Республика кўз касалликлари клиник шифохонаси бош шифокори Отабек Икромов “пақилдоқ” ва салютлардан олинган жароҳатларнинг инсон кўриш аъзоларида қолдирадиган оғир асоратлари ҳақида маълумот берди:
– Ҳар йили Янги йил арафасида, байрамдан олдин ва байрамдан кейинги кунларда, "пақилдоқ" ва салютлардан олинган жароҳатлар туфайли клиникамизга кўплаб мурожаатлар бўлади. Уларда юз соҳаларининг, пешона соҳасининг куйиши билан биргаликда кўз кўрув аъзоларининг шикастланиши, кўриш фаолиятининг бузилиши ёки бутунлай йўқолиши ҳолатлари кузатилади. Даволаш чора-тадбирларига қарамасдан, айрим беморларда оғир асоратлар кузатилади – кўриш аъзолари шикастланиб, кўриш қобилияти бутунлай йўқолади. Ҳаттоки, пиротехника воситалари сабабли болалар умрбод ногиронликка маҳкум бўлиб қолади.
Кўзнинг пиротехника воситалари таъсирида куйиши бир неча даражага бўлинади. Биринчи даражали куйишда беморларда кўз соҳасида қичишиш, қизариш шикоятлари кузатилса, иккинчи даражали куйишда кўз олмасида, кўзнинг шиллиқ пардасида гиперемиялар, шохпардада бироз шиш кузатилади. Шу билан биргаликда, юз аъзоларининг, пешона соҳасининг куйиши кузатилади. Учинчи даражали, яъни оғир даражали куйишда эса шох парданинг хиралашиши, қовоқлар некрози, юзнинг тўлиқ куйиши рўй беради. Тўртинчи даражали, яъни ўта оғир даражадаги куйишда кўзнинг барча органлари, шох парда ва бошқа тўқималарнинг куйиши, хиралашишлар ва чуқур некрозлар кузатилади.
Шунинг учун ота-оналардан, мактаб муассасаларидан ва барча масъул бўлган ташкилотлардан болаларга бу тўғрисида тўғри тушунча бериб, ҳар хил “пақилдоқ“лардан, пиротехника воситаларидан фойдаланмасликка чақиришларини сўрайман. Фарзандларимизнинг саломатлиги бир зумлик завқ ва ўйинқароқлиги ортидан хавф остида қолмасин!
ЎзА
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
1. Уларнинг ҳузурида телефонни ўчириш.
2. Сўзларига диққат билан қулоқ солиш.
3. Уларнинг фикрини қабул қилиш.
4. Суҳбатларига қизиқиш билан муносабатда бўлиш.
5. Уларнинг юзига камтарона ва эъзоз билан боқиш.
6. Уларга доимо мақтов ва илиқ гаплар айтиш.
7. Қувончли янгиликларни улар билан баҳам кўриш.
8. Салбий хабарларни айтмаслик.
9. Уларнинг яқин дўстларини мақташ ва ҳурмат қилиш.
10. Улар бажарган ишларини доимо эсга олиб, мақташ.
11. Бир гапни қайта-қайта гапирсалар ҳам диққат билан эшитиш.
12. Уларга оғир бўлган ўтмиш воқеаларини эсга солмаслик.
13. Кераксиз гапларни гапиришдан ўзини тийиш.
14. Улар билан камтарона ҳолда ўтириш.
15. Уларнинг фикрига беписанлик билан қарамаслик ёки инкор этмаслик.
16. Сўзларини бўлмаслик, уларни эркин гапиришига имкон бериш.
17. Уларнинг ёшини ҳурмат қилиш ва неваралар билан безовта қилмаслик.
18. Невараларни уларнинг олдида тергамаслик.
19. Улар берган насиҳат ва кўрсатмаларни қабул қилиш.
20. Улар ҳузурида уларни асосий шахс деб билиш.
21. Уларнинг олдида овозни кўтармаслик.
22. Уларнинг олдида ёки улардан аввал юрмаслик.
23. Улардан аввал овқат емаслик.
24. Уларнинг юзига тик қарамаслик.
25. Уларнинг қадрига етиб, улардан фахрланиш.
26. Уларнинг олдида оёқларни узатмаслик ёки орқа ўгирмаслик.
27. Уларни ҳақорат қилиб, уларга маломат келтирмаслик.
28. Уларнинг ҳаққига ҳар доим дуо қилиш.
29. Уларнинг ҳузурида чарчаганликни ёки дилхираликни намойиш қилмаслик.
30. Улар хатога йўл қўйган бўлса, уларни кулгига олмаслик.
31. Улар сўрамасдан олдин уларга хизмат қилиш.
32. Улардан хафа бўлмаслик ва уларни мунтазам равишда зиёрат қилиш.
33. Уларнинг олдида гўзал ва хушмуомала сўзларни танлаб гапириш.
34. Улар яхши кўрган исмлар билан чақириш.
35. Уларни ҳамма нарсадан ва барча инсонлардан устун қўйиш.
Ота-она – ер устидаги хазинаки, ер остига кўчишга яқин қолган. Аллоҳим, уларнинг умрини соғлиқ ва ибодатда узун қил!
Омин, ё Роббим!
Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ