-67وَإِنِّي الدَّهْرَ أَدْعُو كُنْهَ وُسْعِي لِمَنْ بِالْخَيْرِ يَوْمًا قَدْ دَعَا لِي

Маънолар таржимаси: Мен умрим бўйи тоқатим етганча мен учун бирор кун эзгу дуо қилган кишининг ҳаққига дуо қиламан.

Назмий баёни:

Мен доимо дуода етганча кучим,
Эзгу дуо қилганга мени бирор кун.

Луғатлар изоҳи:

وَإِنِّي – олтита насб қилувчи ҳарфлардан бири, таъкидлаш маъносида келади. اِنَّ га ёпишиб турган мутакаллим ي унинг исми, жумла хабаридир.

الدَّهْرَ – луғатда “замон”, “аср” ва “узун умр” маъноларини англатади. Бу ерда Нозим ўзининг умри муддатини ирода қилган. Зарфликка кўра насб бўлиб турибди.

أَدْعُو – ноқис музориъ феъли. Бу феълда фақатгина و нинг заммасини сукун қилиш қоидаси бор холос.

كُنْهَ – мафъул. Бу калима луғатда бирор нарсанинг аслини, ғоясини ва миқдорини англатиш учун ишлатилади.

وُسْعِي – мутакаллим ي га изофа қилинган. Бу калима луғатда “тоқат” маъносига тўғри келади.

لِ – жор ҳарфи اِلَى маъносида келган.

مَنْ – жор мажрур اَدْعُو феълига мутааллиқ. Бу калима турли маъноларда қўлланилади:

1. Исми шарт. Масалан, مَنْ يَعْمَلْ

2. Исми истифҳом. Масалан, مَنْ أَتَى

3. Исми мавсула. Масалан, (Ҳаж сураси, 18-оят);

4. Накраи мавсуфа. Бунга ушбу матнда келган مَنْ мисол бўлади.

بِ – мафъулун биҳга қўшилиб келган зоида жор ҳарфи.

الْخَيْرِ – жор мажрур دَعَاфеълига мутааллиқ.

يَوْمًا – зарфликка кўра насб бўлиб турибди. Бу калима икки хил маънода ишлатилади:

1. Тонг отгандан қуёш ботгунча бўлган вақт;

2. Мутлақ вақт.

Бу ўринда иккинчи маънода ишлатилган.

قَدْ – “таҳқиқия” маъносида келган.

دَعَا – мозий феъли, фоили مَنْ га қайтадиган яширин هُوَ дир.

لِي – жор мажрур دَعَا феълига мутааллиқ.

Матн шарҳи:

Ўший раҳматуллоҳи алайҳ “мен умрим давомида, хусусан, ушбу ишимнинг сўнгида менга бирор марта бўлсин, эзгу дуо қилган барча дўстларим ҳақларига доимо дуо қилиб юришни ўзимнинг бурчим деб биламан”, – дея ўқувчиларининг ҳақларига дуо қилиб сўзларини якунлаган.

Аллоҳ таоло Ўший бобомизга ва тўғри эътиқодни етказиш йўлида хизмат қилиб ўтган барча уламоларга мўл-кўл мукофотлар ато қилиб, ётган жойларини жаннат боғларидан қилган бўлсин. Бизларни ҳидоятда собитқадам қилиб, гўзал оқибатга эришиш бахтига муваффақ қилсин!

Мана шу ўринда шарҳимиз поёнига етди. Сўнги сўз ўрнида китобни Ўший бобомизнинг услубларига эргашиб назм билан якунлаш маъқул кўрилди:

Амал поёнига етганда алҳол,
Шукр-ла дуога ўтамиз дарҳол:
“Роббимиз Сенгадир ҳамду санолар,
Раҳматлари чексиз Олий Зул жалол”.
 

Бўлсин салавоту салом баркамол,
Ҳошимий Набийга соҳиби жамол.
У зотнинг суннатин тутган жамоа,
Ҳавзи кавсаридан бўлгайлар хушҳол.

Эътиқод мусаффо бўлса қай бир ҳол,
Суннат, жамоадан айрилмоқ муҳол[1].
Мусаффо эътиқод даъвоси билан,
Ихтилоф-ла ўтган қанча аҳли зол[2].
 

Амал эътиқод-ла бўлса иттисол,[3]
Жонланар, ташнага етгандек зилол.
Ёки тун қўйнида юлдузлар аро,
Зулматни ёритган тўлин ой мисол.

Шарҳимиз чўзилиб кетди, эҳтимол,
Аммо бари зарур, олмангиз малол.
“Муқийн”[4] лар сафида бўлолган банда,
Дунё охиратда кўрмагай завол.

Аллоҳдан ёлвориб сўраймиз шу ҳол:
Ўший бобомизни раҳматингга ол,
Қилган дуоларин ижобат этиб,
Охиратда бергин саодат навол![5]

Қодир Зотга дуо қилганда алҳол,
Унинг қулига ҳам сўрангиз иқбол.
Сизларга саодат тиларман мудом,
Токи мавжуд экан бу танда мажол!

Оламлар Роббисига ҳамду санолар, Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафога ҳамда у зотнинг аҳли оилаларию саҳобаи киромларига салавот ва саломлар бўлсин!

Кейинги мавзу:
“Бадъул амолий” матни ва назмий баёни.