Yahyo domla RAZZOQOV
Toshkent islom instituti katta o‘qituvchisi
00:00 Anons
00:48 Haqiqiy musofir kim? Inson qachon musofir sanaladi?
01:27 Muqim kishilar to‘rt rakatli namozda musofirga iqtido qilishsa va musofir imom ikkinchi rakatda namozni tugatmay, to‘rt rakat o‘qisa, uning bu ishi iqtido qilgan muqimlarning namoziga ta’siri yo‘qmi? 02:46 Men Farg‘onalikman. Toshkentda o‘qiyman. Yil oxirida ta’til berilganda uyimga borib kelaman. Uyda turgan vaqtimda namozlarimni qasr qilib o‘qishim kerakmi?
03:19 Musofir qachon muqimga aylanadi?
04:03 Qasr qilib o‘qish nima degani? (Sunnat namozlari ham qasr qilib o‘qiladimi?)
04:30 Vatani asliy va vatani iqoma nima?
05:32 Bir odam biror hojat uchun uyidan chiqdi. 20-30 kmlik masofaga bordi. U yerda ishi bitmay, yana yo‘lida davom etdi va safar masofasi (90 km)ni bosib o‘tdi. Shu odam musofir bo‘ladimi yoki muqimmi?
06:37 Musofir ro‘za tutmasa bo‘ladimi?
07:23 Musofir qaysi vaqt bilan og‘iz ochadi? (Samolyot, poyezdda bo‘lganida...).
07:53 Qarzi bor odam safarga chiqishi mumkinmi?
08:38 Umra ibodatiga borganda namoz qanday o‘qiladi?
09:17 Musofirga qurbonlik qilish vojibmi?
10:06 Safarda maxsi kiyish shartlari va tartibi
10:51 Uzoq yo‘lga chiqqanda mashinada o‘tirib namoz o‘qib ketsa bo‘ladimi?
12:21 Samolyot, poyezdda qibla qanday aniqlanadi?
12:44 Muqimlikni niyat qilgan kishi qachondan namozlarni to‘liq o‘qiydi?
13:11 Men o‘z uyimdan 200 km uzoqda xizmat safarida ishlayman. Har 10-12 kunda uyga 2-3 kunga boraman. Ishda men namozlarni qasr qilib o‘qiyman. Sharoitlar yaxshi, men namozimni qasr qilib o‘qishim shartmi bu holatda yoki to‘liq qilib o‘qisam ham bo‘laveradimi?
14:07 Uzoq safarlarga chiqqanda samolyot yoki poyezdlarda namoz vaqtlari to‘g‘ri keladi. Shunda qanday yo‘l tutish kerak?
14:47 Safarga chiqqan kishi borgan joyida qancha turishini bilmasa, namozini qanday o‘qiydi? Men Gulistonda yashayman. Toshkentda o‘qiyman. Toshkentga o‘qishga borganimda ba’zida bir hafta, ba’zida ikki hafta, ba’zida 15 kundan ko‘p qolaman. Aytmoqchi bo‘lganim ma’lum muddatni qasd qilib bormayman, vaziyatga qarab, uyga qaytib qolishim mumkin. Toshkentga borganimda qancha vaqt qolishimni bilmasam, namozlarimni qanday o‘qiyman?
16:24 Men Qo‘qon shahridanman. Toshkentdan Qo‘qonga qatnab, taksichilik qilaman. Yo‘lovchilarning ba’zisi Qo‘qonning o‘ziga borsa, yana ayrimlari shaharga qo‘shni bo‘lgan qishloqlarga boradi. Toshkentga borish va qaytishda namozni qasr o‘qish kerakligini bilaman. Qaytishda namozni qayerdan boshlab to‘liq o‘qiyman?
17:04 Aytaylik bizning 3ta uyimiz bor va bularning xammasining orasi 90 km dan oshadi, agar oilam bilan xar doim yashaydigan uyimdan boshqa uyimga xoxlagan paytim borib yashasam, o‘sha uyimda xam muqim bo‘lamanmi?
18:45 Musofir odam halol xayvonni go‘shti bo‘lsa iste’mol qilaveradi, uni qay yo‘sinda so‘yilgani bilan qiziqmaydi deb eshitib qoldim. Bu qanchalik to‘g‘ri?
19:50 Ayol kishi safarga chiqqanida kimlar mahram bo‘la oladi?
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Ҳожи Имдодуллоҳ Маккий раҳматуллоҳи алайҳ бир куни илмий мажлисларида шундай дедилар: «Инсонга ҳаётда ғам, мусибат ва машаққатлар етади. Агар банда чуқурроқ ўйлаб кўрса, бу машаққат ва қийинчиликлар Аллоҳ таолонинг неъматлари эканини англайди. Масалан, беморлик ҳам бир неъмат. Фақирлик ва муҳтожлик ҳам неъмат. Қалб кўзи очиқ инсон бу нарсалар Аллоҳ таолонинг неъматлари эканини кўради. Ҳақиқатда, машаққат ва қийинчиликлар неъматдир. Аммо бизнинг қосир ақлимиз уларнинг неъмат эканини сиғдира олмайди».
Шу ўринда мусибат ва қийинчиликлар қандай қилиб неъмат бўлади? деган савол туғилади. Бу саволнинг жавоби ҳадиси шарифда келади. Унда айтилишича, Аллоҳ таоло охиратда машаққат ва мусибатларга сабр қилган бандаларига беҳисоб ажр-мукофотлар беради, ўшанда дунёда у қадар мусибатга учрамаган одамлар у бандаларни кўриб, кошки, ҳаёти дунёда бизга ҳам мусибат ва машаққатлар етганда эди, биз ҳам сабр қилган ва сабримизга мана шундай ажр-савоблар олган бўлар, бу кунда сабр қилувчилар билан бирга турар эдик, деб орзу қиладилар.
Ҳожи Имдодуллоҳ Маккий раҳматуллоҳи алайҳ шундай деб турганларида, мажлисга бир одам кириб келди. У ногирон бўлиб, турли хил дардларга мубтало эди. У келиб, Ҳожи Имдодуллоҳ Маккий раҳматуллоҳи алайҳга: «Менинг ҳаққимга дуо қилинг, Аллоҳ таоло менга бу машаққатлардан нажот берсин», деди.
Мавлоно Ашраф Али Таҳонавий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: «Биз ўша мажлисда ҳозир эдик. Ўшанда ҳайрон бўлдик, Ҳожи Имдодуллоҳ Маккий раҳматуллоҳи алайҳ бутун мусибатлар ва қийинчиликларнинг неъмат эканини айтиб турибдилар. Бу ёқда эса бу одам ўзидан машаққат ва қийинчиликларнинг кетишини истаб дуо сўраяпти. Агар бу ногирон одамдан машаққатлар кетишини сўраб дуо қилсалар, у ҳолда неъматнинг зое бўлишини сўраган бўладилар-ку? Ҳожи Имдодуллох Маккий раҳматуллоҳи алайҳ шу пайт қўлларини дуога кўтардилар ва: «Аллоҳим! Ҳақиқатда, барча мусибат ва машаққатлар неъматдир. Лекин, Аллоҳим, биз ожизмиз. Сен бизнинг ожизлигимизга назар сол ва бу машаққат неъматини саломатлик неъматига алмаштириб бер!» деб дуо қилдилар».
«Насиҳатлар гулдастаси» китобидан