16 Июн, 2025, 20 Зулҳижжа, 1446
16 Июн, 2025, 20 Зулҳижжа, 1446
«Маълум бўлишича, менга қарз бериб ололмай юрганлардан икки нафари уйимизга борган. Улар отамга мени қарзни қайтармай қочиб юрганим ҳақида гапиришган. Отам бундан қаттиқ таъсирланган ва йигитлар кетгандан сўнг мазаси бўлмай, миясига қон қуйилибди. Сўнг комага тушиб қолибди».
“Ҳаётий ҳикоялар” рукнидан берилаётган навбатдаги ҳикоямиз қаҳрамони кўзи ожиз отасидан орланиб охирида афсусланиб қолган йигит.
У мактубида отасининг ўлимига айбдорлигини, унинг дуосини олмаганидан афсусдалигини ҳикоя қилади.
«Эсимни таниганимда онам соғлом, отамнинг эса кўзи ожизлигини билганман. Аввалига ҳеч нарсани ўйламаганман.
Мактабга борганда эса... Ёш бола эдик, гоҳида айрим синфдошлар билан ниманидир деб талашардик, жанжаллашардик. Бундай рақобатда кўпинча мен ғолиб чиқардим.
Ана шунда илк бор «кўрнинг боласи» деган ҳақоратни эшитганман ва бу менга ёмон таъсир қилган.
«Кўрнинг боласи» деганларнинг бир-иккитасини боплаб дўппослаганимдан сўнг бу ҳақоратни олдимда айтмайдиган бўлишди. Бироқ билардим, орқаворатдан айтишарди.
Ўшанда нафақат шу сўзларни айтган синфдошимдан, балки отамдан ҳам хафа бўлганман.
Энди ўйлаб кўрсам, инсон қай ҳолатда, ким бўлиб туғилишни ўзи ҳал қилмайди, бу илоҳий тақдир. Лекин ўша пайтда менга буни ҳеч ким, ҳатто ота-онам ҳам тушунтирмаган эди. Балки тушунтиришганда ҳам тушунмасдим.
Ҳар гал кўчадан уйга кириб отамга кўзим тушганда «Кўрнинг боласи» деган ҳақоратли сўз миямда айланарди ва отамни ёмон кўриб қолгандим.
Отам уйланиш учун совчи юборганда онамнинг ота-ота онаси «Болам, сени унга узатиш ҳеч нарсамас, ҳеч ким ўзи хоҳлаб кўзи ожиз бўлиб туғилмайди. Бироқ бошқа масала бизни ўйлантиряпти. Мабодо боланг ҳам кўзи ожиз туғилса нима бўлади? Бир умр иккита ногиронни ўзинг оқ ювиб оқ тараб, боқишга мажбур бўласан», дейишган экан.
Шунда онам «пешонамдан кўраман» деб жавоб берган ва отамга турмушга чиққан экан. Чунки отам, кўзи ожиз бўлса ҳам ўзини ўзи эплай оларди. Бунинг устига кўзи ожизлар мактабида ўқиган, саводи бор эди.
Ўзи ўқиган мактабда ҳунар ўрганган ва ўшанинг орқасидан бир-икки сўм даромад ҳам қилиб, рўзғор тебратган.
Мен соғлом туғилганимдан сўнг отам ва онам хурсанд бўлган ва мени жуда эрка қилиб ўстирган. Ана шу нарса менинг тарбиям бузилишига ва кейинчалик отамни ёмон кўриб қолишимга сабабчи бўлди.
Йўқ, бу билан ўзимни оқламоқчи эмасман. Отам тилла одам эди. Бироқ мен тарбиянинг жилла қурса бир қисмини уйда, ота-онамдан олган эдим.
«Болам, нима егинг келяпти?» «Қорнинг оч қолмадими?» «Болам, мана сенга ўйинчоқлар». Қисқаси онам оғзимдан номи чиққан нарсани муҳайё қилишга ҳаракат қиларди.
Мактабнинг юқори синфларига ўтганимдан сўнг отамдан жирканиш ҳисси кучайди. Уйда кўп турмайдиган бўлдим. Эрталаб мактабга деб чиқиб кетардим ва ярим кечада келиб ухлардим.
Кўп ўтмай сигарет чекишни ўргандим. Қўли эгрига айландим ва қўни-қўшниларнинг нарсаларини ўғирлай бошладим.
Мендан гумон қилишди, лекин «ушлаб олмагунча ўғри ўғри эмас», дейилгандай йўқолган нарсаларни гарданимга қўя олишмади.
Ўшанда чекишни бошлаганим ва ўғрилик қилаётганимни онам билиб қолганди. Лекин хафа қилиб қўймасин деб отамга айтмас, ўзимга ҳам индамасди.
Шу алфозда мактабни битирдим ва яна бир-икки йил бекорчи бўлиб, отам ишлаб топган пул ва нафақа ҳисобидан яшаб юрдим. Сўнг маҳалладошларга қўшилиб Россияга бориб ишлаб келдим.
Шунда ота-онам оилали бўлса эси кириб қолар дейишдими, мени уйлантириш учун қиз қидира бошлашди. Отамнинг кўзи ожиз бўлса ҳам маҳалладагилар уни ҳурмат қиларди.
Бироқ гап унинг ноқобил ўғли, яъни мен ҳақимда кетганда бундай деб бўлмасди. Маҳаллада номим ёмонга чиқиб бўлганди.
Онам қидириб-қидириб қўшни маҳалладан бир қиз топди, тез орада тўйимиз бўлди. Шундан сўнг саёқ юришларимни бироз камайтирдим. Бу орада фарзандларим туғилди.
Бир неча йил баҳордан кузгача Россияда ишладим, қишда уйда бўлардим. Аммо Россияда ҳам тузук ишлаганим йўқ.
Бир жойда ишладик, ойлигимизни беришмади. Бошқасидан олган пулларни ўша ёқда рус қизлари билан кайф-сафо қилишга сарфлаб юбордим. Қисқаси, уйга пул жўнатмадим. Баъзи йилларда қайтишга йўлкира учун қарз олишга тўғри келди.
Ўша пайтларда бир-икки сўм ишлай, оиламга ёрдам бўлсин деб умуман ўйламасдим. Отам ногиронлик нафақасини оларди. Камига уйда у-бу нарса ясаб сотарди ва рўзғорни амаллаб ўтказарди.
Мен эса рўзғорни отам эплаяпти-ку деб тараллабедод қилиб юрардим. Россияда пул ишлай олмагач ўзимизда бир устага шогирд тушдим. Уста оилавий аҳволимизни биларди ва менга ёрдам бўлсин деб яхши ҳақ тўларди.
Бироқ менинг эрка ўсганим, дангасалигим ва ҳаётда аниқ мақсадим йўқлиги туфайли ишга кечикиб борардим. Айтилган вазифани вақтида бажармасдим. Ахири устанинг жонига тегди ва мени қувиб юборди.
Шундан сўнг кўнглим Тошкентга ишга боришни тусаб қолди. Кетишдан аввал бир нечта маҳалладошимиздан қарз олдим. Бироқ бирортасини қайтармадим.
Тошкентда ҳам тайинли бир ишнинг бошини тутмадим. Уйга қуруқ қўл билан қайтганим етмагандай, пойтахтга қайтишда танишларни алдаб, улардан қарзга деб пул олардим.
Ўша пуллар ҳисобидан пойтахтга бориб бир муддат яшайман ва қайтиб келаман. Сўнг кетишда яна бошқаларни аврайман.
Пойтахтда юришнинг ўзи бўлмайди, гоҳида машина ювадиган жойда ишлайман. Баъзида мардикорчиликка чиқиб, енгилроқ иш бўлса борардим. Бироқ ишлаган пулларим ўзимдан ортмасди.
Бу орада Тошкентда ёши каттароқ аёл билан танишиб қолдим. У бирга яшашни таклиф қилганди, жон деб рози бўлдим. Чунки тунаб қоладиган тайинли жойим йўқ эди.
Шу тариқа оиламни, ота-онамни унутиб Тошкентда яшай бошладим. Гоҳ-гоҳида хотиним ёки онам қўнғироқ қилиб турарди.
Кунларнинг бирида онам тунда қўнғироқ қилиб қолди. Кўтарсам йиғлаяпти. «Отанг комага тушиб қолди, шифохонада...» Бу гапдан ҳайрон бўлдим, отамнинг соғлиги яхши эди-ку.
Ўша заҳоти Тошкентдан йўлга чиқдим, тўғри шифохонага бордим. Отам уч кун комада ётиб, ўзига келмасдан вафот этди.
Маълум бўлишича, менга қарз бериб ололмай юрганлардан икки нафари уйимизга борган. Улар отамга мени қарзни қайтармай қочиб юрганим ҳақида гапиришган.
Отам бундан қаттиқ таъсирланган ва йигитлар кетгандан сўнг мазаси бўлмай, миясига қон қуйилибди. Сўнг комага тушиб қолибди.
Отамни қабрга қўйиб келгандан сўнг мени суяб турган тоғ қулаганини тушуниб етдим, аммо энди кеч эди. Отам 50 ёшида дунёдан ўтди.
Отамга етказган озорларимдан афсусдаман, аммо энди уни ортга қайтариб бўлмайди. У айни болаларининг ҳузурини кўрадиган, набиралари билан овунадиган ёшида рўшнолик кўрмай кетди.
Ғайрат Йўлдош
тайёрлади.
Муҳтарам ватандошлар!
Сиз, азизларни, барча мўмин-мусулмон юртдошларимизни, бутун халқимизни улуғ ва мўътабар айём – Қурбон ҳайити билан чин қалбимдан самимий муборакбод этиб, ўзимнинг юксак ҳурматим ва эзгу тилакларимни билдиришдан ғоят мамнунман.
Жамики ислом уммати учун қадрли бўлган ушбу шукуҳли байрам – Ийд ал-Адҳони эл-юртимиз билан биргаликда тинч ва осойишта муҳитда кутиб олаётганимиз учун, аввало, меҳрибон ва қудратли Аллоҳ таолога беҳисоб шукроналар айтамиз.
Ҳеч шубҳасиз, кейинги йилларда Янги Ўзбекистонда ижтимоий, халқчил давлат барпо этиш, унинг маънавий асосларини мустаҳкамлаш ва таъсирчанлигини оширишда муқаддас ислом дини, унинг асосий байрамларидан бири бўлган Қурбон ҳайити ҳам муҳим роль ўйнамоқда.
Айниқса, бу байрамнинг инсонпарварлик, аҳиллик, саховат ва олижаноблик каби фазилатлари юртимизда “Инсон қадри учун, инсон бахти учун” деган эзгу ғоя асосида амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотларга уйғун ва ҳамоҳанг бўлиб, аҳолининг эҳтиёжманд қатламларини қўллаб-қувватлаш, кексалар, ёшлар ва хотин-қизлар ҳақида алоҳида ғамхўрлик кўрсатиш, камбағалликни қисқартиришга қаратилган дастурларимиз самарасини оширишга хизмат қилаётганини алоҳида таъкидлаш ўринлидир.
Азиз дўстлар!
Бугунги кунда мамлакатимизда турли миллатлар ва диний конфессиялар ўртасидаги ҳамжиҳатликни мустаҳкамлаш, виждон эркинлигини таъминлаш, диний-маърифий меросимизни асраб-авайлаш, ёш авлодни миллий ва умумбашарий қадриятлар руҳида тарбиялаш бўйича улкан ишлар амалга оширилмоқда.
Бу ҳақда сўз юритганда, ислом динининг эзгу тамойилларини чуқур ўрганиш, буюк тарихимиз ва маданиятимиз дурдоналарини, машҳур алломаларимизнинг бой меросини тўплаш ва кенг тарғиб этишга алоҳида эътибор қаратилаётганини таъкидлаш лозим. Жумладан, кўҳна Шарқ мўъжизаси – Самарқанд шаҳри 2025 йилда ислом маданияти пойтахти, деб эълон қилинди, улуғ ватандошимиз Имом Мотуридийнинг 1155 йиллик таваллуд санаси юртимиз бўйлаб кенг нишонланмоқда, Имом Бухорий, Имом Мотуридий ва Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот марказлари қаторига, шу йил Бухоро шаҳрида ўз фаолиятини бошлайдиган Баҳоуддин Нақшбанд илмий-тадқиқот маркази ҳам қўшилди.
Пойтахтимиз Тошкент шаҳрида бунёд этилаётган Ислом цивилизацияси маркази илмий-маънавий йўналишдаги улкан ва ноёб лойиҳа сифатида эл-юртимиз ва халқаро жамоатчиликда катта қизиқиш уйғотмоқда. Бу муаззам маскан кўп минг йиллик қадимий тарихимиз, бой ва бетакрор миллий маданиятимизнинг ёрқин тимсоли сифатида Янги Ўзбекистон ҳаётидаги ғоят муҳим воқеага айланади, деб ишонаман.
Ҳурматли юртдошлар!
Шу саодатли кунларда 15 минг нафар ватандошимиз муқаддас ҳаж зиёратини адо этмоқда. Эзгу дуо ва ниятлар ижобат бўладиган мана шундай мунаввар лаҳзаларда уларни ҳам Қурбон ҳайити билан самимий қутлаб, Яратгандан юртимизга соғ-омон қайтиб келишларини сўраймиз.
Умид қиламизки, муҳтарам ҳожиларимиз жамиятимизда бирдамлик, оила ва маҳаллаларимизда меҳр-оқибат муҳитини янада мустаҳкамлаш, ёшларимиз тарбиясини кучайтириш, уларни илм-маърифатга, замонавий касб-ҳунарларни эгаллашга, Ватан ҳимоячиси бўлишга тарғиб этиш, муҳтож инсонларга кўмак беришда алоҳида ибрат ва намуна кўрсатадилар.
Қалбларимиз қувончга тўлган ушбу файзли кунларда хорижий давлатларда бўлиб турган ватандошларимизни ҳам бугунги улуғ айём билан чин дилдан қутлаб, уларга соғлик-омонлик, бахт ва омад тилаймиз.
Жаҳоннинг узоқ-яқин ўлкаларидаги мусулмон умматини ҳам қизғин табриклаб, уларнинг халқлари ва мамлакатларига тинчлик, равнақ ва фаровонлик тилаб қоламиз.
Азиз ва муҳтарам ватандошлар!
Ҳозирги кунда дунё нақадар мураккаб ва таҳликали бўлиб бораётганини барчамиз кўриб турибмиз. Бундай кескин шароитда юртимизда тинчлик, ўзаро ҳурмат ва тотувлик муҳитини сақлаб, барча соҳа ва тармоқларда фидокорона меҳнат қилиб кўзлаган юксак мақсадларимизга ета оламиз.
Албатта, ўз тарихида не-не синов ва машаққатлардан муносиб ўтган мард ва олижаноб халқимиз бунга ҳар томонлама қодир.
Бу йўлда эл-юртимизга мансуб меҳр-оқибат, ўзаро бирлик ва жипслик биз учун беқиёс куч-қудрат манбаи бўлиб хизмат қилади, деб ишонаман.
Сиз, азизларни муқаддас Қурбон ҳайити билан яна бир бор чин дилдан табриклаб, барчангизга тинчлик-хотиржамлик, сиҳат-саломатлик, хонадонларингизга файзу барака тилайман.
Қутлуғ айём барчамизга муборак бўлсин!
Шавкат Мирзиёев,
Ўзбекистон Республикаси Президенти
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа