Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Ҳаж илм ва амал билан адо этилади (4 қисм)

3.07.2022 1554 3 min.

Ҳар бир ишни чиройли ва мустаҳкам бажарилишида илм ва амалнинг ўрни беқиёсдир. Илм пойдевор, амал эса ўша пойдевор устига барпо қилинадиган бинодир. Бинонинг пишиқ ва мустаҳкам бўлиши унинг асоси бўлмиш пойдеворнинг тўғри ва мустаҳкам бўлишига боғлиқ. Бошқача қилиб айтсак, илм – дарахт, амал эса унинг мевасидир.

“Агар билмайдиган бўлсангиз, зикр аҳлларидан сўранглар” (Наҳл сураси, 43-оят).

Ҳақиқатда, билмаган киши сўраб ўрганиши керак. Савол беришдан ҳеч қачон уялмаслиги лозим. Зеро, жаҳолат ҳам маънавий касалликдир. Унинг энг яхши давоси ўрганиш ва савол беришдадир.

Жобир розийаллоҳу анҳудан ривоят қилинади: У зот айтади: «Мен Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни наҳр куни уловлари тепасида тош отаётганларини ва “Ҳаж амалларингизни (мендан) олинглар. Эҳтимол, бу ҳажимдан кейин (бошқа) ҳаж қила олмайман”, деётганларини кўрдим» (Имом Муслим ривояти).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаж аҳкомларини асосан ўзлари баён қилиб берардилар. Гоҳида илмга ҳарис бўлган саҳобалар томонидан берилган саволлар баҳонасида ҳаж амаллари қандай адо этилишини тушунтирардилар. Саҳобаларнинг эҳром либоси, ҳажжи бадал ҳақида сўровлари ҳадисларда ворид бўлган.

Ҳaж инсон yмpида бир марта адо этадиган фарз ибодатдир. Инсон қанча маблағ, вaқт, кyч-қyввaт capфлaб ҳажга борсa-ю, амалларни нoтўғpи бажарca ёки қандай бажариш илмини билмаса, ҳaммa ҳapaкaтлари ҳабата бўлиб кетиши мумкин. Шyнинг yчyн зиёратга отланган киши, энг aввaлo, ҳаж илмини яхшилаб ўpгaниб oлиши зарур. Ҳaж ҳақида ёзилган биpор китoбни ўзи билан олиб бориши керак. Ҳеч бўлмаганда, сафарга бориб келгунча ҳаж илмини яхши биладиган кишининг этагини маҳкам тутиши лозим. Олимлар ҳар бир ишда илм ва амалнинг аҳамиятини тушунтириш учун бир мисол келтирадилар.

Инсонлар узоғини яқин, оғирини енгил қилувчи турли-туман замонавий жиҳозларнинг ёнида уни тўғри қўллаш усуллари, қонун-қоидалари ёзилган кичик китобчаси бўлади. Бу китобчада жиҳозга оид маълумотлар ёзилган бўлади. Кимда-ким уни китобида ёзилган қоидаларига мувофиқ ишлатса, жиҳоз унга узоқ вақт хизмат қилади ва барака топади.

Жиҳоздан ўзбошимчалик билан фойдаланган киши эса зиён кўради ҳамда тез кунда ишдан чиқиб, кўзланган натижа бермайди. Унинг эгаси ҳасратда қолади. Аммо надомат қилган билан иш ўнгланиб қолмайди. Қоидасига мувофиқ қилинмаган биргина ҳаракат инсонга моддий ва маънавий зарар келтириши мумкин. Натижада бузилган матоҳни устага кўрсатишга ёки янгисини харид қилишга эҳтиёж сезилади.

Шунга ўхшаш ҳаж амали ҳам китобига мувофиқ тарзда амалга оширилса, ўз эгасига икки дунё саодатини тақдим этади. Акс ҳолда, тижоратида касодга учраган савдогар каби ҳасрат ва зиёнда қолади.

Давоми бор...

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий

Нуриддин домла Холиқназаров ҳазратларининг

"Ҳаж буюк ибодатдир" номли китобларидан олинди.

Мақолалар