Сайт тест ҳолатида ишламоқда!
17 Март, 2025   |   17 Рамазон, 1446

Тошкент шаҳри
Бомдод
05:13
Қуёш
06:32
Пешин
12:36
Аср
16:44
Шом
18:35
Хуфтон
19:48
Bismillah
17 Март, 2025, 17 Рамазон, 1446

Тоқатингиз eтадиган амални олинг

14.02.2025   7077   3 min.
Тоқатингиз eтадиган амални олинг

Аллоҳ таоло бандаларига қурби етмайдиган нарсани буюриб, кейин уларни қийнаб қўйишни асло истамайди. Банда кучи етмайдиган нарсага ўзини мажбурлаши ҳам аҳли сунна валжамоа ақидасига зид амал ҳисобланади. Аллоҳ таоло бандаларига уларнинг имконият ва тоқати етадиган нарсаларни буюрган. Илоҳий амрларнинг ҳаммаси банданинг қурби етадиган даражада бўлиб, инсонни мушкул аҳволга солиб қўядиган бирор амал буюрилмаган.  

﴿ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ﴾

“Аллоҳ ҳеч бир жонга тоқатидан ташқари нарсани таклиф этмайди”[1].

﴿هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ﴾

“У сизларни (шу дин учун) танлади ва динда сизларга бирор ҳараж (қийинчилик) қилмади”[2].

Аллоҳ азза ва жалла банда тоқатидаги нарсаларнигина буюрган. Шунинг илоҳий амрларнинг бажарилиши бандани Раббига яқинлаштирадиган, Аллоҳга суюкли бўлган ишлар саналади. Аммо баъзан ғайрат-шижоати жўш уриб кетган инсонда ўз зиммасига тоқатидан ортиқ амалларни юклаб олишга мойиллик пайдо бўлади. Шу боис Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи васаллам динда мўътадил бўлишга чорлаб, мўмин-мусулмонларни амаллардан тоқати етадиганини зиммасига олишни буюрганлар:

عَنْ عَائِشَةَ عَنِ النَّبِيِّ ﷺ قَالَ: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ، عَلَيْكُمْ مِنَ الْأَعْمَالِ مَا تُطِيقُونَ، فَإِنَّ اللهَ لَا يَمَلُّ حَتَّى تَمَلُّوا، وَإِنَّ أَحَبَّ الْأَعْمَالِ إِلَى اللهِ مَا دُووِمَ عَلَيْهِ، وَإِنْ قَلَّ». رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَمُسْلِمٌ.

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй одамлар! Амаллардан тоқатингиз етадиганини олинг. Зеро, сизга малол келмагунича, Аллоҳга малол келмайди. Аллоҳ учун амалларнинг энг суюклиси оз бўлса ҳам, давомли бўлганидир”, дедилар[3].

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам динда фарз қилинганидан ортиғини қўшиб, чуқурлашишдан, ибодатларда Аллоҳ таоло белгилаб берган ҳадлардан ошишдан қайтардилар. Банда ўз зиммасига фарз амаллардан ташқари бошқаларини ҳам назр қилиб юклаб олиши, яъни ўзига нисбатан қаттиққўллик қилиб, ибодатлар билан жисму жонини қийнаши Аллоҳнинг унга нисбатан қаттиққўлроқ бўлишига, унга зиммасига бошқа фарзларни ҳам юклаб қўйишига, аҳдини бажаришини талаб қилишига, ҳатто нафл ибодатларда нуқсон қилса, бажарган фарзларини ҳам қабул қилмаслигига сабаб бўлишини айтдилар.

Шунингдек, тоқатдан ташқари амалларни зиммага юклаб олишнинг энг хатарли томони алалоқибат ҳатто фарз қилинган амалларни бажаришда ҳам малолликни пайдо қилади. Чунки жўш урган ғайрат муайян муддатгача давом этиб, кейин сўна боради ва банда учун энди қўшимча (нафл-нарзлар) ибодатлар тугул, фарзларни адо этиш ҳам малол келиб қолади.

Аслида, ислом шариати одамларнинг тоқати ва салоҳиятидан келиб чиқиб, Аллоҳга хос кенглик билан, енгил – мўътадил қилиб берилган. Ҳатто банда бир амални бажаришга қодир бўлмай қол ҳолларда унинг учун енгилроқ муқобил йўллар ҳам мавжуд.

Дарҳақиқат, амалларнинг оз бўлса-да давомли бўлиши инсон эътиқоди мустаҳкам, ибодатлари изчил бўлишини таъминлайди.

[1] Бақара сураси, 286-оят.
[2] Ҳаж сураси, 78-оят.
[3] Саҳиҳул Бухорий, 23-ҳадис.

Нодир ҚОБИЛОВ,
Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази илмий ходими.

Бошқа мақолалар
Янгиликлар

Рамазон қалбларга сурур бағишлайди

14.03.2025   6534   3 min.
Рамазон қалбларга сурур бағишлайди

Президентимизнинг “Муборак Рамазон ойини муносиб тарзда ўтказиш тўғрисида”ги қарорига биноан “Рамазон – саховат, бирдамлик ва бағрикенглик ойи” шиори остида ўтаётганлиги таҳсинга сазовор.


Ушбу табаррук ойда хайрли амалларни эмин-эркин адо этиш учун Наманган вилоятида ҳам барча шароит муҳайё қилинди. Шаҳар ва туманлардаги 190 дан зиёд масжидда таровеҳ намози ўқилмоқда. Масжидларимизда Қуръони карим тиловати учун Ўзбекистон Мусулмонлари идораси вилоят вакиллиги томонидан 300 нафарга яқин қори жалб этилган.  


– Моҳи Рамазонда адо этиладиган солиҳ амаллар эвазига мўмин-мусулмонлар кўпдан-кўп ажр ва савобларга эга бўлади. Чунки табаррук ойда Аллоҳ таолонинг раҳмати, махфирати ҳар қачонгидан кўпроқ ёғилади, – дейди Наманган вилоят бош имом-хатиби Мусохон домла Аббосиддинов. – Рамазон ойидаги хайр, саховат улуғлигини ушбу ҳадис ҳам яна бир карра тасдиқлайди.  


Давлатимиз раҳбарининг қарори ҳамда Рамазон ойи муносабати билан йўлланган табригидан келиб чиққан ҳолда  атроф-муҳитни муҳофаза қилиш, ҳудудларни ободонлаштириш, хайр ва саховат тадбирлари, шу жумладан, ногиронлиги бор кишилар, ёлғиз кексалар, боқувчисини йўқотган фуқаролар ва эҳтиёжманд оилаларга меҳр-мурувват улашиш, беморлар ҳолидан хабар олишга алоҳида эътибор қаратилмоқда.  


Рамазон ойи муносабати билан Наманган шаҳридаги “Royal” тантаналар мажмуасида вилоят ҳокимлиги, Ижтимоий ҳимоя миллий агентлиги вилоят бошқармаси, Ўзбекистон Мусулмонлари идораси вилоят вакиллиги, “Вақф” хайрия жамоат фонди ҳамкорлигида ифторлик дастурхони ташкил қилинди. Унга Наманган шаҳри, Янги Наманган ва Давлатобод туманларида истиқомат қилувчи ногиронлиги бор, боқувчисини йўқотган, кам таъминланган, ижтимоий ҳимояга муҳтож фуқаролар ҳамда бошқа диний конфессия вакиллари таклиф қилиниб, ҳурмат ва эҳтиром кўрсатилди.  


Шундай тадбирлар вилоятнинг барча туманларида мунтазам ташкил қилинмоқда. Хусусан, Уйчи туманида уюштирилган ана шундай ифторликдан кейин маҳалла хонадонларига борилиб, турли миллатга мансуб муҳтож кишилар ҳолидан хабар олинди. Бу мамлакатимизда бағрикенглик ва бирдамлик тамойилларининг амалдаги ифодаси эканлигидан ёрқин далолат беради. 

Шундай шукуҳли дамларда Наманган шаҳридаги “Мавлоно” ва “Мангулик” қабристонларида ташкил қилинган ҳашарда маҳаллалар фаоллари, нуронийлар ва ёшлардан иборат мингга яқин ҳамюртимиз иштирок этди. “Мавлоно Мавлавий” зиёратгоҳи олдида Наманган вилоят ҳокими Шавкат Абдураззоқов вилоятдаги имом- хатиблар, нуронийлар билан муборак Рамазон ойини муносиб ўтказиш, савобли ишларни давом эттириш мавзусида суҳбатлашди.  


Тадбир доирасида ўтганлар хотираси ёдга олиниб, уларнинг руҳига Қуръон тиловат қилинди. Юртимиз тинчлиги ва фаровонлиги йўлида қурбонлик қилиниб, хайр ва саховат ишлари амалга оширилди.  

Оқилхон Дадабоев,
ЎзА мухбири

Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди Рамазон қалбларга сурур бағишлайди
Ўзбекистон янгиликлари