Ҳа, мужассима ва мушаббиҳаларнинг наздида ҳисобланадилар, токи Аллоҳ таолога жисмиятни исбот қилмагунларича шундай қолаверадилар.
Хулоса гап шуки: Аҳли сунна вал жамоа Аллоҳ таоло учун У Ўзи учун ва пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам исбот қилган нарсани исбот қиладилар. Лекин ушбу нарсани Аллоҳ таолонинг муродига ҳамда У зотни лойиқ бўлмаган нарсалардан поклашлик билан исбот қиладилар. Ашъарий ва мотуридийликка оид кичик ё катта ақида китоб бор экан, унда уламолар муташобеҳ насслар ҳақида: бу ҳақда икки мазҳаб мавжуд, иккаласи ҳам ҳақ мазҳабдир, деб айтишади.
Масалан: улар Аллоҳ таоло осмонда деб эътиқод қилишади, агар уларга “У осмонлару Ердаги якка-ю ягона Аллоҳдирки.” (Анъом сураси 3 оят) оят рўбарў келса улар таъвил қилиб: “Яъни У осмонлару Ерда маъбуд, аммо Унинг ўзи осмонда фақат”, деб айтишади. Шундоқ қилиб, Ерда деган сўзни таъвил қилишади-да Осмонларда деган сўзни шундоқлигича қолдиришади.
Улар Аллоҳ таолонинг икки қўли бор деб эътиқод қилишади, аммо “Биз Ўз Қўлимиз билан қилган нарсаларни – чорва ҳайвонларини яратиб қўйганимизни...”, деган оятда “қўлимиз” жамъ бўлиб келган бўлса; бошқа оятда “Аллоҳнинг қўли уларнинг қўллари устидадир”, бирлик кўринишида келса, улар “أَيْدِينَا” “қўлимиз” деган сўзни таъзим ва муболаға деб таъвил қилишади ва “يَدَ - яд”ни эса қўлнинг жинси деб таъвил қилишади.
Улар Аллоҳнинг икки кўзи бор деб эътиқод қилишади, ваҳоланки шаръий наарсаларда бирон жойида икки кўзи бор деб келмаган, балки “кўз” сўзи “Буни Менинг кўз олдимда етиштирилишинг учун (қилдим)”. (Тоҳа" сураси 39 оят)ида ва “кўзлар” сўзи “Зотан, сиз шак-шубҳасиз, Бизнинг кўз ўнгимизда (яъни, ҳифзи-ҳимоямизда)дирсиз... " (Тур" сураси 49 оят)ида келади. Бас улар эса юқорида “қўл”ни қандай таъвил қилган бўлсалар, “кўз”ни ҳам худди шундай таъвил қилишди. Улар икки кўзнинг Аллоҳ таолога собит бўлишини Аллоҳнинг Олам суратига кўра бўлиши билан фаҳмлаб олишди ва “Албатта сизнинг Роббингиз бир кўзли эмас”, деган ҳадиси шарифдан далил келтиришади.
Ва яна улар Аллоҳ таолонинг чап ва ўнг қўли бор деб эътиқод қилишади ва “Унинг икки қўли ўнгдир” деган ҳадисдан мурод “икки қўли бир хилда қувватли, чап қўли ўнг қўлидан заифроқ эмас”, деб таъвил қилишади.
Ва булардан ташқари яна кўплаб тажсим ва ташбеҳни исбот қиладиган таъвилотлар борки (Аллоҳ барчамизни булардан асрасин) улар бу каби таъвиллардан сўнг “ташбеҳсиз” десалар ҳам фойдаси йўқ.
Азиз ўқувчи, шу гапларимизни яхшилаб тааммул қилинг, Аллоҳ барчамизни тажсим ва ташбеҳ иллатига тушиб қолишимиздан асрасин!
Абул Баракот Насафийнинг “Ал эътимод фил эътиқод” асаридан Кўкалдош ЎМИТМ матбуот котиби Рустам Охунжонов таржимаси
“Ўзбекистон – 2030” стратегиясини “Aтроф-муҳитни асраш ва “яшил иқтисодиёт” йилида амалга ошириш бўйича Давлат дастури ва уни тасдиқлаш тўғрисидаги Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармони лойиҳалари ишлаб чиқилиб, кенг жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилинди.
Давлат дастури лойиҳасида 5 та устувор йўналиш бўйича 2025 йил учун амалий чора-тадбирлар, норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар рўйхати ва мақсадли кўрсаткичлар назарда тутилмоқда.
Лойиҳада атроф-муҳитни асраш ва “яшил иқтисодиёт” масалалари, шунингдек, ижтимоий-иқтисодий, давлат бошқаруви, суд-ҳуқуқ, хавфсизлик ва ташқи сиёсат йўналишларида 2025 йилга мўлжалланган кенг кўламли ислоҳотлар назарда тутилган.
Лойиҳа 2025 йил 22 январга қадар кенг жамоатчилик ва экспертлик муҳокамаларидан ўтказилади.
Ҳар бир юртдошимиз 2025 йилги Давлат дастури лойиҳаси муҳокамасида фаол иштирок этиб, ўз таклифларини uzbekistan2030.uz онлайн портали ва regulation.gov.uz веб-сайтлари орқали билдиришлари мумкин.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати