Аёл киши таксининг орқа ўриндиқлари бўш бўлатуриб, ҳайдовчининг ёнида ўтириб кетяпти?
Бир киши масжиднинг ёнгинасидан ўтиб кетяпти, масжидда эса одамлар намоз ўқишяпти. У киши намозга кирмай ўтиб кетаверди?
Бир кишининг ёнидан ўтиб кетатуриб унга салом бердингиз, лекин у саломингизга алик олмади?
Биринчи ҳолатда, эҳтимол, аёл такси ҳайдовчисининг хотини бўлиши мумкин.
Иккинчи ҳолат, масжидга кирмаган киши, эҳтимол бошқа масжидда намоз ўқигандир.
Учинчи ҳолат, саломингизга алик олгмаган киши, эҳтимол саломингизни эшитмагандир.
Салафи солиҳлардан бирлари айтади: "Агар мен биродарларимдан бирининг соқолидан ароқ томиб турганини қўрсам, эҳтимол устига қуйилиб кетган бўлса керак?" дейман.
Агар уни тоғнинг тепасига чиқиб: "Мен сизнинг олий Роббингизман", деб бақираётганини эшитсам, эҳтимол у Қуръон ўқиётган бўлса керак? дейман.
Ибнул Қайюм раҳимаҳуллоҳ айтадилар: "Банда ўзининг қилаётган амалидаги ниятини аниқ билиб олиши жуда қийин иш. Қандай қилиб у бошқаларнинг ниятидан воқиф бўлиши мумкин?".
Кўпинча сиз суратнинг бир қисмини кўрганингизда, унинг қолган қисмини ҳаёлингизда ижобий шаклда гавдалантиришга ҳаракат қиласиз. Чунки ўша суратдаги одамга зулм қилиб, унга нисбатан ноҳақлик қилмаслик учун шундай ҳаёлга борасиз. Шундай экан, ҳаётдаги инсонлар ҳақида ҳам яхши гумонда бўлинг.
Ҳомиджон қори ИШМАТБЕКОВ
دثنا العباس الدوري نا يعقوب بن إبراهيم بن سعد نا أبي عن صالح عن ابن شهاب قال: حدثني عبد الحميد بن عبد الرحمن بن زيد أن محمد بن سعد بن أبي وقاص أخبره أن أباه سعد بن أبي وقاص أخبره قال: استأذن عمر على رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم وعنده نساء من قريش يكلمنه ويستكثرنه عالية أصواتهن على صوته فلما استأذن قمن يبتدرن الحجاب فأذن له رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم ورسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم يضحك فقال عمر: أضحك الله سنك يا رسول الله قال رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: ”عجبت من هؤلاء اللاتي كن عندي ثم سمعن صوتك ابتدرن الحجاب“ قال: قلت: يا رسول الله كنت أحق أن يهبن ثم قال عمر: أي عدوات أنفسهن تهيبنني ولا تهبن رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم قلن: نعم أنت أغلظ وأفظ من رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم قال رسول الله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: ”والذي نفسي بيده ما لقيك الشيطان قط سالكا فجا إلا سلك فجا غير فجك“.
Саъд ибн Абу Ваққос айтади: “Умар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васалламнинг ҳузурларига изн сўради. Ҳузурларида қурайшлик аёллар бўлиб, у зотга овозларини кўтариб гапираётган ва у зотдан кўп нарса талаб қилаётган эди. Умар изн сўрагач, улар шошилиб тўсинишга тушишди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васаллам унга изн берар эканлар, кулдилар. Умар: “Аллоҳ сизни кулдираверсин, ё Аллоҳнинг Расули!” деди.
У зот: “Ҳузуримдаги манавилардан ажабландим, овозингни эшитибоқ тўсинишга шошиб қолишди”, дедилар.
Умар: “Ё Аллоҳнинг Расули, ҳайиқишига сиз ҳақлироқ эдингиз-ку”, деди. Сўнгра: “Эй ўз жонига душманлар! Мендан ҳайиқасизлар-у, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васалламдан ҳайиқмайсизларми?” деди.
Улар: “Ҳа. Сен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васалламга қараганда қўпол ва дағалсан-да”, дейишди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва ъалаа олиҳи васаллам: “Жоним “қўли”да бўлган Зотга қасамки, шайтон бирор йўлда кетаётиб, қачонки сенга йўлиқса, сенинг йўлингдан бошқа йўлда юради”, дедилар.
Абу Саид Ҳайсам ибн Кулайб Шошийнинг
“Муснади Шоший” асаридан
Даврон НУРМУҲАММАД таржимаси