Саудия олимлари жамоаси Исломгача ва унинг илк даврида Арабистон ярим оролидаги энг йирик ярмарка бўлиб хизмат қилган Макка вилоятидаги қадимий бозор харобаларини топди, дея хабар беради Arab News.
Ҳабаш бозори мавсумий савдо майдончаси бўлган. Унда савдо Ражаб ойининг биринчи кунида бошланган ва саккиз кун давомида ўтказилган. Ярмарка ҳар йили эрамизнинг 813 йилигача ўтказилган.
Қирол Абдулазиз номидаги Тадқиқот ва архив фонди Бош котиби Фаҳд Ал-Самарийнинг сўзларига кўра, ҳозирда Ҳабаш бозори тилга олинган тарихий манбаларни излаш бўйича ишлар олиб борилмоқда.
Антиқа ярмарка харобаларини қидириш бўйича экспедиция аъзоси Абдуллоҳ Ал-Заҳранийнинг сўзларига кўра, олимлар 40 йил давомида унинг жойлашган жойини аниқлашга ҳаракат қилишган ва эндигина муваффақиятга эришган. Бунинг учун улар архивларни кўтариб, ўша даврдаги карвон йўлларини тиклашлари ва кейин ўзлари шу йўллар бўйлаб боришлари керак эди.
Тарихчиларнинг фикрига кўра, Ҳабаш бозори Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг таржимаи ҳолларида қайд этилган, улар бу ерда ваҳий келмасдан илгари савдо қилганлар.
Ярмарка савдо павильонларининг жуда яхши сақланиб қолган харобаларининг топилиши олимларга Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даврлари иқтисодиёти, адабиёти ва маданиятини ўрганиш учун ноёб имконият беради.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Cафарга чиқувчиларнинг ҳаққига дуо қилиш Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларидан саналади. У зот алайҳиссалом:
أَسْتَوْدِعُ اللهَ دِيْنَكَ وَأَمَانَتَكَ وَخَوَاتِيمَ عَمَلِكَ
“Аставдиъуллоҳа дийнака ва амаанатака ва хавотийма амалика”, деб саҳобаларни сафарга кузатар эдилар.
Маъноси: “Динингизни, омонатингизни ва амалларингиз хотимасини Аллоҳга топшираман”.
Ҳожиларни кузатишда қуйидаги дуоларни қилиш тавсия этилади:
1. Аллоҳим, ҳожиларнинг сафарларини осон қилгин. Уларни Сенга топширдик.
2. Аллоҳим, ҳожиларни сафарлари давомида ҳар қандай бало ва ёмонликлардан асрагин ҳамда оилалари бағрига соғ-саломат қайтаргин.
3. Аллоҳим, ҳожиларнинг дуо, ибодатларини ва қалбларидаги барча шаръий ният ҳамда мақсадларини ижобат этгин. Гуноҳларини мағфират, тавбаларини қабул қилгин.
4. Аллоҳим, ҳожиларнинг ибодатларини Ўзинг учун холис қилинган амаллар қаторида қабул айлагин.
Аллоҳнинг фарз ибодатини адо этишга отланган муҳтарам юртдошим Аллоҳ таоло юртимиз, халқимиз ҳаққига қиладиган барча дуоларингизни қабул этсин. Дуоларингизда бизни ҳам унутманг!
Ҳажингиз мабрур, саъйингиз машкур ва гуноҳларингиз мағфур бўлсин!
Даврон НУРМУҲАММАД