Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
19 Июн, 2025   |   23 Зулҳижжа, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
03:04
Қуёш
04:50
Пешин
12:29
Аср
17:40
Шом
20:02
Хуфтон
21:41
Bismillah
19 Июн, 2025, 23 Зулҳижжа, 1446

Сизни дўзахдан халос этадиган ҳасана

27.01.2025   4190   2 min.
Сизни дўзахдан халос этадиган ҳасана

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Қадрдоним, тасаввур қилинг, сиз қиёмат кунидасиз. Гуноҳларингиз билан савобларингиз палласи тенг келиб қолди, энди сиз дўзахдан қутулиш пайида битта ҳасанани излаш кераклигини тушуниб турибсиз... Ўша яхшиликни қўлга киритиш учун бор-будингизни сарфлашга ҳам тайёрсиз. Шу зайл ўша узун кун йўлида нима қилишни билмай қоласиз. Ўша куннинг миқдори  эллик минг йил. Яна у кун қуёш одамларнинг бошига яқин келиб қоладиган, тафти эса бир неча баробар кучайтириладиган ҳисоб кунидир. Сиз ана шу вақтда миллиардлаб уст-бошсиз одамлар билан бирга жонингиз чиққудай хавфу хатар ва ашаддий қийинчиликлар гирдобида қолгансиз.

Мана шу даҳшат уммонидаги одамлар орасидан  сизнинг савоб паллангизни тош бостирадиган бир амални сўрагани меҳрибон отангизни қидириб юрибсиз. Ҳолбуки ҳамма ўзи билан ўзи овора, жонини сақлаб қолиш илинжида турибди, ҳамма ҳам сиз қидираётган нарсани қидираяпти. Энди тасаввур қилинг-чи, шунча одам орасидан ўша бир яхшиликни топишга қанча вақт кетаркин?! Сиз учун дунёда мол-давлатини устингиздан тўкиб-сочган меҳрибон отангиз ўша яхшиликни беради деб ўйлайсиз, таассуфки унинг “вой жоним, вой жоним” деганини эшитганингизда ҳафсалангиз пир бўлади. Шу он сиз учун жонини фидо айлаган мушфиқ онангиз хаёлингизга келади.

Энди сиз терингиз сел бўлиб онаизорингизни излаяпсиз, ундан марҳамат сўрайсиз-у, зора у сизга бир ҳасана берса... Дунёдалик пайтингиз назарга илмаганингиз бир ҳасанани... Аммо онангиз ҳам “ўзим, ўзим, ўзимни қутқарай” дейишдан нарига ўтмайди. Бир неча юз йиллар битта ҳасанани излаб топа олмайсиз. Бироқ дунёда қанчадан-қанча савобни бир ондаёқ қўлга киритишга имкониятингиз бор эди, шундай эмасми?!

Не ажабки, савоблар бозорининг нархи ошиб кетганини кўринг!

Фаразан сиз ўша бир савобни маҳшар майдонидагиларнинг бирортасидан қўлга киритган тақдирингизда ҳам, унинг эвазига қанча ҳақ тўлашга тайёрсиз?! Бир савоб учун барча қимматбаҳо нарсаларингизни бериб юборадиган кун эмас бу,  тўғрими? Албатта, ҳа, бундан бошқача бўлиши ҳам мумкин эмас, ахир сиз унинг сабабидан жаннатга кириб, жаҳаннамдан қутулиб қолмоқчисиз!..

Кофирларнинг ҳолини баён қилиб Аллоҳ таоло Моида сурасининг 36-оятида айтади: «Дарҳақиқат, куфрда бўлганлар қиёмат кунининг азобидан қутулиш учун мабодо Ер (юзи)даги (ҳамма) нарсанинг икки баробарига эга бўлганларида ҳам, улардан қабул қилинмагай. Улар учун аламли азоб (тайёрлаб қўйилгандир)».

 

Ҳассон Шамсий Пошонинг "Жаннат бўстонидаги оилавий оқшомлар" номли китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Илҳом Оҳунд, Абдулбосит Абдулвоҳид таржимаси.

Бошқа мақолалар

Қабристондаги меваларни ейиш мумкинми?

18.06.2025   1953   2 min.
Қабристондаги меваларни ейиш мумкинми?

Савол: Маҳалламиздаги қабристонда мевали дарахтлар бор. Уларнинг мевалари пишган пайтда, кўпчилик қатори биз ҳам кириб еб турамиз. Баъзилар бу иш жоиз эмас деб қолишди. Шунга динимизда нима дейилган?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Бу ҳақида Бурҳониддин ибн Моза роҳимаҳуллоҳ шундай зикр қилганлар: "Қабристондаги дарахтларнинг ҳукми иккига бўлинади: 

1. Улар ер қабристонга айлантирилишидан олдин экилган бўлиши мумкин;
2. Улар ер қабристонга айлантирилганидан кейин экилган бўлиши мумкин. Агар дарахтлар ер қабристон қилинишидан олдин экилган бўлса, эккан одамнинг мулки бўлади. Шунинг учун, дарахтларнинг эгаси тирик бўлса, унинг розилиги билан ёки ундан сотиб олиб, кейин истеъмол қилиш жоиз бўлади. Агар дарахтларнинг эгаси улардан одамлар ейишларини мубоҳ қилган (рухсат берган) бўлса, у ҳолда сўрамасдан ейиш ҳам жоиз бўлади. Аммо эгасининг нияти маълум бўлмаса ёки эгаси вафот этган бўлса ва нима мақсадда эккани номаълум бўлса, у ҳолда улардан ейиш жоиз бўлмайди. Агар дарахтлар ер қабристонга айлантирилганидан кейин экилган бўлса, ушбу ҳолатда ҳам, улар эгасининг мулки ҳисобланади.

Шунга кўра, бунда ҳам эгасининг ниятига боғлиқ бўлади. Агар эгаси маълум бўлмаса ёки унинг нияти маълум бўлмаса, у ҳолда улар қабристоннинг мулки бўлгани учун, уларни сотиб, пулини қабристоннинг эҳтиёжлари ва таъмири учун ишлатилади” (“Муҳийт”).

Демак, қабристондаги меваларни ейиш ёки бошқа экинларни олиш, уларни эккан эгасининг ниятига боғлиқ бўлар экан. Агар бошқалар ейишлари ёки фойдаланишлари учун эккан бўлса, улардан ейиш жоиз бўлади. Аммо ўзи учун эккан бўлса, ёки нияти маълум бўлмаса, ёки ким эккани маълум бўлмаса, у ҳолда уларни пулга сотиб олиб ейиш ёки фойдаланиш жоиз бўлади холос.

Шу ўринда шуни ҳам таъкидлаш жоизки, баъзилар қабристондаги мевали дарахтларнинг томири маййитнинг қони ва нажосатидан озуқа олгани учун, уларни ейиш макруҳ деган даъволарни қилишади. Бунга жавобан уламолар ушбу даъво ўринсиз ҳисобланади. Чунки дарахтларнинг илдизлари гарчи нажосатдан озуқа олса ҳам, истиҳола (бир нарсани бутунлай бошқа нарсага айланиши) йўли билан бошқа моддага айланади ва уларнинг меваларини ейиш ҳеч бир макруҳликсиз жоиз ва ҳалол бўлади деганлар ("Аҳкомул-жаноиз"). Аммо шундай бўлсада, қабристонларга мевали дарахтларни экмаслик тавсия қилинади. Зеро, уларнинг томирлари қабрларни ўпирилишига олиб келиши мумкин. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.