Ҳар бир ишни пухта қилиш – бу инсоннинг ўз вазифасига жиддий, масъулиятли ва профессионал ёндашишини англатади. Пухта ишлаш нима? Пухта ишлаш – ишни юзаки эмас, балки чуқур ўйлаб, режа асосида, керакли билим ва маҳорат билан мукаммал бажаришдир.

Шу билан бирга, бу сифатга эътибор бериш, масъулиятни ҳис қилиш, ҳар бир қадамни аниқ режалаштириш, тафсилотларга эътибор қаратиш ва натижадан қониқиш ҳиссини олиш деганидир.

Пухта ишлаш бир неча омилларга кўра муҳим саналиб, улардан:

1. Иш сифатли чиқади – хатолар камаяди, қайта тузатишга эҳтиёж қолмайди;
2. Ишонч пайдо бўлади – одамлар сизга ишонади, бирор юмушни ишониб топширади;
3. Вақтни тежайди – илк босқичда пухта бажарилган иш юзага келиши мумкин бўлган муаммоларни бартараф этади.
4. Рақобатбардошлик ошади – ишда муваффақият эҳтимоли ошиб, хизматга талаб юқори бўлади.

Ислом нуқтаи назаридан қараганда, ҳар бир ишни пухта бажариш инсоннинг имоний бурчларидан биридир. Бу ҳақда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Аллоҳ бирортангиз иш қилсангиз, уни пухта бажаришингизни яхши кўради” (Имом Табароний ривояти).

Мазкур ҳадисдан маълум бўладики, ҳар қандай ишни пухта, сидқидилдан бажариш исломда ҳам катта фазилат саналади.

Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари ҳам ишни пухта ва сидқидилдан бажариш зарурлиги тўғрисида “Ижтимоий одоблар” асарида қуйидаги фикрларни билдирган:

Мусулмон инсон жамият юзидаги энг кўркам ва гўзал хол бўлиши лозим. У инсон зоти чиройини очиб турувчи омил бўлиши керак. Бу эса, ижтимоий одоблар орқалигина юзага чиқади.

Мўмин кишининг ҳар бир ишни яхшилаб ва пухта қилиши мақбулдир. Бу барча инсонларга севикли Набийнинг ислом умматига амри, фармони, тавсияси ва насиҳатидир.

عَنْ عَائِشَةَ : قَالَ النَّبِيُّ ﷺ: «إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ إِذَا عَمِلَ أَحَدُكُمْ عَمَلًا نْ يُتَّقِنَهُ». رَوَاهُ الْبَيْهَقِيُّ.

Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ сизлардан бирингиз иш қилганда, уни яхшилаб, пухта қилишингизни севади”, дедилар (Имом Байҳақий ривояти).

Аллоҳ таолонинг севгисига сазовор бўлай деган инсон катта-кичик ҳар бир ишни фақат ва фақат яхшилаб, чин дилдан пухта бажаришга уринади. Бу сифат эса ижтимоий одобларни ўрнига қўйиш билан юзага чиқади[1].

Қандай қилиб ҳар бир ишни пухта қилиш мумкин?” Бу борада қуйидагиларни тавсия қилиш мумкин:

1. Фикр сўраш, маслаҳатлашиш. Агар мумкин бўлса, ҳар бир ишни бажаришдан олдин тажрибали ва олим инсонлар фикрини олиш, улар билан маслаҳатлашиш зарур. Бу кишининг шахс сифатида камол топиши, ривожланиши ва бажарилаётган ишнинг мукаммал бўлишига ёрдам беради.
2. Аниқ мақсад қўйиш. Бу иш нима учун керак? Яхши натижа нима? каби саволларга жавоб топиш, зарур бўлса, тажрибали инсонлар билан маслаҳатлашиш.
3. Режа тузиш. Ишга киришишдан аввал вазифалар рўйхатини тузиш лозим.
4. Иш пайтида диққатни жамлаш ва халақит берувчи омилларни бартараф этиш.
5. Масъулиятни ҳис қилиш. Киши ўзи бажараётган ишнинг охиратда сўрови борлигини унутмаслиги, унга сидқидилдан ёндашиши лозим.
6. Бажарилган ишни текшириш. Иш тугагач, уни қайта кўриб чиқиш ва хатоларини тузатиш лозим. Бу эса ишни пухта бажаришнинг асосий омили ҳисобланади.

Ҳар бир ишни пухта бажариш – бу муваффақиятнинг асосий омилларидан биридир. Чунки ҳозирги кунда бозор муносабатлари шароитида ўз ўрнига эга бўлиш учун ишни пухта бажариш, энг майда деталларига қадар эътибор қаратиш муҳимдир.

Ҳар бир ишни пухта бажариш қуйидаги натижаларга олиб келади:

1. Масъулиятни кўрсатади – ҳар қандай ишни пухта, чуқур ўйлаб, юксак масъулият билан бажариш инсоннинг касбий етуклиги ва шахсий маданиятини намоён этади.
2. Сифат кафолати – пухта бажарилган иш маҳсулот ёки кўрсатилган хизмат сифатининг юқори бўлишини таъминлайди.
3. Ишда самарадорлик – пухта режалаштирилган ҳолда бажарилган иш вақт ва ресурсларни тежашга ёрдам беради.

Хулоса қилганда, ҳар бир ишни пухта қилиш нафақат шахсий ўсиш, балки жамият ривожи учун ҳам муҳимдир.

[1]Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф. Ижтимоий одоблар. “Ҳилол-Нашр”. Тошкент 2024. –Б.26-27

Нодир ҚОБИЛОВ,
Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази илмий ходими