одатларимизга энг юқори даражада ҳурмат билан жуда ҳам катта эътибор берилаётгани ҳақида сўзлаб берди.
Берилган маълумотлар анжуман меҳмонларида катта қизиқиш уйғотиб, яхши таассурот қолдирди.
Таъсирли мисоллардан сўнг конференция иштирокчиларидан тақдим этилган саволларга қониқарли ва батафсил жавоблар берилди.
Тадбир сўнгида бир овоздан қабул қилган Резолюцияда конференция иштирокчилари анъанавий қадриятларни сақлаш ва ривожлантириш бўйича ўз қарашларини баён қилдилар.
Россия Федерацияси Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идораси раиси, муфтий Рауф Джантасов билан Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили ўзаро илиқ ва самимий суҳбат давомида Муфтий Рауф Джантасовга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларининг катта салом ва дуои-хайрларини ҳурмат ила етказди.
Муфтий Рауф Джантасов “Ислом оламида юқори нуфузга эга бўлган Ўзбекистон деган юртдан бизни ҳурмат қилиб, сўзимизни ерда қолдирмасдан, таклифимизни инобатга олиб, Ўзбекистон Диний идорасидан вакил юборгани учун Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазратлари, Шайх Нуриддин Холиқназар жанобларидан чексиз миннатдормиз!” деб, хурсандлигини бир неча бор самимий изҳор этди.
Куннинг иккинчи ярмида ташкилотчиларнинг дастурларига биноан Халқаро конференция ишлари Астрахань давлат тиббиёт университетида давом этди.
57 давлатдан келган 2600 та талаба таҳсил олаётган университетда ислом динига мансуб 480 дан зиёд ўқитувчи-талабалар билан ўтказилган самимий суҳбатда маъруза қилган Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили “Ота-она рози – Худо рози!”, “Ўзга дин вакиллари билан мулоқот одоблари”, “Истиқомат қилиб турган жойнинг қонун-қоидаларига нисбатан ҳурмат ва итоат”, “Ҳар хил бегона ғоялардан эҳтиёт бўлиш – замон талаби!” мавзуларида тўхталиб ўтди.
Қизиқтирган ҳар қандай диний саволлар бўйича ҳар бир ўқитувчи-талаба ўз юртларидаги Диний идораларининг расмий сайт-каналларидан фойдаланишга чақириб, зарурат пайдо бўлса, ўзи истиқомат қиладиган ҳудуддаги расмий масжид имом-хатибига мурожаат қилиш мақсадга мувофиқлиги таъкидлаб ўтилди.
Айниқса бугунги кунда ҳар хил диний оқимлардан эҳтиёт бўлиш долзарблиги – ҳам шариат буйруғи, ҳам замон талаби, ҳам давр эҳтиёжи эканлигига эътибор қаратилди.
Анжуман доирасида жаҳонга машҳур бўлган Астрахань давлат тиббиёт университети проректори тиббиёт фанлари доктори, профессор Башкина Ольга Александровна ҳам “Яқинда Ўзбекистонга Россия Президентининг давлат ташрифида борганини, Ўзбекистон диёри – ўзгача диёр эканлигини, гўё эртакнинг ичига кириб чиққанлигини ҳамда яна бориш жуда ҳам катта истаги борлигини” тўлқинланиб ифода этди.
Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идораси раиси Ўзбекистонда Президент Ш.Мирзиёев бошчилигида диний-маърифий соҳада эришилаётган ютуқлар ва ислоҳотларга юқори баҳо бериб, “Биз сизларнинг юртингизга ҳавас қиламиз! Ўзбекистоннинг бу борадаги бой тажрибасидан кўп нарса ўрганишимиз керак” деб самимий эътироф этди.
Муфтий Рауф Джантасов ўзининг катта саломини Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларига етказишни сўради.
Конференция доирасидаги тадбирлар Астрахань вилояти мусулмонларининг Минтақавий Диний идорасининг
https://vk.com/islamastrakhan,
https://t.me/rdum_ao ҳамда
https://vgtrk.ru/russiatv Россия 1,
https://t.me/governorspressoffice/18869,
https://vk.com/video-40567160_456244639,
https://vk.com/video-217857666_456246465?access_key=b3c4ff78050a020a63 каби ижтимоий тармоқларда ҳам кенг ёритилди.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ташаддуд йўналиши тарафдорлари динни фақатгина Қуръон ва Суннат деб талқин қилиб, ҳар бир масалага далил сўрайверишади, чунки улар иккинчи таърифдан, яъни «Фиқҳ илми – мукаллафлар қиладиган амалларнинг ҳолатини ҳалол ёки ҳаромлик, фасод ёки саҳиҳлик жиҳатидан ўрганадиган илмдир», деган таърифдан ғофил қолишган.
Демак, фақиҳнинг иши шифокорнинг ишидек экан. Ҳозир шифокорнинг ҳузурига бориб, «Қорним оғрияпти», дейсиз. У сизга: «Нима единг? Нима ичдинг? Қон босиминг борми? Қандли диабет билан оғримаганмисан?» деган саволларни беради. Кейин дори ёзиб беради. Шифокорнинг иши шунақа. Ўша шифокордан: «Сиз айтган фалон дори қандай тайёрланган?» деб сўрайсизми? Йўқ. Бу соҳанинг ўз мутахассислари бўлади – доришунослар.
Худди шунга ўхшаб, муҳаддислар ҳам фақиҳларга: «Сизлар табибсизлар, бизлар эса доришунос», дейишади. Ҳа, фақиҳлар шифокорга ўхшайди, уларнинг амали ҳукм чиқариш бўлади. Уларни бирор ташкилот деб олсак, одамлар уларга никоҳ ва талоқ, савдо-сотиқ масалалари бўйича мурожаат қилишса, ҳолатга қараб, ҳукм чиқариб беришади. Демак, фақиҳлар мукаллафлар қилаётган амалларнинг ҳолати ҳақида баҳс қилишади, уларнинг далили ҳақида эмас. Далилнинг баҳсини қила оладиган зотлар эса мутлақ мужтаҳидлардир.
Бир масаланинг далили мужтаҳид томонидан Қуръон ва саҳиҳ Суннатдан олинганига ишонч ҳосил қилмасак, уни қабул қилмаймиз.
Мужтаҳидлар кимлар? Улар саҳоба, тобеъин ва мазҳаб имомларидир. Ҳукм фақат ҳанафий, моликий, шофеъий ёки ҳанбалий мазҳаби уламолари томонидан чиқарилган бўлсагина қабул қиламиз. Масалан, бир ҳукмнинг Абу Ҳанифага нисбат берилганини кўрсак, аниқ биламизки, у зот ҳеч қачон далилсиз гап айтмаганлар. Оддий муфтий эса мазҳабни пухта ўргангач, мана шу мазҳаб асосида фатво беради, чунки унинг олдида мутлақ мужтаҳидлардан етиб келган, ишончли, мазҳабда қарор топган ҳукмлар бўлади. Биз ҳукмни мана шундай мазҳабдан содир бўлсагина қабул қиламиз. Фармацевт одам дорини фақат ишончли корхонадан олиб, Соғлиқни сақлаш вазирлиги томонидан муҳрланган ҳолатда бериши керак бўлганидек, биз ҳам ҳукмни фақатгина ишончли, муҳр босилган мазҳаб томонидан берилгандагина қабул қиламиз. Шундагина кўнглимиз хотиржам бўлади.
Масалан, камина ходимингизнинг иши ҳам шахснинг ҳолатларини ўрганишдир. Фалончида нима содир бўлди, нега хотинини талоқ қилди, унинг ҳолати қандай? Шуларни билиб, сўнг унга мазҳабдан ҳукм айтаман. Мен шифокор бўлсам-у, доришунос бўлмасам, лекин ўзимча бориб, дори тайёрласам, беморни ўлдириб қўйиши мумкин, чунки менинг ишим уни даволашдир, унга дори тайёрлаш эмас. Дорини шу соҳанинг мутахассислари тайёрлайди. Бунинг учун жуда катта илм, тажриба керак. Энди мен фақиҳ бўла туриб, янгитдан ҳукм чиқариш билан шуғуллансам, «Фалончининг хотинига талоқ тушибди», деб фатво бериб юбораман, Фалончининг қўлини кесишга ҳукм қиламан, яна кимнингдир ҳаётини барбод қиламан, натижада бутун жамиятни бузиб юбораман. Эътибор беряпсизларми?! Шундай ҳолат юзага келади!
«Ҳанафий мазҳабига теран нигоҳ» китобидан