Шу йил 9 январь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси ва Дин ишлари бўйича қўмита ҳамкорлигида ўтказиб келинаётган намунавий-амалий тадбирларнинг навбатдагиси Сирдарё туманида ўтказилди.
Мазкур тумандаги “Абу Бакр” масжидидаги йиғилишда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Зайниддин домла Эшонқулов бошчилигида Сирдарё вилоят вакиллиги ходимлари, туманлар бош имом-хатиблари ва тажрибали имом-хатиблардан иборат Ишчи гуруҳ тузилиб, улар ҳудуддаги 7 та масжид ва 21 та маҳаллага бириктирилди. Шунингдек, маҳаллалардаги “Ҳаж – 2024” зиёратчилари маънавий-маърифий тадбирларга жалб этилди.
Тадбир доирасида имом-хатиблар 105 та оилага, 21 та оилага, умумий ҳисобда 126 та оилага кириб, тарғибот ва амалий ёрдам ишларни олиб борди.
Хусусан, 38 та хонадонда ёт ғоялар таъсирига мойил бўлганлар билан суҳбатлашилиб, уларнинг тушунчалари тўғриланди. 19 оила бузилишининг олди олинди. Ногиронлиги бор, эҳтиёжманд ва табаррук ёшдаги қариялар яшайдиган 5 та оилага кириб совға-саломлар улашилди.
Шунингдек, ишчи гуруҳ аъзолари имом-хатиблар фаолиятини ўрганди. Жумладан, устав асосида иш юритиш, жамоани бошқариш, масжидни тоза ва озода сақлаш, унда қулай шароитлар ҳозирлаш каби жиҳатлар кўриб чиқилди. Натижада имом-хатиб бошчилигидаги масжидлар жамоасининг фаолиятига ижобий баҳо берилди.
Бундан ташқари, ишчи гуруҳ аъзолари ўзларига бириктирилган масжидларда пешин намозини адо қилиб, қавмга “Тинчлик неъмати”, “Шукроналик”, “Ўзаро ҳамжиҳатлик”, “Оила муқаддаслиги”, “Ҳусни хулқ”, “Қўшничилик одоблари”, “Мазҳабга эргашиш ва ёт ғоялар таъсиридан сақланиш” каби долзарб мавзулардаги маъруза қилишди. Уларда 1 300 нафардан ортиқ намозхон қамраб олинди.
Тадбир сўнгида Сирдарё тумани имом-хатибларининг маънавий-маърифий ва масжид бошқарувидаги фаолиятида кузатилган камчиликларни бартараф этиш юзасидан кўрсатма ва тавсиялар берилди.
Маълумот ўрнида Сирдарё вилояти имом-хатиблари фаолияти самарадорлигини оширишга қаратилган Ишчи гуруҳ фаолияти 2025 йилнинг 28 январь куни Ховос туманида ўтказилиши режа қилинди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати
Тарихчилар Усмонли султонларининг ҳаж зиёратига бормаганига икки сабабни кўрсатадилар:
1. Хавфсизлик муаммолари:
Султонлар ҳаж сафарига боришда хавфсизлик муаммоларига дуч келган бўлишлари мумкин. Улар учун ҳажга бориш оддий одамларникидан фарқли равишда мураккаб бўлган, чунки султоннинг йўлда ҳужумга учраш хавфи катта эди. Бу ҳолат катта қўшин билан сафар қилишни талаб қиларди. Ҳаж ниятида йўлга чиқиб қон тўкишга сабаб бўлмаслигини афзал билганлар.
2. Давлат бошқарувидаги масъулият:
Султонлар мамлакатни муддатсиз тарк этиш хавфли деб ҳисоблашган. Ҳаж сафарлари бир неча ой давом этгани сабабли, давлатни ҳукмдорсиз қолдириш анархия ва сиёсий беқарорликка олиб келиши мумкин эди. Шунинг учун султонлар ҳаж ўрнига давлат бошқаруви ва харбий юришларга устунлик берганлар.
Вақт ўтиши билан Усмонлилар сулоласига бу анъанага айланди. Султонлар “ҳажжи бадал” қилишни тайинлаган бўлиши мумкин.
Шу билан бирга, Усмоний султонлари Макка ва Мадинага доим эътибор қаратган. Улар ҳар йили хайрия карвонларини жўнатиб, муқаддас шаҳарларнинг аҳолисига молиявий ёрдам кўрсатганлар ва Ҳарамайн масжидларини таъмирлаб, кенгайтириб турганлар.
Пўлатхон Каттаев,
ТИИ Ҳадис ва Ислом тарихи фанлари кафедраси катта ўқитувчиси.