Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
24 Декабр, 2025   |   4 Ражаб, 1447

Тошкент шаҳри
Бомдод
06:21
Қуёш
07:47
Пешин
12:28
Аср
15:18
Шом
17:03
Хуфтон
18:22
Bismillah
24 Декабр, 2025, 4 Ражаб, 1447

Ўзбекистон бағрикенгликда бошқа давлатларга намуналиги эътироф этилди

18.11.2024   17436   2 min.
Ўзбекистон бағрикенгликда бошқа давлатларга намуналиги эътироф этилди

Бугун, 16 ноябрь куни пойтахтимиздаги “International Hotel Tashkent” меғмонхонасида “Янги Ўзбекистонда диний бағрикенглик” мавзуида халқаро илмий-амалий конференция бўлиб ўтди. 
 

Конференцияда Ўзбекистон Республикаси Президенти маслаҳатчиси Музаффар Комилов, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари, Дин ишлари бўйича қўмита раиси Содиқ Тошбоев, шунингдек, олимлар, миллий маданият марказлари, турли конфессия етакчилари, этник-маданий бирлашмалар ва талабалар иштирок этди.


Шу билан бирга, АҚШ, Буюк Британия, Корея Республикаси, Туркия, Малайзия, Португалия, Арманистон, Россия Федерацияси, Тожикистон, Қозоғистон каби давлатлардан келган соҳа мутахассислари, ЮНЕСКОнинг Ўзбекистондаги ваколатхона ходимлари, дипломатик корпус вакиллари қатнашди.


Анжуман аввалида Президент маслаҳатчиси Музаффар Комилов сўз олиб, юртимизда хилма-хил диний эътиқодга эга бўлган кишиларнинг бир заминда ҳамжиҳатликда яшаётгани бағрикенгликнинг ёрқин далили бўлаётгани, ҳукуматимизнинг чуқур ўйланган миллий ва диний сиёсат туфайли бугун Ўзбекистон бутун дунё мамлакатлари учун бағрикенглик намуналарини ўзида мужассам этган давлат сифатида ўрнак бўлаётганини қайд этди. 


Конференцияда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратлари ўз чиқишлари давомида барча иштирокчиларни Халқаро бағрикенглик куни билан самимий муборакбод этиб, кейинги йилларда мамлакатимизда миллатлараро тотувликни таъминлаш, диний бағрикенгликни қарор топтириш, ўзаро меҳр-оқибат, инсон шаъни ва қадр-қимматини улуғлашга катта эътибор қаратилаётганини таъкидлади.


Муфтий ҳазратлари маърузалари давомида Аллоҳ таоло бандаларини бир-бири билан танишиб, тинч-тотув ва аҳилликда ҳаёт кечиришга амр қилганини оятлар асосида далиллаб, муқаддас динимиз ўзидан олдинги самовий динларни эҳтиром қилиш баробарида уларга мурувват кўрсатишга ҳам чақирганига урғу қаратдилар.


Ислом таълимоти ўзга дин вакиллари билан чиройли ва бағрикенглик ила муносабатда бўлишга чорлагани ва бу гўзал анъана бугунги кунда ҳам давом этиб келаётганини алоҳида таъкидлагди. Мазкур анжуман ҳам барча дин вакилларини илм-маърифат, тинчлик-осойишталик, ҳамжиҳатлик ва эзгуликка тарғиб этиши йўлидаги муҳим ташаббус экани қайд этилди. 


Анжуманда турли халқаро ташкилот ва диний конфессия вакиллари мавзу доирасида сўзга чиқиб, мамлакатимизда турли дин ва миллат вакилларининг эмин-эркин яшашлари учун барча шароитлар яратилганлиги ва диний жамоалар жамият тараққиётида тобора фаол иштирок этаётганлигини таъкидлади.


Илмий-амалий конференция шўъбаларга бўлинган ҳолда давом этиб, унда мавзу юзасидан бир қатор маърузалар ўқилди, ташаббус ва таклифлар юзасидан ўзаро фикр-мулоҳазалар алмашилди.


Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

Бошқа мақолалар
Мақолалар

Аҳли сунна вал жамоа кимлардан иборат?

22.12.2025   5893   2 min.
Аҳли сунна вал жамоа кимлардан иборат?

Бу уммат бошидан охиригача бир ақида – ашъарий-мотуридийлик ақидасида эди. Муфассирлар, ҳадис шориҳлари, фуқаҳолар, навҳ ва луғат уламолари, буларнинг деярли барчаси эътиқодда бир йўлни тутишган эди. Бу гапни исботлашга ҳожат йўқ, бу ҳақиқат экани кундек равшан аксиомадир. Уламоларнинг таржимаи ҳоллари ҳақида ёзилган китоблар олимларни бу мазҳабларга мадҳ ва мақтов ўлароқ нисбат берганини кўрасиз. Буюк уламолар ҳақида маълумотлар келтирилганда Имом Фалончи, мазҳаби шофеъий, ё ҳанафий, ақидада ашъарий ё мотуридий, дейилган. Кўпинча олимнинг тасаввуфдаги тариқатига ҳам тўхтаб ўтилади. Масалан, Имом Жунайд тариқатида бўлса, Жунайдий нисбати берилади.

Бу одат яқин-яқингача давом этиб келаётган эди. Бунга биров эътироз ҳам билдирмаган, инкор ҳам қилмаган. Бирон олим ҳақида гапирилар экан, фиқҳда тўрт мазҳабда қайсига эргашиши, ақидада ашъарийми мотуридийми қайси манҳажда экани ва тариқатдаги йўли баён қилинмай қолмаган. 

Бу дастур умматни шарқию ғарбини, шимолию жанубини минг йилдан бери ягона қалбга, ягона фикр атрофига жамлаб келади. Бирон одам оғриса, бутун тана ўша касал аъзо учун қайғуриб, даволашга киришарди. 

Тарихимизни зийнатлаб турган, бугунги шармандаликларни бир мунча тўсиб турган тарихий ғалабаларимиз ҳам шу ақида, шу тафаккур воситасида қўлга киритилган.

Ҳиттинда салибчиларни ер тишлатиб, Қуддусни қайтариб олган Салоҳиддин Айюбий ва унинг қўшини айни шу мазҳаб ва тариқатларда бўлишган. Биронталари бугунги салафийликни билган эмас. 

Музаффар Қутз, Зоҳир Бейбарс ва улар билан елкадош бўлган Изз ибн Абдуссалом каби уламолар мазҳабда бўлишган. Айни Жолутда мўғулларни тор-мор келтиришда ҳам асосий қуролимиз бирлик эди. Ўша пайтда бошини баланд кериб: “Бидъатчисизлар, ширк келтиряпсизлар, қабрларни зиёрат қилиш ширк”, деб қичқирадиган шаллақилар бўлмаганди. 
 
Султон Муҳаммадхон Фотиҳ ва унинг қаторидаги олим ва муршидлар динда бир манҳажни тутишган эди. Кофирлар қўлида қолиб кетган шаҳар (Қустантиния)ни фатҳ қилиб, машҳур ҳадисда келган башоратга* ноил бўлишди. Аммо ҳадис мусулмон ашъарий-мотуридий қўмондон ва унинг қўшини ҳақида эканидан қалблари ёниб, ҳасад қилаётган бугунги бемазҳаб тоифалар ҳадиснинг тасдиғини бузиб талқин қилишмоқда. (давоми бор)

Доктор Аҳмад Муҳаммад Фозил,
Истанбулдаги Султон Муҳаммад Фотиҳ жомеъаси,

исломий илмлар куллияси доктори

*Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Қустантиния, албатта, фатҳ қилинажак. Унинг амири нақадар яхши амир, қўшини нақадар яхши қўшин!”. (Имом Аҳмад ва Ҳоким ривояти).

Ҳадис илми мактаби ўқитувчиси
Абдулбосит Абдулвоҳид ўғли таржимаси

МАҚОЛА