06 Феврал, 2025, 7 Шаъбон, 1446
06 Феврал, 2025, 7 Шаъбон, 1446
«...Улар билан тотув турмуш кечирингиз. Агар уларни ёмон кўрсаларингиз, (билиб қўйингки) балким сизлар ёмон кўрган нарсада Аллоҳ (сизлар учун) кўпгина яхшилик пайдо қилиши мумкин» (Нисо сураси, 19-оят).
Бугунги кунга келиб солиҳ эркаклар қатори солиҳа аёллар ҳам камайиб бормоқда. Ачинарлиси, эркакнинг ва оила аъзоларининг яхши муносабатини суиистеъмол қилаётган аёллар бор. Айниқса, эркак оилани сақлаб қолишни истаса, аёл арзимаган сабаб билан ажрашишга ҳаракат қилади. Шундай вазиятларда эрнинг нафсонияти билан ўйнашишдан ҳам тап тортмайди.
Хизмат юзасидан кўплаб хонадонларда бўламиз. Ажрим ёқасига келиб қолган оилаларни муросага келтириш вазифамиз. Шундай вақтларда эр-хотин жанжали, қайнона-келин можароси, қудаларнинг низосида бир бурчакда бу ҳолатга жавдираб қараб турган болалар юрагимни эзади. Болага буюмдай муносабатда бўлиб, уни у ёқдан-бу ёққа тортқилаётган катталарни инсофга чақириш осон эмас. Жаҳл чиққанда ақл кетади. Шу норасидаларнинг келажаги учун ҳам оилани асраб қолишга ҳаракат қиламиз.
2024 йилда Бухоро туманида ажрим ёқасида турган 62 та оила яраштирилди. Шулардан саккизтаси “Кучкумар” маҳалласидаги оилалардир.
Бундан бир йилча аввал бир нафар фарзанди бор эр-хотин ажрашишга қарор қилди. Қайнона кўзида ёш билан бундай дейди: “Ўзи учун овқат тайёрлаб, идишларини ҳам ювмай, хонасига кириб кетади. Ёш-да, юмушларга ўрганиб кетар, десам, бетгачопар, дангасалиги ортиб боряпти. Набирам бор, деб ўғлимни ажрашиш фикридан қайтаргандим. Орасидан гап ўтганми, бир куни ҳовлида ўғлим билан қаттиқ жанжаллашяпти. Шунда оилани ажрашиш фикридан қайтариш учун уларни келинининг муайян вақтгача онасиникида яшашига кўндирдик.
Келин бўлган уйида эри, қайнонаси койиган бўлса, икки ой ўтар-ўтмасдан дангасалиги боис онаси ва акасидан ҳар куни дашном эшитаверибди. Бир куни ўша келин менга қўнғироқ қилиб, пушаймонлигини, шундай яхши оиласининг қадрига етмаганини айтиб, йиғлади. Ота-онаси уни эрининг уйига олиб борди. Ҳозир оила аҳил, иноқ.
Ҳанафий мазҳабимизнинг мўътабар манбаларидан бўлган “Дуррул мухтор” китобида бундай дейилади: “Никоҳ ва иймон жаннатда ҳам давом этади. Ҳар қандай шартнома муайян муддатдан сўнг кучини йўқотади, аммо бир-биридан рози бўлган умр йўлдошларнинг биргаликдаги ҳаёти ўлим билан ҳам тугамайди”.
Ҳар бир оила ана шундай саодатга эришсин! Мустаҳкам оилалар кўпайсин!
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳу ривоят қилади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: «Жаннатда бир бозор бор. Ҳар жума унга (жаннатийлар) келадилар. Сўнгра шамол эсиб, уларнинг юзларию кийимларига мушк сочади ва уларнинг ҳусни жамоли зиёда бўлади. Кейин (уларнинг) ҳусни ва жамоллари зиёда бўлган ҳолда қайтадилар. Аҳллари уларга: “Аллоҳга қасам, биздан кейин ҳусни жамолда янада зиёда бўлибсиз”, дейдилар» (Имом Муслим ривояти).
Тўхтанор НУРИДДИНОВА,
Бухоро тумани “Кучкумар” маҳалласи отинойиси
"Мўминалар" журналининг 2025 йил 1-сонидан олинди
Cавол: Шаъбон ойида рўза тутишни ният қилиб турибмиз. Оғиз очиш ва ёпиш вақтлари ва дуоларини айтиб юборсангиз, илтимос.
Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм. Дарҳақиқат, кўплаб ҳадиси шарифларда шаъбон ойида нафл рўза тутишга тарғиб қилинган. Жумладан, Оиша разияллоҳу анҳодан қуйидагича ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шаъбон ойини жуда ҳам кам (ҳолатларда) рўзасиз ўтказардилар” (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).
Усома ибн Зайд разияллоҳу анҳу ривоят қиладилар: “Бир куни мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бундай савол бердим: “Ё Расулуллоҳ, мен (Рамазондан ташқари) бирор ойда шаъбондагидек рўза тутганингизни кўрмадим?” Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Бу шундай ойки, одамлар ражаб билан рамазон ўртасида вақт – шаъбондан ғафлатда қолишади. Бу ойда амаллар Роббил оламийнга кўтарилади. Шундай экан, мен амалимни ўзим рўзадор ҳолимда кўтарилишини яхши кўраман", дедилар (Имом Насоий ривояти).
Нафл рўза тонг отгандан қуёш ботгунга қадар тутилади. Ҳаво булутли бўлмаганда кўзимиз билан ҳам тонг отиши ва қуёш ботишини била оламиз. Булутли кунларда эса тонг отиши ёки қуёш ботишини аниқлаш қийин бўлса, намоз вақтларини кўрсатувчи тақвимдан фойдаланса ҳам бўлади. Тақвимда “Тонг” деб кўрсатилган вақт оғиз ёпишнинг охирги вақти саналади. Ўша вақтдан кейин еб-ичилса, рўза дуруст бўлмайди. Лекин саҳарликда ухлаб қолган одам ҳеч нарса еб-ичмасдан ҳам нафл рўзани ният қилиб, рўза тутиши мумкин. “Шом” деб кўрсатилган вақт эса оғиз очиш вақтидир. Ундан аввал оғиз очиб юборилса, куни бўйи тутилган рўза бузилган саналади.
Нафл рўзанинг аксар ҳукмлари фарз рўзаникига ўхшайди, фақат ниятда “Тонг отгандан токи қуёш ботгунга қадар нафл рўза тутишни ният қилдим”, дейилади. Оғиз ёпишда махсус дуо йўқ, у пайтда юқорида айтилгандек, ўзбек тилида ҳам ният қилса, бўлади. Ифторлик (оғиз очиш) дуоси қуйидагича:
اَللَّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَبِكَ آمَنْتُ وَعَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ وَعَلَى رِزْقِكَ أَفْطَرْتُ، فَاغْفِرْلِى مَا قَدَّمْتُ وَمَا أَخَّرْتُ
Ўқилиши: “Аллоҳумма лака сумту ва бика аманту ва аълайка таваккалту ва аълаа ризқика афторту, фағфирлий ма қоддамту ва маа аххорту”.
Маъноси: Аллоҳим, ушбу рўзамни Сен учун тутдим, Сенга иймон келтирдим, Сенга таваккал қилдим ва берган ризқинг билан ифтор қилдим. Менинг аввалги ва кейинги гуноҳларимни мағфират қилгил. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 