Мустақил юртимизда ибодатлар эмин-эркинликда қилинаётган бир вақтда, Исломнинг бешинчи аркони бўлган Ҳаж амалини бажариш учун кетаётган юртдошларимизнинг сафи йилдан-йилга ортиб бормоқда. Аллоҳ ризолиги йўлида қилинаётган ҳар бир ибодатни Ўзи даргоҳида қабул қилсин.
Кейинги вақтларда Ҳажга бориб келувчилар орасида “Ҳаж оши” бериш, эҳсон қилиш, аёллар орасида ҳаждагилар билан биргаликда “гап”да йиғилиш каби ҳолатлар одат тусига кириб бормоқда.
Бир онахон билан гаплашганимда, у киши ҳажга бирга борган аёлларнинг бир-бирлари билан “гап” ўйнаши ҳақида гапириб қолдилар. Бу йиғилишлар эҳсондан ҳам кўпроқ кимўзарга, риёга, манманликка ўхшаб кетишини айтдилар.
Столга энг охирги русумдаги биллур идишлар, турли-туман таомлар, Эрондан келтирилган мевалар қўйилган. Кейинги “гап”ни қиладиганлар эса албатта, бунданда ўтказиб қилишга ҳаракат қилишлари турган гап. Шароити кўтарса, хўп, шароити кўтармаганлар учун кўнгил синиши юз бериши ачинарли ҳолдир.
Келин ҳаждагилар билан учрашишга кетаётган қайнонасига: “Ойижон, ҳамма аёллар “гап”га келишганида тилла асбобларини тақиб келишган эди, нега сиз бор бўлса ҳам, тақмайсиз. Хоҳласангиз, ўзимникини бераман” деди меҳрибонлик қилиб. Қайнонасининг жавоби уни лол қолдирди: “Болам, орамизда тилла асбоби йўқ аёллар ҳам бор. Аёл кишимизда, барибир, зебу-зийнатни яхши кўрамиз. Тиллаларга бурканиб борсам, қайсидир бир аёлнинг кўнглини ўксишига сабаб бўлишдан қўрқаман”.
Ҳажга кетаётган аёллар: “Эҳсон қилиш керакми?” деб, сўраб қолишади. Шариатда бирор ибодатдан кейин эҳсон қилинсин деган кўрсатма йўқ. Ваҳоланки, бу оддий бандалик вазифасини бажариш, холос. Унинг ўрнига ҳаж давомида бирор амални тўкис адо эта олмаган бўлсам, шоядки каффорот бўлса, деб, қарз ҳавола қилмасдан эҳтиёжидан ортиқ маблағни кам таъминланган оилаларга, боқувчисини йўқотган инсонларга бериш яхши амаллардандир.
Бир илмли кишидан “Ҳажи қабул бўлганини қандай билиш мумкин?” деб сўрашибди. У киши: “Ҳажга борган одам ҳаждан келгандан кейин, яхшиликка томон тубдан ўзгариши ва гуноҳлардан ўзини тийиши ҳажи қабул бўлишига яхши гумондир”, деб жавоб берган экан.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси мутахассиси
Мунира Абубакирова
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Ҳаргиз ўзингизни, авлодингизни, мол-мулкингизни дуоибад қилманг! Яна Аллоҳдан нима сўралса ҳам ижобат бўладиган пайтга тўғри келиб қолманглар!” (Имом Муслим ривояти).
Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг замонларида бир саҳобий гуноҳларини ўйлаб, қаттиқ қайғуга тушиб, Аллоҳнинг охиратдаги азобидан қўрқиб кетади, ўзини ўзи қаттиқ қарғайди. Афсуски, бу иши дуолар ижобат қилинадиган пайтга тўғри келиб қолади. Шунда Аллоҳ унга сўраганини беради.
Мана ўша воқеа:
Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир мусулмон беморни бориб кўрдилар. У озиб-тўзиб, жўжадек бўлиб қолган эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унга: «Бирор нарса деб дуо қилармидинг?» дедилар. У шундай деди: «Ҳа. Аллоҳим, мени охиратда бирор нарса билан азоблайдиган бўлсанг, уни бу дунёда бера қолгин, деб дуо қилар эдим». Буни эшитиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Субҳаналлоҳ! Ахир сен бунга чидай олмайсан-ку! «Аллоҳим, бизга бу дунёда ҳам, охиратда ҳам яхшилик ато қилгин, бизни дўзах азобидан сақлагин», десанг бўлмасмиди?» дедилар. Кейин унинг ҳаққига дуо қилган эдилар, Аллоҳ унга шифо берди» (Имом Муслим ривояти).
Эътибор берган бўлсангиз, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу саҳобий ўзининг зарарига дуо қилганига ҳайрон қолдилар, унга қийинчилик ва қайғу пайтида айтиш керак бўлган дуони ўргатдилар. Ҳар қандай ҳолатда ҳам айтиладиган дуо: «Аллоҳим, бизга бу дунёда ҳам, охиратда ҳам яхшилик ато қилгин, бизни дўзах азобидан сақлагин» экан.
Оқила қиз мусибат келганда, қайғуга тушган вақтида фақат мана шундай дуоларни қилиши керак.
Абдуллоҳ Абдулмуътий, Ҳуда Саъид Баҳлулнинг
“Қулоғим сенда қизим” китобидан Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Абдулҳамид Умаралиев таржимаси.