19 Июн, 2025, 23 Зулҳижжа, 1446
19 Июн, 2025, 23 Зулҳижжа, 1446
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Рўзанинг фалсафаси – Шайх Муҳаммад Ғаззолий раҳимаҳуллоҳ
Рўза ибодати фақат моддий ҳаётни истайдиган кишилар учун ёт ёки инкор этиладиган ибодатдир. Чунки бундай кишилар фақат тананинг эҳтиёжиларини тан оладилар, руҳиятни эътиборга олмайдилар. Фақат дунё ҳаётига ишонадилар ва охират кунига эътибор қаратмайдилар. Шунинг учун ҳам бундай кишилар шаҳвоний истакларни чеклайдиган, оз муддат бўлса ҳам нафсни тарбиялайдиган ибодатни ёқтирмайдилар.
Баъзи одамлар фақат даромадни кўпайтириш ва турмуш даражасини ошириш ҳақида ўйлайди, аммо бундан покроқ ҳаёт кечириш учун восита сифатида фойдаланишга аҳамият бермайди.
Овқат инсон организми учун иккита асосий вазифани бажаради.
Биринчиси – тананинг ҳаракатланишига ёрдам берадиган иссиқлик билан таъминлаш.
Иккинчиси – тананинг эскирган ҳужайраларини янгилаш ва ўсишини таъминлайди.
Диетолог олимларнинг айтишича, инсон танаси кунлик фаолиятини таъминлаш учун маълум миқдорда калория талаб қилади. Лекин амалдачи? Агар инсонга 100 калория керак бўлса, у камида 300 калория истеъмол қилади, ҳатто баъзан 1000 калориягача етиши мумкин!
Овқат – инсон учун ёқилғи. У танани қувватлантириш учун зарур. Автомобил ёки бошқа техника билан инсон организмининг фарқи шундаки, машинанинг ёқилғи баки аниқ бир миқдорни сиғдира олади ва ҳаддан ташқари тўлиш имконияти йўқ. Аммо инсон ошқозони кенгайиш қобилиятига эга ва керагидан кўп ейилса ҳам сиғаверади.
Автомобил ёқилғи билан таъминланганда, у бакдаги сўнгги томчисигача ишлатади. Лекин инсоннинг ошқозони керакли миқдорни қабул қилгандан сўнг, ортиқча қисмни ёғ шаклида тўплайди, бу эса вазн ортишига сабаб бўлади. Агар машинада ортиқча ёқилғи тўпланиши мумкин бўлганида, у танага пластик моддалар қўшиш ёки ғилдиракларни катталаштириш каби тасаввур қилиб бўлмайдиган натижаларга олиб келган бўлар эди!
Инсон ажабланарли мавжужотдир, у ҳар доим етарли миқдордан кўпроқ нарсага интилади. Баъзан у ўз танасига зарар етказадиган нарсага эришиш учун ҳатто уришишгача боради. Қўлидаги ортиқча ресурсни муҳтож кишиларга ёрдам бериш ёки камбағалларга озиқ-овқат сифатида тарқатиш ўрнига, ўзи учун захира қилиб тўплайди.
Бир куни мен кўп тамаки чекишни яхши кўрадиган бир дўстим билан учрашдим. Уни афсус билан кузатиб турдим ва Аллоҳдан уни бу иллатдан халос қилишини сўрадим. У эса кулган ҳолда: "Аллоҳ дуойингизни қабул қилмасин, мен сигаретнинг лаззатидан маҳрум бўлишни истамайман", деди.
Бу сўзлар мени жуда ҳайратлантирди. Чунки инсон – ўзига зарар етаётганини билган ҳолда ҳам, ўз зарарига ҳаракат қиладиган ягона мавжудотдир!
Рўза тутишнинг асосий тарбиявий мақсади – инсонни керакли миқдор билан кифояланишга ўргатиш ва уни ортиқча истеъмол қилишдан тийишдир. Лекин кўпчилик бу маънода рўза тутмайди, балки кундузи ўзини тийиб, ифтор вақтида кўпроқ овқат ейиш билан бу одатни бузиб қўяди.
Рўзанинг энг муҳим жиҳатларидан яна бири – у инсонни турли қийинчиликларга чидамли қилишидир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эрталаб уйларида озиқ-овқат бор-йўқлигини сўрар эдилар. Агар йўқ дейилса, у ҳолда "Мен бугун рўза тутишни ният қиламан" дер эдилар ва кунларини одатдагидек ўтказар эдилар.
У зот ҳеч қачон очликдан шикоят қилмасдилар. Чунки Аллоҳга бўлган ишончлари комил эди: "Албатта, ҳар бир қийинчиликдан кейин енгиллик келади" (Иншироҳ сураси, 5-6).
Бутун жамият ҳам худди шундай руҳий қудратга эга бўлса, муаммоларга юзланганида енгил ва хотиржам қолиши мумкин. Жамият ҳаётида баъзан қаттиқ қийинчиликлар рўй беради: ҳосил камайиб кетади, иқтисодий инқироз юзага келади, одамлар оч қолишади. Улар бу ҳолатни норозилик билан қарши оладилар ва сабр қилишга мажбур бўладилар.
Лекин рўза тутиш мажбурий очлик эмас! У мусулмон кишининг ўз хоҳиши билан Аллоҳга яқинлашиш йўлидир. Инсон Аллоҳ учун оч қолади, шаҳватларини тияди, сабри эвазига ажр умид қилади.
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: "Кимки Рамазон рўзасини иймон ва ихлос билан тутса, ўтган гуноҳлари мағфират қилинади".
Бу ҳадисдаги "иймон ва ихлос" сўзлари катта маънога эга. Бу дегани, киши қилган амалининг мукофотини дарҳол олмайди, балки уни Аллоҳнинг ҳузуридаги захиралар қаторида сақлайди.
Ҳомиджон қори ИШМАТБЕКОВ
Ўзбекистон Республикаси Президенти
Шавкат Мирзиёев Жаноби Олийларига
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим
Ассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳ
Муҳтарам Президент Жаноби Олийлари!
Аллоҳ таолога беҳисоб шукрки, Сизнинг бевосита ташаббусларингиз ва саъй-ҳаракатларингиз билан ҳаж амалларини юқори савияда ташкил этишга муваффақ бўлмоқдамиз.
Бундай эътибор ва эҳтиромни биз ҳожилар чин юракдан ҳис этиб, яратилган барча қулайликлар учун Сизга чуқур миннатдорлик изҳор этамиз.
Ҳурматли Президент Сизни ва Сиз орқали юртдошларимизни ҳаж ибодатини адо этаётган ҳамюртларимиз номидан мусулмон уммати учун энг улуғ байрам – Қурбон ҳайити билан самимий муборакбод этамиз.
Зеро, Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) “Дуоларнинг энг яхшиси арафа куни қилинган дуодир”, деб хушхабар берганлар.
Аллоҳ таолонинг байти жойлашган муқаддас заминда – Мино, Арафот каби муборак манзилларда улуғ амалларни ихлос ила бажармоқдамиз.
Сизни вақт ажратиб, муборак ҳаж зиёрати учун яратилган шароитлар ва саломатлигимиз ҳақида сўраганингиз ҳамда ҳар куни ҳолимиздан хабардор бўлиб турганингиз ибодат билан юрган биз ҳожиларни чексиз даражада мамнун этди.
Бундай эътибор ва эҳтиромни Саудия Арабистонининг мутасаддилари ҳам юқори баҳолаб, Сиз Жаноби Олийларига ҳурмат ва дуоларини изҳор этмоқдалар.
Муборак масканларда ҳар бир зиёратчи Сизнинг ғамхўрлигингизни юракдан ҳис қилиб, кўзларида ёш билан дуолар қилаётганини алоҳида айтиб ўтмоқчиман.
Сизга айтадиган яна бир хабаримиз, Саудия Арабистонида бўлиб турган юртимизнинг диний соҳа вакиллари ҳамда зиёратчилари томонидан мавсум давомида Қуръони карим 10 минг маротаба хатм қилиниб, юртимизга тинчлик, халқимизга фаровонлик тилаб дуолар қилинди.
Ҳурматли Президент, Сиз яратиб берган имкониятлардан руҳланиб, ўзбекистонлик ҳожилар юртга қайтганимиздан кейин “Янги Ўзбекистоннинг тинчлик ва маънавият тарғиботчилари” деган эзгу ташаббусни бир овоздан илгари суриб, Учинчи ренессанс яратувчиларини тарбиялашда Сизга кўмакчи бўлмоқчимиз.
Сиз бошчилигингизда юртимизда тинчликни мустаҳкамлаш, халқимизнинг маънавиятни юксалтириш, айниқса ёшларнинг сифатли таълим олиши, касб-ҳунар эгаллаши, керак бўлса дунёни эгаллаши каби масалалар энг устувор вазифага айланди.
Шундай экан, биз ҳожилар юртимизга қайтгач, қуйидаги ишларни амалга оширмоқчимиз:
– она-Ватанимиз тараққиётига холис хизмат қилиш, маҳаллаларда тинчлик ва бирдамликни мустаҳкамлаш, аҳоли орасида тинчлик-осойишталикни қадрига етиш, халқимизни маънан юксалтириш, жамиятдаги ислоҳотларга дахлдорлик ҳиссини ошириш кабиларга тарғиб этиш;
– китобхонлик маданиятини юксалтириш, илмни қадрлаш ва илм-маърифатга ҳомийликда намуна бўлиш;
– тўйлар, оилавий тадбирлар ва маросимларда меъёрийликка амал қилган ҳолда камхарж ва ихчам ўтказишда бош-қош бўлиш;
– кийинишда ва муомалада оддийлик ва камтаринликка амал қилиш, дабдабабозлик, исрофгарчилик, маишатбозлик каби иллатлардан йироқ бўлишни тарғиб қилиш;
– ёшларни муваффақиятларга фақат ўқиб-ўрганиб, илм билан эришиш мумкинлигини ўргатиш;
– устозлар, ўқитувчи ва мураббийларга доимо эҳтиром кўрсатиш, уларни моддий қўллаб-қувватлаш ишларига кўмак бериш;
– маҳаллалардаги нотинч оилалар, шу жумладан тарбиясида муаммоси бор ёшлар ўртасида тушунтириш ишларини олиб бориш;
– ҳудудлардаги мактабларнинг таъмирга муҳтож қисмини жорий таъмирлаш ишларига кўмаклашиш;
– хайрия, меҳр-мурувват ва ёрдам кўрсатиш ишларини кўпайтириш.
Барча ҳожиларимиз юртимизга қайтгандан сўнг ушбу ташаббусларни қатъий амалга оширишга ваъда берамиз.
Зеро, жонажон Ватанимиз келажаги, халқимиз фаровонлиги ва юртимиз шону шуҳрати Сиз айтганингиздек ёшларимиз қўлидадир. Улар эртага Ўзбекистонни янада кучли, юксак тараққий этган давлатга айлантириш учун ўзларининг бор билими, иқтидори ва куч-ғайратини сафарбар қилса, кўзлаган барча эзгу мақсадларимизга, албатта эришамиз.
Юсуф Хос Ҳожиб бобомиз айтганларидек:
“Заковат бор жойда улуғлик бўлади,
Билим бор жойда буюклик бўлади”.
Ҳурматли Президент Жаноби Олийлари!
Биз, 15 минг ҳожи дуолар ижобат бўладиган Арафотда туриб, Аллоҳ таолодан Сизга мустаҳкам соғлик, узоқ умр ва улкан муваффақиятлар тилаб, олиб бораётган барча ишларингизда мададкор бўлишини сўраб илтижолар қиляпмиз.
Аллоҳ таоло бутун дунё мўмин-мусулмонларига Қурбон ҳайитини муборак айласин, тинчлик-хотиржамлик ато этсин, ибодатларимизни Ўз даргоҳида ҳусни қабул айласин, она Ватанимизни обод, халқимиз ҳаётини янада фаровон қилсин!
Қурбон ҳайити муборак бўлсин!
Ҳурмат ва камоли эҳтиром ила,
Ўзбекистон ҳожилари,
Макка шаҳри Арафот водийси,
2025 йил 5 июнь
Иймон 
Намоз 
Рўза 
Закот 
Ҳаж 
Қуръон 
Ислом сабоқлари 
Aлоқа 